Scutellinia barlae
_Maire_719129.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Scutellinia barlae |
| Nazwa systematyczna | |
| Scutellinia barlae (Boud.) Maire Treb. Mus. Ciènc. nat. Barcelona, sér. bot. 15(no. 2): 19 (1933) | |
Scutellinia barlae (Boud.) Maire – gatunek grzybów z rodziny Pyronemataceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Scutellinia, Pyronemataceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1887 r. Jean Louis Émile Boudier, nadając mu nazwę Cilaria barlae, później przez różnych naukowców zaliczany był do różnych rodzajów. Obecnie według Index Fungorum za ważną uznaje się nazwę nadaną w 1933 r. przez René Charlesa Maire, który zaliczył ten takson do rodzaju Scutellinia[1]. Synonimy[2]:
- Ciliaria barlae Boud. 1887
- Rubelia barlae (Boud.) Nieuwl. 1916
- Scutellinia barlae f. aurantiaca Donadini 1983
- Scutellinia trechispora var. barlae (Boud.) J. Moravec 1969
- Sphaerospora barlae (Boud.) Sacc. 1889
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Typu apotecjum bez trzonu. Średnica 4–6,5 mm. Powierzchnia hymenialna czerwonawopomarańczowa do szkarłatnoczerwonej. Ekscypulum gęsto porośnięte krótkimi włoskami o barwie od ochrowobrązowej do czarnobrązowej. Powierzchnia dolna szaropomarańczowa, pokryta stosunkowo rzadkimi, krótkimi i niepozornymi, szarawoochrowymi włoskami[3].
- Cechy mikroskopowe
Włosy brzeżne wygięte, przeważnie tępe lub zwężające się, wyjątkowo spiczaste u góry, zazwyczaj wrzecionowate, ale czasami najszersze w dolnej części, jednolicie ubarwione, złożone z (1) 2–6 komórek, 126 × 352 × 13,5 × 27,0 µm, zawsze z prostymi, nierozgałęzionymi podstawami. Ścianki włosków ochrowożółte do rdzawobrązowych, o grubości 2,9 × 6,7 mm. Włoski ekscypulum całkowicie jednorodne w stosunku do włosków brzeżnych, giętkie, przeważnie wrzecionowate, jednolicie ubarwione, (2) 3–8 komórkowe, 146 × 378 × 12,3 × 19,5 mm, z prostą, nierozgałęzioną podstawą, o ścianach ochrowożółtych do brązowawych, o grubości 2,5 × 4,6 mm. Ekscypulum zbudowane z rzędów pryzmatycznych do izodiametrycznych komórek o średnicy 7,5 × 25,5 mm, szklistych lub półszklistych, w błękicie mlekowym cyyjanofilnych. Warstwa zewnętrzna (ectal ekscipulum) o grubości 160 × 185 µm, pseudoparenchymatyczna, złożona z izodiametrycznych, kątowych, lekko wydłużonych komórek o wymiarach 14,5 × 75 × 14,5 × 50,0 µm, z cyjanofilnymi ściankami o grubości 0,4 × 1,0 µm. Warstwa wewnętrzna (medullary excipulum) o grubości 370 × 430 µm, zbudowana z cylindrycznych komórek o teksturze porrecta-intricata, ułożonych mniej więcej równolegle do powierzchni ekscypulum, komórki o wymiarach 3,6 × 12,0 mm. Subhymenium wyraźne, o grubości 60 × 80 µm, zbudowane z gęsto upakowanych komórek o ścianach słabo cyjanofilnych. Worki cylindryczne, jednorzędowe, 8-zarodnikowe z wieczkiem, szkliste, 274 × 316 × 23,3 × 28,2 µm. Parafizy cylindryczne, proste, przeważnie maczugowato nabrzmiałe, rzadko z częścią wierzchołkową w kształcie łopatki lub wrzecionowato powiększoną; komórka wierzchołkowa o długości 30 × 66 mm i średnicy 6,0 × 11,0 mm, wypełniona żółtawo-pomarańczowym lub pomarańczowoczerwonym pigmentem, zwykle septowana. Żywa i dojrzała askospora w wodzie jest doskonale kulista, szklista, o średnicy 18,1 × 21,2 mm, wypełniona licznymi, refrakcyjnymi, ziarnistymi ciałkami lipidowymi. Jest cyjanofilna, jej ornamentacja składa się z izolowanych, walcowatych, kolców i brodawek o średnicy 0,6 × 1,8 µm i wysokości 0,6 × 1,7 µm. Niedojrzałe askospory mają kształt od szeroko elipsoidalnego do prawie kulistego[3].
- Gatunki podobne
W Polsce występuje około 30 gatunków włośniczek[4]. Wszystkie są morfologicznie bardzo podobne, jedyną różniącą je cechą, którą można dostrzec bez użycia mikroskopu jest długość rzęsek, nie wystarcza to jednak do rozróżnienia gatunków[5]. Pewne ich rozróżnienie możliwe jest tylko badaniami mikroskopowymi, przy których ważne są: kształt, rozmiary i urzeźbienie powierzchni zarodników oraz budowa podstawy szczecinek, ich długość oraz inne cechy budowy mikroskopowej. Szczególnie podobny jest gatunek Scutellinia minor[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Podano nieliczne stanowiska Scutellinia barlae w Europie i Azji[6], w Polsce po raz pierwszy w 2009 r.[7]
Naziemny grzyb saprotroficzny występujący w lasach na wilgotnym podłożu. Preferuje obszary o umiarkowanym klimacie, nie występuje na obszarach arktycznych i wysokogórskich[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ a b c d Neven Matočec, The Genus Scutellinia (Pezizales, Ascomycotina) in Croatia, II.: Scutellinia barlae and S. minor, „Nat. Croat”, 7 (2), 1998, s. 91–105, ISSN 1330-0520.
- ↑ Taksony z referencjami w bibliografii grzybowej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 354, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Występowanie Scutellinia barlae na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-04-18].
- ↑ Stanowiska Scutellinia barlae w Polsce [online] [dostęp 2024-04-18] (ang.).