Wyspy Kiribati

Republika Kiribati jest państwem wyspiarskim składającym się z 33 wysp oraz 3 raf koralowych. Dzielą się one na trzy archipelagi: Wyspy Gilberta (16 wysp), Wyspy Feniks (8 wysp) i Wyspy Line (8 wysp). Ostatnią, oddzielnie położoną wyspą jest Banaba. Największą wyspą jest Kiritimati. Wraz z powierzchnią wodną laguny zajmuje ponad 600 km². Sama powierzchnia lądowa wyspy wynosi 321 km². Drugą pod względem powierzchni jest o wiele mniejsza, licząca nieco ponad 39km² Wyspa Malden. Większość wysp stanowią atole o powierzchni kilku czy kilkunastu km². Wybrzeże wszystkich wysp jest niskie i ma postać piaszczystych plaż. Wyspą posiadającą największą liczbę mieszkańców jest Tarawa, gdzie mieszka niemal połowa ludności państwa. 12 wysp nie jest natomiast w ogóle zamieszkanych.

Wyspy Gilberta[edytuj | edytuj kod]

Archipelag składa się z 16 wysp. Wszystkie wchodzą w skład Kiribati.

Lp.	Nazwa / Dawna nazwa^[1]	Pow. lądowa (km²)	Ludność (2005)^[2]	Współrzędne
1.	Abaiang	28,0	5502	1°51′00″N 172°58′00″E/1,850000 172,966667
2.	Abemama	23,0	3404	0°24′00″N 173°52′00″E/0,400000 173,866667
3.	Aranuka	15,5	1158	0°11′00″N 173°36′00″E/0,183333 173,600000
4.	Arorae	26,0	1256	2°38′00″S 176°49′00″E/-2,633333 176,816667
5.	Beru	21,0	2169	1°20′00″S 176°00′00″E/-1,333333 176,000000
6.	Butaritari / Makin	11,7	3280	3°10′04″N 172°49′33″E/3,167778 172,825833
7.	Kuria	12,7	1082	0°13′43″N 173°24′38″E/0,228611 173,410556
8.	Maiana	27,0	1908	0°56′00″N 173°00′00″E/0,933333 173,000000
9.	Marakei	10,0	2741	2°01′00″N 173°17′00″E/2,016667 173,283333
10.	Makin	6,7	2385	3°23′00″N 173°00′00″E/3,383333 173,000000
11.	Nikunau	18,0	1912	1°22′00″S 176°28′00″E/-1,366667 176,466667
12.	Nonouti	25,0	3179	0°40′00″S 174°21′00″E/-0,666667 174,350000
13.	Onotoa	13,5	1 644	1°52′00″S 175°34′00″E/-1,866667 175,566667
14.	Tabiteuea	38,0	4898	1°20′00″S 174°50′00″E/-1,333333 174,833333
15.	Tamana	5,2	875	2°30′00″S 175°59′00″E/-2,500000 175,983333
16.	Tarawa	31,0	45989	1°25′00″N 173°02′00″E/1,416667 173,033333
		312,3	83683

Wyspy Feniks[edytuj | edytuj kod]

Grupa wysp składa się z 8 wysp, z których wszystkie wchodzą w skład Kiribati. W 2010 roku wszystkie wyspy zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa i kultury UNESCO. Jest to największy tego typu chroniony obszar na świecie i pierwszy obiekt w Kiribati na liście UNESCO^[3].

