Zbigniew Henryk Wilczyński
Zbigniew Henryk Wilczyński (ur. 4 kwietnia 1954 w Łodzi, zm. 22 listopada 2008 w Łodzi) – polski prozaik, scenarzysta, rzemieślnik, przedsiębiorca, alt-medoznawca[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był uczniem istniejącego od 1 września 1946 r. Technikum Energetycznego Nr 1 w Łodzi przy al. Politechniki 38 (obecnie Zespół Szkół Politechnicznych w Łodzi im. Komisji Edukacji Narodowej)[2], z którego został w styczniu 1969 r. usunięty jako „zbyt konfliktowy”[3]. W latach 1973–1975 odbywał w Szczecinie obowiązkową zasadniczą służbę wojskową w 5 Kołobrzeskim Pułku Zmechanizowanym im. Otokara Jarosza, jako kanonier działonu baterii moździerzy 120 mm[4]. Członek komitetu strajkowego i współorganizator strajku okupacyjnego w dniach 7–12 września 1980 r. w Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Maltex” im. Stanisława Kunickiego w Łodzi[5][6][7]. W latach 1982–2004, obok intensywnej własnej pracy twórczej i rozwijania współpracy z łódzkim i warszawskim środowiskiem literackim, dziennikarskim i filmowym, zajmował się działalnością usługowo-produkcyjną w Łodzi i Gdańsku, jako rzemieślnik w branży stolarsko-meblarskiej, dekorator wystaw i drobny biznesmen w branży odzieżowej[3]. W latach 2001–2003, jako liberum audiat, był słuchaczem Studium Literacko-Artystycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie utworzonego przez prof. Gabrielę Matuszek-Stec[8].
Debiutował w 1976 r. pod pseudonimem Zbigniew W. Kryński na łamach warszawskiego miesięcznika literackiego Nowy Wyraz groteskowym opowiadaniem Normalnym kursem przyjętym do publikacji przez Jerzego Górzańskiego[9], które zostało następnie przedrukowane w 1979 r. w antologii Wszystkie barwy tęczy. 27 opowiadań młodych pisarzy pod redakcją Marii Błaszczykowej i wstępem Ryszarda Tarwackiego[10].
Jako laureat rozstrzygniętego w 1986 r. ogólnopolskiego konkursu literackiego opublikował w 1988 r. swoją pierwszą powieść Sen pod wiatr[11][12][13][14], najpierw we fragmentach na antenie Programu III Polskiego Radia[15], a następnie w zainicjowanej w 1987 r. przez Jerzego Leszina- Koperskiego i Andrzeja Krzysztofa Waśkiewicza serii wydawniczej „Debiuty Prozatorskie” publikowanej przez Młodzieżową Agencję Wydawniczą (MAW) w Warszawie[16][17]. W serii tej także ukazały się wtedy debiutanckie książki Jana Stępnia, Marka Zgaińskiego, Jana Tulika, Jacka Pankiewicza, Krzysztofa Lipka, Jana Krzysztofa Adamkiewicza i Andrzeja Milika Wiśniewskiego[18][19]. Poprawione przez autora internetowe wydanie powieści Sen pod wiatr zostało opublikowane w 2006 r. na ogólnopolskim portalu czytelniczym BiblioNETka[20].
W 1998 roku Zbigniew Wilczyński należał do grona członków założycieli Oddziału Łódzkiego Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Literatów (Ostolit, OŁOSL) w Łodzi[21][22]. W latach 1999–2001 opublikował cztery opowiadania w redagowanym przez prof. Lecha Witkowskiego toruńskim miesięczniku PAL – Przegląd Artystyczno-Literacki[23]. Ostatnią publikację w jego życiu stanowi zapis internetowego czatu i dyskusji z czytelnikami ogólnopolskiego serwisu literackiego BiblioNETka, która odbyła się w lutym 2006 r.[24] W latach 2005–2007, przy udziale Alicji Stelmak-Roll, Wielkiego Mistrza Reiki z Łodzi, pracował nad podręcznikiem japońskich systemów medycyny niekonwencjonalnej i alternatywnej (alt-med)[3]. Zmarł 22 listopada 2008 r. w szpitalu onkologicznym w Łodzi na skutek nieodwracalnych zmian neurologiczno-mózgowych, które powstały w wyniku bandyckiego napadu i brutalnego pobicia, którym uległ w lipcu 1999 r. na łódzkim osiedlu Chojny-Zatorze[25]. Pochowany został w grobie rodzinnym na Cmentarzu św. Anny (Zarzew) w Łodzi przy ul. Lodowej 78 (kwatera 12, rząd 12, grób 2)[26].
