Przejdź do zawartości

Schronisko przy wsi Przegini

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Schronisko przy wsi Przegini
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Przeginia, Dupnik

Długość

29 m

Deniwelacja

7,5

Wysokość otworów

ok. 430 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku północnemu zachodowi (główny)

Kod

J.Olk.II-02.09

Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia
Mapa konturowa gminy Jerzmanowice-Przeginia, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Ziemia50°13′59″N 19°40′33″E/50,233194 19,675806
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Schronisko przy wsi Przegini, Schronisko w Dupniku – schronisko w skale Dupnik w miejscowości Przeginia, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia[1]. Znajduje się na wierzchowinie Wyżynie Olkuskiej w zlewni Białej Przemszy[2].

Opis schroniska[edytuj | edytuj kod]

Skała Dupnik znajduje się na wzniesieniu w odległości około 800 m na południe od kościoła w Przeginii[2]. Zbudowana jest z wapieni. W jej północno-zachodniej, pionowej ścianie znajduje się duża grota. To określenie najlepiej oddaje charakter obiektu, jednak według klasyfikacji speleologicznej jest to schronisko. Ma postać wielkiej nyży o wysokości 4 m i rozmiarach 7 × 8 m. Jest w niej 6 otworów. Ogromny główny otwór ma ekspozycję północno-zachodnią, pozostałe to rury, szczeliny lub kominy o ekspozycji północno-zachodniej (2) lub południowo-zachodniej (3)[1].

Schronisko wytworzone jest w wapieniach z jury późnej. Skała Dupnik jest silnie zerodowana, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz schroniska. Oprócz kilku możliwych do przejścia dla człowieka rur i kominów jest też wiele ciasnych, niemożliwych do przejścia szczelin. Schronisko jest w całości oświetlone rozproszonym światłem słonecznym. Jego ściany i strop są całe sczerniałe, prawdopodobnie od palonych w nim ognisk. Brak nacieków jaskiniowych. Namulisko jest obfite, składające się z wapiennego gruzu i próchnicy. Prawdopodobnie jest nienaruszone. W schronisku brak roślin, nie obserwowano też zwierząt[1].

Historia badań i dokumentacji[edytuj | edytuj kod]

Schronisko znane jest od dawna. Jego wielkość i budowa pozwala przypuszczać, że przed tysiącami lat mogło stanowić czasowe schronienie dla wędrownych plemion łowiecko-zbierackich. Nie prowadzono jednak w nim badań archeologicznych. Po raz pierwszy opisał je Kazimierz Kowalski w 1951 roku[3]. Potem wymieniali je jeszcze A. Górny i M. Szelerewicz oraz W.W. Wiśniewski[1]. W 2003 r. nazwę Schronisko w Dupniku nadał mu M. Pawełczyk, sądząc, że jest pierwszym, który je opisał[4]. Schronisko zmierzył A. Polonius w 2015 r., on też opracował jego plan[1].

Współcześnie jest często odwiedzane, o czym świadczą ślady ognisk i śmieci[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Adam Polonius, Schronisko przy wsi Przegini [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-05-22].
  2. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2019-02-03].
  3. ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom I, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951, s. 1–466.
  4. ↑ M. Pawełczyk, Odkrycia w Dolinie Racławki. Kraków: 2003, Jaskinie 4 (33), s. 26–27.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schronisko_przy_wsi_Przegini&oldid=69814473”