Lp.	Nazwa / Dawna nazwa^[1]	Pow. lądowa (km²)	Ludność (2005)^[2]	Współrzędne
1.	Abariringa / Kanton	9,1	41	2°50′00″S 171°40′00″W/-2,833333 -171,666667
2.	Birnie	0,2	0	3°35′00″S 171°33′00″W/-3,583333 -171,550000
3.	Enderbury	5,1	0	3°08′00″S 171°05′00″W/-3,133333 -171,083333
4.	Manra / Sydney	4,4	0	4°27′00″S 171°16′00″W/-4,450000 -171,266667
5.	McKean	0,6	0	3°36′00″S 174°08′00″W/-3,600000 -174,133333
6.	Nikumaroro / Gardner	4,1	0	4°40′00″S 174°31′00″W/-4,666667 -174,516667
7.	Orona / Hull	3,9	0	4°30′00″S 172°10′00″W/-4,500000 -172,166667
8.	Rawaki / Phoenix	0,5	0	3°43′00″S 170°43′00″W/-3,716667 -170,716667
		27,9	41

Wyspy Line[edytuj | edytuj kod]

Grupa składa się z 11 wysp, z których 8 wchodzi w skład Kiribati. 3 pozostałe (Jarvis, Kingman oraz Palmyra) podległe są Stanom Zjednoczonym jako Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych i posiadają różny status prawny.

Lp.	Nazwa / Dawna nazwa^[1]	Pow. lądowa (km²)	Ludność (2005)^[2]	Współrzędne
1.	Caroline	3,8	0	9°56′13,13″S 150°12′00,00″W/-9,936981 -150,200000
2.	Flint	3,2	0	11°25′48″S 151°49′00″W/-11,430000 -151,816667
3.	Kiritimati / Bożego Narodzenia	321,0	5115	1°53′00″N 157°24′00″W/1,883333 -157,400000
4.	Malden	39,3	0	4°03′00″S 154°59′00″W/-4,050000 -154,983333
5.	Starbuck	16,2	0	5°37′00″S 155°56′00″W/-5,616667 -155,933333
6.	Tabuaeran / Fanning	33,7	2539	3°52′00″N 159°22′00″W/3,866667 -159,366667
7.	Teraina / Washington	7,4	1155	4°43′00″N 160°24′00″W/4,716667 -160,400000
8.	Vostok	0,2	0	10°06′00″S 152°23′00″W/-10,100000 -152,383333
		424,8	8809

Pozostałe wyspy[edytuj | edytuj kod]

Banaba jest jedyną osamotnioną wyspą Kiribati nie należącą do żadnego archipelagu. Jest to wyspa koralowa znajdująca się na zachód od wysp Gilberta. Najbliżej położoną od niej wyspą jest nie należąca do Kiribati wyspa Nauru, będąca osobnym państwem.

Lp.	Nazwa / Dawna nazwa^[1]	Pow. lądowa (km²)	Ludność (2005)^[2]	Współrzędne	Zdjęcie
1.	Banaba / Ocean	6,5	301	0°51′34″S 169°32′13″E/-0,859444 169,536944
		6,5	301

Mapy archipelagów[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Geografia Kiribati

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Nazwa wyspy sprzed uzyskania przez Kiribati niepodległości w 1979 roku.
↑ ^a ^b ^c ^d Kiribati 2005 Census of Population and Housing: Provisional Tables. spc.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-28)]. spc.int [dostęp 2012-07-20].
↑ Phoenix Islands Protected Area /whc.unesco.org [dostęp 2012-07-21].

[Niep-1] Nazwa wyspy sprzed uzyskania przez Kiribati niepodległości w 1979 roku.

[Census-2] Kiribati 2005 Census of Population and Housing: Provisional Tables. spc.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-28)]. spc.int [dostęp 2012-07-20].

[3] Phoenix Islands Protected Area /whc.unesco.org [dostęp 2012-07-21].

[1]

[2]

[3]

Wyspy Gilberta	Abaiang Abemama Aranuka Arorae Beru Butaritari Kuria Maiana Makin Marakei Nikunau Nonouti Onotoa Tabiteuea Tamana Tarawa
Wyspy Feniks	Birnie Enderbury Kanton Manra McKean Nikumaroro Orona Rawaki
Line Islands	Caroline Flint Kiritimati Malden Starbuck Tabuaeran Teraina Vostok
Pozostałe wyspy	Banaba
Rafy koralowe	Carondelet Filippo Winslow