Złota wolność
Złota wolność – potoczne określenie swobód, praw i przywilejów, przysługujących szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Ustrój ten czerpał w głównej mierze z filozofii Arystotelesa, religii katolickiej oraz praktyki Republiki Weneckiej.[1] Nazwa spopularyzowana w 1597 roku[2].
Historia
Początek praw gwarantujących w Polsce niespotykaną w ówczesnej Europie wolność szlachecką stanowiły także artykuły henrykowskie spisane na sejmie elekcyjnym 20 maja 1573 roku, a następnie przedstawione do podpisania Henrykowi Walezemu jako warunek objęcia tronu Rzeczypospolitej.
Swobody religijne i wolność wyznania gwarantował mieszkańcom Rzeczypospolitej Akt Konfederacji Warszawskiej z 28 stycznia 1573 roku. Dokument ten uważany jest za początek gwarantowanej prawnie tolerancji religijnej w I Rzeczypospolitej.
W obronie tych swobód szlachta mogła zwoływać konfederacje lub rokosze[2].
Podstawowe prawa i przywileje
- nietykalność osobista (Neminem captivabimus nisi iure victum)
- władza sejmu (Nihil novi nisi commune consensu)
- wolność wyznawanej religii (Konfederacja warszawska)
- nietykalność majątkowa (Przywilej czerwiński)
- liberum veto
- wolna elekcja viritim
- wolność podatkowa[potrzebny przypis]
- równość stanu szlacheckiego[3][4][5]