Zamach na Kiro Gligorowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamach na Kiro Gligorowa
Ilustracja
Samochód prezydenta tuż po zamachu
Państwo

 Macedonia

Miejsce

Skopje

Data

3 października 1995

Godzina

9:50

Liczba zabitych

2 osoby

Liczba rannych

4 osoby

Typ ataku

Zamach bombowy

Sprawca

Nieznany

Położenie na mapie Skopje
Mapa konturowa Skopje, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Macedonii Północnej
Mapa konturowa Macedonii Północnej, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia41°59′30,66″N 21°25′46,53″E/41,991850 21,429592

Zamach bombowy w Skopju – zamach, który miał miejsce 3 października 1995 roku w centrum Skopje. Celem ataku był pierwszy prezydent Macedonii – Kiro Gligorow. W wyniku wybuchu bomby zginęły 2 osoby, a 4 zostały ranne. Kiro Gligorow został poważnie ranny w głowę, a obowiązki prezydenta przejął przewodniczący parlamentu – Stojan Andow.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

3 października 1995 roku Kiro Gligorow jechał opancerzonym mercedesem do Pałacu Zgromadzenia. Gdy o 9:50 przejeżdżał niedaleko hotelu Bristol, w stojącym przy drodze Citroënie Ami eksplodował zdalnie zdetonowany 20-kilogramowy ładunek wybuchowy. Tuż przed wybuchem prezydencki samochód został zablokowany przez Zastavę 750[1][2][3]. W wybuchu zginął kierowca Aleksandar Spirowski oraz przechodzień Hristo Hristomanow. Rannych zostało dwóch przechodniów, Klime Korobar i Jowan Atanasowski, ochroniarz prezydenta – Ilco Teowski oraz sam prezydent, który został trafiony odłamkami w głowę oraz stracił wzrok w prawym oku[1][2][4]. Eksplozja uszkodziła także szyby w pobliskich budynkach[5].

Skutki[edytuj | edytuj kod]

W wyniku ataku Gligorow został ciężko ranny i nie mógł sprawować swojej funkcji[6]. Operację usunięcia odłamków z głowy przeprowadził neurochirurg Jowica Ugrinowski w Centrum Klinicznym w Skopju[7][8]. 4 października przewodniczący parlamentu, Stojan Andow, zgodnie z konstytucją przejął obowiązki prezydenta[9]. 17 listopada Gligorow powrócił do sprawowanej wcześniej funkcji. W wyniku zamachu miał wiele blizn na twarzy oraz stracił wzrok w prawym oku[4].

Śledztwo[edytuj | edytuj kod]

Podczas dochodzenia mającego na celu schwytanie sprawców sprawdzono 30 850 samochodów, przeszukano 15 tys. budynków i 19 tys. osób, a 188 tys. osób zostało wylegitymowanych[1]. Zamknięte zostały wszystkie przejścia graniczne Macedonii, a na wszystkich drogach wokół Skopje ustawiono punkty kontrolne. Początkowe doniesienia prasowe o rzekomym odnalezieniu zamachowców nie potwierdziły się[5]. Po przesłuchaniu podejrzani zostali wypuszczeni z aresztu[1]. Mimo śledztwa, nie udało się wykryć sprawców ataku[10]. Lubomir Frczkoski, pełniący w tym czasie funkcję ministra spraw wewnętrznych, oskarżył o przeprowadzenie zamachu Iliję Pawłowa, bułgarskiego biznesmena związanego z mafią[11]. Podejrzenia nie potwierdziły się i rok później Pawłow spotkał się z Gligorowem[12]. Frczkoski sugerował później, że zamach mógł zostać zlecony przez macedońskie służby specjalne[13]. Powoływał się na rzekomego świadka będącego byłym funkcjonariuszem policji, który 2 października 1995 roku zrobił zdjęcie Citroëna Ami wykorzystanego w zamachu dzień później[14]. Prokurator Lupczo Swrgowski nie zgodził się na wznowienie śledztwa, argumentując, że zdjęcie zostało wykonane przez niemieckiego profesora przebywającego wówczas w Skopju[15]. Nie potwierdzono także informacji mówiącej, że samochód został zakupiony w Serbii[15].

W listopadzie 2008 roku szef policji kryminalnej Republiki Serbskiej, Gojko Vasić, potwierdził, że zamachy na Kiro Gligorowa i Ivo Pukanića, chorwackiego dziennikarza zabitego 23 października 2008 roku w Zagrzebiu, przeprowadzono w podobny sposób[16]. Według byłego przewodniczącego parlamentu, Stojana Andowa, zamach na Gligorowa mógł zlecić prezydent Serbii Slobodan Milošević. Powodem miało być podpisanie 13 września 1995 roku tymczasowego porozumienia między Macedonią a Grecją, co według Andowa osłabiało wpływy Federalnej Republiki Jugosławii w tym kraju[3][17][18]. Dzień przed zamachem Gligorow spotkał się z Miloševiciem w Belgradzie[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Twenty Years from President Gligorov's Assassination Attempt. independent.mk, 2015-10-03. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  2. ↑ a b Eighteen years after the attack for assassination over President Gligorov. kurir.mk, 2013-10-03. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-08)]. (ang.).
  3. ↑ a b Macedonian president critically injured in car bomb attack. CNN, 1995-10-04. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  4. ↑ a b Kiro Gligorov, Macedonian independence leader dead. BBC News, 2012-01-02. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  5. ↑ a b ASSASSINATION ATTEMPT ON PRESIDENT KIRO GLIGOROV. hri.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  6. ↑ 18 years ago on this day was committed an attack on the first Macedonian President – Kiro Gligorov. (gallery). english.republika.mk, 2013-10-03. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  7. ↑ Jasmina Welanowska: Операцијата беше како филм. utrinski.mk, 2013-10-02. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-08)]. (mac.).
  8. ↑ Chris Hedges: Macedonian President Gravely Wounded in Car-Bomb Attack. The New York Times, 1995-10-04. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  9. ↑ Raymond Bonner: Macedonia Names Fill-In for Wounded Leader. The New York Times, 1995-10-05. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  10. ↑ Zmarł pierwszy prezydent niepodległej Macedonii, Kiro Gligorov. balkanistyka.org, 2012-01-03. [dostęp 2017-02-07]. (pol.).
  11. ↑ a b Дваесет години од атентатот врз Киро Глигоров, истрага без резултати. kajgana.com, 2015-10-03. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-08)]. (mac.).
  12. ↑ Dejan Nikołowski: Убиен шефот на „Мултигруп” бидејќи ги прекршил правилата на игра. star.dnevnik.com.mk, 2015-10-03. [dostęp 2017-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-08)]. (mac.).
  13. ↑ Secret Police 'Tried to Kill' Macedonia Leader. Balkan Insight, 2008-10-21. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  14. ↑ Witness Quizzed over Macedonia Murder Bid. Balkan Insight, 2008-10-28. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  15. ↑ a b Probe into Macedonia Assassination Bid Halts. Balkan Insight, 2008-12-03. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  16. ↑ Bomb Attacks in Croatia and Macedonia Connected. Balkan Insight, 2008-11-13. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
  17. ↑ Андов шпекулира за вмешаност на Милошевиќ во атентатот на Глигоров. meta.mk, 2014-12-01. [dostęp 2017-02-07]. (mac.).
  18. ↑ GREECE and THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA Interim Accord. peacemaker.un.org. [dostęp 2017-02-07]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamach_na_Kiro_Gligorowa&oldid=71111659”