W latach 2009–2020 kilka opowiadań Zbigniewa Wilczyńskiego zostało opublikowanych na podstawie zachowanych maszynopisów na portalu BiblioNETka[27] i w czasopismach literackich Migotania (Gdańsk)[28][29][30] oraz Akant (Bydgoszcz)[31][32]. Ponadto ukazały się dwa zbiory jego opowiadań (2014 i 2018 r.) i sześć jego powieści (w latach 2018–2020)[33], w których dystopiczny obraz codziennego życia miejskiego w Polsce ostatnich 30 lat XX wieku oraz dysfunkcyjnej rodziny, sfrustrowanej młodzieży, spekulacyjnego biznesu, zmanipulowanej prasy, mafijnych układów władzy, aż po skorumpowany wymiar sprawiedliwości, łączy się z wojerystycznym oglądem nowych wzorców konformizmu i narastających problemów społecznych w postaci wykluczenia, bezdomności, alkoholizmu i kryminogennej „fali” w strukturach wojskowych. Wiodącym motywem jego twórczości jest Lacanowska teza o pragnieniu Innego i możliwości przekształcenia doświadczenia agresji i nienawiści do formy, która pozwala tworzyć, a nie niszczyć. Książki Zbigniewa Wilczyńskiego były komentowane i recenzowane na łamach literackich portali i czasopism: BiblioNETka (Poznań)[34][35], Latarnia Morska (Kołobrzeg)[36], Odra (Wrocław)[37], EleWator (Szczecin)[38][39][40], Migotania (Gdańsk)[41][42][43][44][45], Akant (Bydgoszcz)[46][47][48], Gazeta Kulturalna (Zelów)[49][50][51], Nowy Napis Co Tydzień (Kraków)[52][53], Fraza (Rzeszów)[54]. Na temat jego życia i twórczości ukazała się w 2020 r. monograficzna książka prof. Grzegorza Bazylaka Faktura czy paragon. O prozie Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008) i nie tylko, Wyd. Studio Czarna Flaga, Łódź 2020, s. 293, ISBN 978-83-938610-2-6.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Powieści[edytuj | edytuj kod]
- Sen pod wiatr, red. T. Lewandowski, MAW, Warszawa 1988 (wyd. 1), ISBN 83-203305-6-4
- Sen pod wiatr, BiblioNETka, Poznań 2006 (wyd. 2, popr.)
- Drugi sen pod wiatr, red. i posłowie G. Bazylak, OŁOSL, Łódź 2018, ISBN 978-83-911897-7-1
- Człowiek nocy, red. i posłowie G. Bazylak, OŁOSL, Łódź 2018, ISBN 978-83-911897-8-8
- Drugi człowiek nocy. Napad, red. i posłowie G. Bazylak, OŁOSL, Łódź 2018, ISBN 978-83-951344-1-8
- Klatka, red. i posłowie G. Bazylak, Łódź 2018, OŁOSL, ISBN 978-83-951344-0-1
- Fala zero, red. Z. Joachimiak, posłowie G. Bazylak, Fundacja Światło Literatury, Gdańsk 2020, ISBN 978-83-942285-7-6
- Alfa w mroku, beta w ciszy, red. i posłowie G. Bazylak, Studio Czarna Flaga, Łódź – Bydgoszcz 2020, ISBN 978-83-938610-0-2
Opowiadania[edytuj | edytuj kod]
- Wierzchołek cienia. Opowiadania rozproszone, wyb. i red. G. Bazylak, OŁOSL, Łódź 2014, ISBN 978-83-911897-2-6
- Krótkie półkola. Opowiadania, red. i posłowie G. Bazylak, OŁOSL, Łódź 2018, ISBN 978-83-911897-6-4
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grzegorz Bazylak, Pisarz, który śnił pod wiatr. Biografia Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008), Nowy Napis Co Tydzień – Internetowe pismo kulturalne Instytutu Literatury (Kraków), 2020-10-22,, #072; https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-72/artykul/pisarz-ktory-snil-pod-wiatr-biografia-zbigniewa-wilczynskiego-1954-2008.
