Wojciech Szczudło

Wojciech Szczudło

Wojciech Kurt Szczudło (ur. 18 września 1906 w Chorzowie, zm. 31 lipca 1943 w obozie koncentracyjnym na Majdanku) – nauczyciel, działacz Związku Polaków w Niemczech.

Po ukończeniu szkoły powszechnej w Nowym Bytomiu i gimnazjum w Królewskiej Hucie podjął w 1922 naukę w państwowym seminarium nauczycielskim w Mysłowicach, które ukończył w 1926. Równocześnie studiował (1922-1929) u S.M. Stoińskiego w państwowym instytucie muzycznym w Katowicach, a potem (1929-1930) w państwowym konserwatorium w Katowicach. Po ukończeniu państwowego konserwatorium w Poznaniu (jako ekstern) uzyskał prawo do nauczania muzyki w szkołach średnich. Eksternistyczny wyższy kurs nauczycielski (1931-1933), również w Poznaniu, dopełnił okresu studiów Wojciecha Szczudło.

W 1935 podjął pracę jako nauczyciel w polskiej szkole mniejszościowej w Centawie (powiat strzelecki), zastępując Henryka Falkowskiego. Równolegle do swej pracy nauczycielskiej był też dyrygentem kilku okolicznych chórów (chór szkolny w Centawie, chór mieszany "Słowiczek" w Centawie, chór "Gwiazda" w Strzelcach Opolskich), zbieraczem pieśni ludowych, propagatorem folkloru Opolszczyzny; korzystał przy tym z pomocy i wsparcia żony Leokadii (pracownicy ZPwN i tak jak mąż członkini Związku). W ostatnich latach przed wojną szkoła i sam nauczyciel stali się obiektem szykan ze strony administracji niemieckiej i bojówek antypolskich, m.in. 24 maja 1939 wieczorem Szczudłę napadnięto i pobito, a 4 lipca zniszczono wyposażenie szkoły; w rezultacie spadała systematycznie liczba uczniów, do 13 w 1939.

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się na teren Generalnego Gubernatorstwa i osiadł wraz z rodziną w Opocznie. Doskonała znajomość niemieckiego pozwoliła na znalezienie pracy w miejscowym urzędzie pracy (Arbeitsamt). Utrzymywał kontakt z polskim podziemiem, przekazywał informacje na temat planowanych łapanek i podejmował działania chroniące Polaków przed wywozem na roboty przymusowe.

Po pewnym czasie jego działania zostały zdemaskowane przez Niemców i 20 listopada 1942 został aresztowany i wywieziony do obozu na Majdanku. Tam, poddawany torturom i eksperymentom medycznym przeżył kilka miesięcy; zmarł w lipcu 1943.

Bibliografia

• Rajmund Hanke, Słownik biograficzny polskiego śpiewactwa Górnego Śląska dla upamiętnienia stulecia Związku Śląskich Kół Śpiewaczych 1910–2010, Śląsk Sp. z o. o. Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2010, s. 205
• Alfred Konieczny, Życie polskie na ziemi strzeleckiej w okresie międzywojennym, w: Ziemia strzelecka. Szkice monograficzne (redaktorzy naukowi Władysław Dziewulski, Janusz Kroszel), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Oddział Wrocławski, Wrocław 1970, s. 110–111
• Ludzie spod znaku Rodła. Biografie działaczy Związku Polaków w Niemczech na Śląsku Opolskim. Tom I (pod redakcją Franciszka Hawranka), Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe, Opole 1973, s. 217-218.