Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje

Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje

Esquisse d'un tableau historique des progrès de l'esprit humain

Autor	Nicolas de Condorcet
Tematyka	filozofia, teoria postępu
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Francja
Język	francuski
Data wydania	1795

Szkic obrazu postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje (Esquisse d'un tableau historique des progrès de l'esprit humain) – dzieło Nicolasa de Condorceta napisane w 1794 roku, a wydane rok później. Uchodzi za najbardziej wpływową próbę sformułowania oświeceniowej teorii postępu. Wg Condorceta człowiek doskonali się dzięki rozumowi, a dzieje mają charakter linearny i zmierzają do całkowitej eliminacji cierpień i życia zgodnego z prawami natury. Postęp dokonuje się dzięki rozwojowi oświaty i nauki, a życie staje się coraz wygodniejsze za sprawą wynalazków. Rozwój historyczny ma charakter kumulatywny, tj. polega na stopniowym i systematycznym gromadzeniu wiedzy i osiągnięć (bez nagłych przełomów czy dialektycznych sprzeczności). W mechanizmie postępu społecznego ważną rolę odgrywają jednostki wybitne (odkrywcy i uczeni), których dokonania wprowadzają świat na kolejne stopnie rozwoju. Hamulcem postępu są instytucje: despotyzm, Kościół i sprzyjające im przesądy.