Rurka intubacyjna
Rurka intubacyjna − gładka rurka z tworzywa sztucznego wprowadzana do tchawicy przez jamę ustną lub nos (w przypadku intubacji przeznosowej) w celu zapobiegania niedrożności dróg oddechowych lub niewydolności oddechowej. Najczęściej rurka wyposażona jest w mankiecik z zaworkiem w celu uszczelnienia jej w tchawicy.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Do wynalezienia rurek intubacyjnych przyczyniła się I wojna światowa[1]. Jej konstruktorami byli dwaj lekarze Armii Brytyjskiej Ivan Magill i Edgar Rowbotham[1], którzy je wykonali z gumowych przewodów w 1920 roku[2], szukając metody zabezpieczenia dróg oddechowych pacjentów z obrażeniami twarzoczaszki[1].
W 1941 roku Francis J. Murphy określił 9 cech idealnej rurki dotchawiczej i zaprojektował dwa rodzaje rurek spełniających owe cechy. W obu projektach występowały boczne otwory spełniające funkcję bezpieczeństwa zapewniającą ciągłą dostawę tlenu[3].
Rurki z czerwonej gumy często powodowały kontaktowe reakcje zapalne, więc zostały zastąpione przez niedrażniący przezroczysty plastik[4].
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej rurki intubacyjne wykonane są z czerwonej gumy (wielorazowe), silikonu lub plastiku (jednorazowe)[5]. Na powierzchni bocznej rurki podane są jej parametry: rozmiar wewnętrzny (mm), rozmiar zewnętrzny (mm) oraz długość (cm). Rurki mają okrągły przekrój[6]. Na ściankach rurki jest umieszczona podziałka ułatwiająca określenie położenia rurki w drogach oddechowych[7]. Na jednym z końców rurki, który jest skośnie ścięty[6], może znajdować się mankiet uszczelniający, który można wypełnić powietrzem, podtlenkiem azotu[a] lub solą fizjologiczną przez dodatkowy wężyk wyposażony w balonik kontrolny (pilotujący) wypełnienia mankietu oraz wlot zakończony zastawką jednokierunkową[5][8][9]. Rurki z mankietem mają zwykle przed wylotem „oko Murphiego”[10][b], które jest alternatywną drogą dla gazów oddechowych na wypadek zablokowania się głównego otworu na przykład przez przyleganie do ściany tchawicy[7]. Na przeciwległym końcu znajduje się łącznik uniwersalny o średnicy 15 mm[7][11]. Wzdłuż całej rurki znajduje się linia umożliwiająca jej lokalizację na zdjęciu RTG[5][7].
Wymiar rurki (przekrój wewnętrzny) należy dobrać w zależności od wieku i budowy pacjenta[12]. Dostępne są rozmiary co pół milimetra[11]. Rurki o średnicy wewnętrznej poniżej 4 mm są zwykle pozbawione mankietu uszczelniającego[13].
Istnieją też wyspecjalizowane modele rurek na przykład:
- z podwójnym końcem[13] lub o podwójnym świetle[9][14]
- elastyczne rurki usztywnione[13]
- zbrojone[9][15]
- z mankietem o opływowym kształcie do intubacji przez nos[16]
- giętkie rurki metalowe do zabiegów laserowych[17].
Wyróżnia się dwa rodzaje mankietów uszczelniających[16]:
- niskoobjętościowe/wysokociśnieniowe
- wysokoobjętościowe/niskociśnieniowe.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Rurka dotchawicza jest jednym z najważniejszych sprzętów specjalistycznych (obok laryngoskopu) wymaganym do przeprowadzenia intubacji[18].
Do intubacji należy zastosować rurkę o jak największym rozmiarze, którą można łatwo umieścić w tchawicy przez szparę głośni u dorosłego lub przez chrząstkę pierścieniowatą u dziecka[6]. Należy jednak pamiętać, że za duża rurka uszkadza krtań i tchawicę, a za mała zwiększa opór przepływu powietrza oddechowego[6].