- ↑ Anonim, Historia szkoły, https://zsp9.pl/o-szkole/historia-szkoly/.
- ↑ a b c Grzegorz Bazylak, Zarys kalendarium życia i twórczości Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008); W: Idem, Faktura czy paragon. O prozie Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008) i nie tylko, Wyd. Studio Czarna Flaga, Łódź 2020, s. 197–208, ISBN 978-83-938610-2-6.
- ↑ Tamże, s. 199. Jego osobiste przeżycia z tego okresu stanowią fabułę powieści Fala zero (Gdańsk 2020).
- ↑ Jacek Indelak, Trzecia fala, Odgłosy – Tygodnik społeczno-kulturalny (Łódź), z dn. 21 września 1980, XXIII, nr 38(1189), s. 1–3; Biblioteka Cyfrowa Regionalia Ziemi Łódzkiej, https://bc.wbp.lodz.pl/dlibra/publication/67795/edition/64825.
- ↑ Anonim, AS-Biuletyn pism związkowych i zakładowych, Agencja Prasowa Solidarność, Warszawa, 17-25.09.1981, nr 39, s. 206–207.
- ↑ Stefania Dzięcielska-Machnikowska, Grzegorz Matuszak, Czternaście łódzkich miesięcy. Studia socjologiczne sierpień 1980-wrzesień 1981, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1984, s. 57–61, 69, 78–86, ISBN 83-218030-1-6.
- ↑ Gabriela Matuszek, Krakowska „szkoła pisarzy”, W: Idem, Wiek (nie)męski. Szkice o literaturze i varia, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich Oddział Kraków, Kraków 2017, s. 101–140, ISBN 978-83-946874-7-2.
- ↑ Zbigniew W. Kryński, Normalnym kursem, Nowy Wyraz – Miesięcznik literacki młodych (Warszawa), 1976, R.5, nr 12(55), s. 85–88.
- ↑ NUKAT – Katalog Zbiorów Polskich Bibliotek Naukowych, http://katalog.nukat.edu.pl/lib/item?id=chamo:1342885&fromLocationLink=false&theme=nukat.
- ↑ Z. Wilczyński, Sen pod wiatr, Seria Debiuty Prozatorskie, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 293; ISBN 83-203305-6-4; Reprodukcja cyfrowa dostępna w czytelniach Biblioteki Narodowej; https://polona.pl/item/sen-pod-wiatr,NDU5Mzc4ODc/4/#info:metadata.
- ↑ Tomasz Wach, Opowieść o zmasakrowanym włamywaczu, Nowe Książki – Miesięcznik krytyki literackiej i naukowej, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek (Warszawa), 1989, 50(5), s. 12–13.
- ↑ MoK, Literatura piękna. Zbigniew Wilczyński – Sen pod wiatr, Świat Książki – Dwutygodnik, Wydawnictwo Alfa (Warszawa), 1989, 2(11), s. 9.
- ↑ Marek Koprowski, Debiut pod wiatr, Kalejdoskop – Informator kulturalny, Miesięcznik Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Łodzi, 1989, 12(10), s. 39–40.
- ↑ Jerzy Leszin-Koperski, Od redakcji, W: Zbigniew Wilczyński, Sen pod wiatr, Seria Debiuty Prozatorskie, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988, s. 292–293, ISBN 83-203305-6-4.
- ↑ Michał Rogoż, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza (1974-1990), Roczniki Biblioteczne, 2011, 55, s. 113–142; http://wuwr.pl/rbibl/article/view/3558/3426.
- ↑ Piotr Smoliński (red.), Relacje: Warszawa – Zielona Góra, Gdańsk. Jerzy Leszin-Koperski – Andrzej. K. Waśkiewicz. Korespondencja, autobiografia, dzieła, Wyd. Anagram – Wspólny Stół, Warszawa – Gdańsk 2018, s. 135, 279, 372–374, ISBN 978-83-65554-25-3, ISBN 978-83-65572-08-0.
