Skaftá

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skaftá
Ilustracja
Ujście rzeki Fjaðrá do Skaftá
Kontynent

Europa

Państwo

 Islandia

Długość 115[1] km
Powierzchnia zlewni

1400[1] km²

Średni przepływ

122[2] m³/s – farma Skaftárdalur

Źródło
Miejsce lodowiec Skaftárjökull (część Vatnajökull)
Wysokość

ok. 680 m n.p.m.[3]

Współrzędne

64°14′42″N 18°05′27″W/64,245000 -18,090833

Ujście
Recypient Ocean Atlantycki
Wysokość

0 m n.p.m.

Współrzędne

63°39′39″N 17°47′39″W/63,660833 -17,794167

Położenie na mapie Islandii
Mapa konturowa Islandii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”

Skaftárzeka w południowej Islandii[3] o długości 115 km i powierzchni dorzecza 1400 km²[1].

Skaftá to rzeka o mieszanym zasilaniu lodowcowym oraz ze źródeł. Większość stanowią wody z topniejącego lodowca Skaftárjökull, we wschodniej części lodowca Vatnajökull, które latem nadają rzece żółtawy odcień. Uzupełniają je wody wypływające z jeziora Langisjór, które dominują w okresie zimowym – woda jest wtedy przezroczysta. Rzeka płynie w kierunku południowo-zachodnim przez obszar historycznej aktywności wulkanów Laki i Eldgjá. W górnym biegu Skaftá zasilają liczne rzeki i strumienie, z których najważniejsza to: Grjótá, Hellisá oraz Syðri- i Nyrðri-Ófæra. Po minięciu najwyżej położonej w górę rzeki farmy Skaftárdalur, rzeka wypływa na nadbrzeżną równinę, gdzie dzieli się na dwie odnogi. Pierwsza z nich, Eldvatn, płynie na zachód i zasila inną rzekę – Kúðafljót. Druga odnoga, Skaftá właściwa, płynie na wschód w okolice miejscowości Kirkjubæjarklaustur. Za nią skręca na południe i uchodzi w postaci estuarium do Oceanu Atlantyckiego[1][3].

Część wód rzek Eldvatn i Skaftá tworzy na równinie nadbrzeżnej kolejne odnogi, które zanikają płynąc przez pole lawowe Skaftáreldahraun, wypływając następnie w postaci źródeł po jego południowej stronie, by jako rzeka Eldvatn ujść do oceanu kilka kilometrów na południe od ujścia Skaftá[1][3].

Na rzece Skaftá średnio co 2 lata zdarzają się powodzie lodowcowe jökulhlaup, wywoływane przez gromadzące się pod lodowcem Vatnajökull wody, topniejące na skutek aktywności geotermalnej. Przepływ rzeki w czasie takiej powodzi może osiągnąć 1500 m³/s w okolicach Skaftárdalur, podczas gdy średnio wynosi on około 115–120 m³/s. Znaczące ilości osadów niesione wówczas przez rzekę nadbudowują nadbrzeżną równinę[1][2].

Od nazwy rzeki pochodzi nazwa gminy Skaftárhreppur, w regionie Suðurland.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f Skaftá. Katla Geopark. [dostęp 2018-12-29]. (ang.).
  2. a b Ísland í tölum. Icelandic Statistics. [dostęp 2018-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)]. (isl.).
  3. a b c d Map Viewer. National Land Survey of Iceland. [dostęp 2018-12-29]. (ang.).