Typowe wewnętrzne rozmiary rurek to 8,0–9,5 mm dla mężczyzn i 7,5–8,5 mm dla kobiet[c]. Rurki do intubacji przez nos są węższe i typowo wynoszą 6,5–7,5 mm[12].
Wymiar rurek stosowanych u dzieci można określić na podstawie wieku następująco[19]
| Wiek | Rozmiar [mm] | |||
|---|---|---|---|---|
| [19] | [20] | Wytyczne Polskiej Rady Resuscytacji (2010)[21] | ||
| noworodek | wcześniak | 2,5–3,0 | 2,5–3,0 | czas trwania ciąży [tygodnie] / 10 |
| donoszony | 3,0–3,5 | 3,0 | 3,5 | |
| niemowlę | 1–6 miesięcy | 3,0–4,0 | — | 3,5–4,0 |
| 6–12 miesięcy | — | 3,5 | ||
| 12–20 miesięcy | — | 4,0 | — | |
| 12–24 miesięcy | 4,0–5,0 | — | 4,0–4,5 | |
| 2 lata | — | 4,5 | — | |
| po 2 roku | (16 + wiek [lata]) / 4 | [d] | (wiek [lata] / 4) + 4 | |
Długość rurki zależy od jej średnicy wewnętrznej i waha się w granicach od 10 do 35 cm[6]. Głębokość umieszczania rurki w tchawicy jest mierzona od linii zębów lub dziąseł[22], albo warg[6]. Typowa odległość od warg dla kobiet to około 21–22 cm, a dla mężczyzn 23–24 cm[6]. Rurki do intubacji przez nos są zawsze dłuższe[6] o około 2–4 cm[22].
Długość rurek dla dzieci można określić na podstawie ich wzrostu lub długości ciała według wzorów[23]
| Intubacja | Długość rurki |
|---|---|
| przez nos | 4,5 + 0,16 × wzrost (cm) |
| przez usta | 5,5 + 0,11 × wzrost (cm) |
Rurki bez mankietu uszczelniającego mają zastosowanie w pediatrii[16][9][20] lub w przypadku intubacji przez nos[16].
Rurki z mankietem są stosowane u dorosłych oraz obowiązkowo w przypadku pacjentów wentylowanych mechanicznie z przerywanym ciśnieniem dodatnim jak również zagrożonych ryzykiem napływu krwi, ropy lub treści żołądkowej do płuc[16]. Do wypełniania mankietu i balonika płynem potrzebna jest strzykawka[11]. W przypadku stosowania rurek z mankietem u dzieci należy uwzględnić fakt, że ich wymiar zewnętrzny jest większy o 0,5 mm od rurek bez mankietu o takim samym przekroju wewnętrznym[19]. Aby uniknąć uszkodzenia tchawicy, mankiet należy wypełniać tylko w takim stopniu, aby nie było przecieku powietrza wokół mankietu[24].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Podtlenek azotu jest często używany jako uzupełnienie znieczulenia ogólnego i wypełnienie mankietu podtlenkiem może zapobiec jego powiększaniu się i niepożądanemu zwiększaniu ciśnienia, gdyby był wypełniony powietrzem, Larsen 2003 ↓, s. 56, 58.
- ↑ Robinson i Hall 2006 ↓, s. 29 w tłumaczeniu Marcina Kołacza podaje nazwę „oko Marphy'ego”.
- ↑ Typowe rozmiary różnią się w różnych publikacjach:
- 9,0–9,5 mm dla mężczyzn i 8,0–8,5 mm dla kobiet w Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 270
- 9,0 mm dla mężczyzn i 8,0 mm dla kobiet w Robinson i Hall 2006 ↓, s. 29
- 8,0–9,0 mm dla mężczyzn i 7,5–8,5 mm dla kobiet w Gwinnutt 1999 ↓, s. 49
- 7–9 mm bez odróżniania płci w Rosenberg, Kanto i Nuutinen 1998 ↓, s. 99
- ↑ Wzór „(4 + wiek [lata]) / 4 ” przedstawiony w cytowanym źródle może być błędny, gdyż dla 4 latka wyliczony rozmiar wynosi 2mm, co jest sprzeczne z wartością dla dwulatka podaną wyżej. Nabiera on sensu dopiero jeśli zostaną z niego usunięte nawiasy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Rutkiewicz ↓, s. 212.
