Stańkawa

Stańkawa

Pałac Czapskich wg N. Ordy, 1876
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	dzierżyński
Populacja (2010) • liczba ludności	1692
Nr kierunkowy	+375 1716
Kod pocztowy	222731
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: 1, 2, 3, "sekundN", "sekundE", "stopniN", "stopniE", "wikipodróże", "minutE" oraz "minutN".

Stańkawa (biał. Станькава; ros. Станьково, Stańkowo, hist. Stańków) – wieś na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie dzierżyńskim.

Miasto magnackie Stańków lokowane przed 1588 rokiem, własność Krzysztofa Radziwiłła, położone było w powiecie mińskim województwa mińskiego.

Pałac Czapskich w Stańkowie

Historia

Majątek w Stańkowie należał od XVI wieku do rodów Radziwiłłów i Stańków. W 1760 roku majątek nabyła rodzina Hutten-Czapskich, w której ręku pozostawał do Traktatu Ryskiego w 1920 roku, po którym pozostał po stronie ZSRR. Do 1836 roku właścicielem majątku był Karol Józef Czapski. Nie zachował się pałac stanowiący centrum kompozycji przestrzennej rezydencji, zbudowany w latach 1861-62 przez Emeryka Hutten-Czapskiego, znanego kolekcjonera, numizmatyka i bibliofila, założyciela muzeum swego imienia w Krakowie. Budową kierowała Emerykowa Czapska. Pałac zbudowano na miejscu starego, parterowego dworu z przełomu XVII i XVIII wieku i był on uważany za jeden z piękniejszych na Mińszczyźnie. Emeryk Czapski umieścił tu swoją ogromną kolekcję: liczącą 20 000 woluminów bibliotekę, galerię obrazów i zbiór numizmatyczny. Kolekcja była powszechnie uważana za skarb narodowy. Część zbiorów była przechowywana w tak zwanym Skarbczyku na terenie rezydencji. Na przełomie lat 1894-95 Emeryk Hutten-Czapski przeniósł najcenniejsze zbiory kolekcji do Krakowa, a w roku 1903 żona, Elżbieta z Meiendorffów i synowie Karol Hutten-Czapski i Jerzy przekazali kolekcję wraz z budynkiem mieszczącym zbiory jako dar dla miasta Krakowa pod nazwą „Muzeum imienia hrabiego Emeryka Czapskiego”. Obecnie wchodzi w skład Muzeum Narodowego w Krakowie. Po roku 1920 w pałacu mieściła się szkoła. Pałac został on zniszczony podczas II wojny światowej, a na jego miejscu wzniesiono nowy budynek szkoły, która obecnie jest użytkownikiem całego zespołu.

Architektura zespołu

• neogotycka ostrołukowa brama wjazdowa z kordegardą, zwieńczona schodkowym szczytem, zbudowana w końcu XIX wieku.
• Skarbczyk, w którym mieściła się część biblioteki Czapskich. Jest to budowla być może jeszcze XVIII wieczna (lub nawet starsza), która w drugiej połowie XIX wieku otrzymała wystrój neogotycki. Obiekt zaprojektował w 1896 Tadeusz Stryjeński; a nad wejściem do pawilonu umieszczono łaciński napis w tłumaczeniu polskim brzmiący następująco „Pamiątkom ocalonym z burzy dziejowej”. Do pawilonu muzealnego wiodła osobna brama w ogrodzeniu i osobne wejście. Sale ekspozycyjne, których właściwe oświetlenie zapewniały duże okna, posiadały odpowiednie muzealne wyposażenie w postaci oszklonych gablot i szaf, gdzie m.in. wystawiano zbiory porcelany i szkła artystycznego.Dwukondygnacyjny skarbczyk został wzniesiony na planie czworoboku z czterema cylindrycznymi narożnymi basztami zwieńczonymi krenelażem i niewielkimi wieżyczkami o śpiczastych dachach.
• Oficyna, pełniąca rolę kuchni, łącząca się niegdyś z pałacem za pomocą przejścia podziemnego, została zbudowana w latach 80-XIX wieku. Jest to budynek parterowy, wzniesiony na planie prostokąta, z narożnikami i podmurówką ozdobionymi boniowaniem.
• Neogotycki dom mieszkalny dla pracowników folwarcznych został zbudowany około 1900 roku na planie litery „L”. Składa się z krótkiego dwukondygnacyjnego korpusu, którego szczyty zwieńczone są schodkowymi szczytami oraz wydłużonego korpusu parterowego. Zachowało się także kilka budynków gospodarczych.
• Park krajobrazowy założony w drugiej połowie XIX wieku o powierzchni 15 ha, z trzech stron otoczony murem. W południowej części parku znajduje się duży staw z dwiema wyspami, na jednej z nich zachowała się okrągła altanka z dachem (niegdyś słomianym) wspartym na ośmiu kolumnach.
• ruiny cerkwi pod wezwaniem Św. Mikołaja z 1858 roku.
• cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy

• 
  Pałac, 1917
• 
  Pałac od parku
• 
  Biblioteka w pałacu
• 
  Jadalnia w pałacu
• 
  Skarbiec wg N. Ordy
• 
  Skarbiec
• 
  Brama
• 
  Dom
• 
  Oficyna
• 
  500-letni dąb
• 
  Cerkiew, 1900
• 
  Cerkiew

Linki zewnętrzne

• Stańków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 210 .
• STANKOVO.BY
• Radzima.org