- ↑ Smith, Pinnock i Lin 2012 ↓, s. 849.
- ↑ Murphy Endotracheal Tube. The Wood Library Museum. [dostęp 2014-04-04]. (ang.).
- ↑ Smith, Pinnock i Lin 2012 ↓, s. 850.
- ↑ a b c Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 269.
- ↑ a b c d e f g h Larsen 2003 ↓, s. 482.
- ↑ a b c d Hanson 2009 ↓, s. 70.
- ↑ Robinson i Hall 2006 ↓, rycina 2.2, s. 28.
- ↑ a b c d Gwinnutt 1999 ↓, s. 50.
- ↑ Robinson i Hall 2006 ↓, s. 29.
- ↑ a b c Gwinnutt 1999 ↓, s. 49.
- ↑ a b Rosenberg, Kanto i Nuutinen 1998 ↓, s. 99.
- ↑ a b c MacIntyre i Branson 2008 ↓, s. 249.
- ↑ Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 272.
- ↑ Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 271.
- ↑ a b c d e Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 270.
- ↑ Aitkenhead, Smith i Rowbotham 2008 ↓, s. 271-272.
- ↑ Larsen 2003 ↓, s. 479.
- ↑ a b c Berry i Knos 1999 ↓, s. 407.
- ↑ a b Anestezjologia 2001 ↓, s. 509.
- ↑ Biarent i in. 2010 ↓, s. 192.
- ↑ a b Berry i Knos 1999 ↓, s. 86.
- ↑ Rosenberg, Kanto i Nuutinen 1998 ↓, s. 223.
- ↑ Larsen 2003 ↓, s. 483.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alan R. Aitkenhead, Graham Smith, David J. Rowbotham: Anestezjologia. Wyd. II. T. 1. Wrocław: Urban & Partner, 2008. ISBN 978-83-7609-005-4.
- Arnold J. Berry, Gundy B. Knos: Anestezjologia. Wrocław: Urban & Partner, 1999. ISBN 83-85842-89-6.
- Dominique Biarent i inni, Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci, [w:] Wytyczne resuscytacji 2010, Janusz Andres (red. nauk.), Polska Rada Resuscytacji, 2010, ISBN 978-83-89610-10-2.
- Carl L. Gwinnutt: Anestezjologia kliniczna. Wrocław: Urban & Partner, 1999. ISBN 83-87944-10-6.
- C. Wiliam Hanson III: Procedury w intensywnej terapii. Warszawa: Med-Media, 2009. ISBN 978-83-60418-30-7.
- Reinhard Larsen: Anestezjologia. Wrocław: Urban & Partner, 2003. ISBN 83-87944-14-9.
- Neil R. MacIntyre, Richard D. Branson: Mechaniczna wentylacja. Łódź: Wydawnictwo ADI, 2008. ISBN 83-900-299-2-8.
- Neville Robinson, George Hall: Anestezja praktyczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 83-200-3328-4.
- Per Rosenberg, Jussi Kanto, Lauri Nuutinen: Anestezjologia. Gdańsk: Novus Orbis, 1998. ISBN 83-85560-42-4.
- Aleksander Rutkiewicz. Anestezjologia w krajach aliantów zachodnich w czasie II wojny światowej. Część 1: rozwój nowej specjalizacji. „Lekarz wojskowy”. 2/2013. prof. dr hab. n. med. Jerzy Kruszewski. ISSN 0024-0745. [dostęp 2014-04-04].
- Tim Smith, Collin Pinnock, Ted Lin: Podstawy Anestezjologii, Wydanie Trzecie. Warszawa: DB Publishing, 2012. ISBN 978-83-62526-05-5.
- Anestezjologia. Praca zbiorowa. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2001. ISBN 83-88092-37-5.