- ↑ W.K., Nowa seria MAW „Debiuty prozatorskie”, Przegląd Księgarski i Wydawniczy (Warszawa), 1989, 26(2), s. 14.
- ↑ Stanisław Stanik, Urodzajny rok MAW-u, Kierunki – Tygodnik społeczno-kulturalny katolików (Warszawa-Kraków), 1989, XXXIV, nr 19(1701), s. 11.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Sen pod wiatr, BiblioNETka – Opiniotwórcza strona książki, 2006-05-19; https://www.biblionetka.pl/book.aspx?id=54777; https://static.biblionetka.pl/obrazki/sen_pod_wiatr.pdf.
- ↑ Grzegorz Bazylak (oprac.), Namysł, koteria czy wymowne milczenie. Dyskusja literacka młodych pisarzy Olsztyna i Łodzi, PAL-Przegląd Artystyczno-Literacki (Toruń), 1999, VIII, nr 9(91), s. 28–41.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Delicje przemocy, W: Idem, Faktura czy paragon. O prozie Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008) i nie tylko, Wyd. Studio Czarna Flaga, Łódź 2020, s. 169–184, ISBN 978-83-938610-2-6.
- ↑ Polska Bibliografia Literacka 1988-2012, Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie, Pracownia Bibliografii Bieżącej w Poznaniu;http://pbl.ibl.poznan.pl/dostep/index.php?s=d_biezacy&f=zapisy&p_tworcaid=4059.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Spotkanie numer jeden – 4 lutego 2006 (prowadzenie Bogna Wolniewicz), http://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=26685; Przedruk w: Z. Wilczyński, Wierzchołek cienia. Opowiadania rozproszone, wyb. i red. Grzegorz Bazylak, Wyd. Oddział Łódzki Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Literatów, Łódź 2014, s. 117–138, ISBN 978-83-911897-2-6.
- ↑ Szczegółowy opis tego zdarzenia jest zawarty w opowiadaniu Z. Wilczyńskiego Alicja, W: Z. Wilczyński, Drugi człowiek nocy. Napad, posłowie Grzegorz Bazylak, Wyd. Oddział Łódzki Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Literatów, Łódź 2018, s. 269–280, ISBN 978-83-951344-1-8.
- ↑ Cmentarze Archidiecezji Łódzkiej: http://www.cmentarze-lodz.pl/c1,4,kancelaria.lodz.pl; http://www.parafia.swietej-anny.pl/index.php?s=7.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Fala 602, BiblioNETka – Opiniotwórcza strona książki, 2009-02-10, https://static.biblionetka.pl/okladki/Fala-602-wilczynski.pdf.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Bankowicz – w stronę automatu, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2017, XV, nr 2-3 (55-56), s. 63–66; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Zmyślony jak orzeł biały, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2018, XVI, 3(60), s. 33–37; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Kruchy wyjątek, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2020, XVIII, 4(69), s. 94–96; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Krótkie półkola, Akant – Miesięcznik literacki (Bydgoszcz), 2017, XX, nr 10 (257), s. 18–20, http://akant.org/archiwum/175-archiwum-miesiecznik-literacki-akant-2017.
- ↑ Zbigniew Wilczyński, Jacek Monter, Akant – Miesięcznik literacki (Bydgoszcz), 2017, XX, nr 11 (258), s.27-28;http://akant.org/szukaj?searchword=Zbigniew%20Wilczy%C5%84ski&ordering=newest&searchphrase=exact.
- ↑ Biblioteka Narodowa Katalog, hasło: Wilczyński Zbigniew, https://katalogi.bn.org.pl.
- ↑ Bogna Wolniewicz, A w tle hard rock, BiblioNETka – Opiniotwórcza strona książki, 20.01.2006, https://www.biblionetka.pl/book.aspx?id=54777.
- ↑ Marylek, Codzienność nie zmyślona, BiblioNETka – Opiniotwórcza strona książki, 13.11.2014; https://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=914887.
- ↑ Agnieszka Narloch, Wierzchołek ciena, Latarnia Morska – Pomorski magazyn literacko-artystyczny (Kołobrzeg), 23.09.2014; https://www.latarnia-morska.eu/pl/port-literacki/1675-wierzchoek-cienia-zbigniewa-wilczyskiego.
- ↑ Mieczysław Orski (Or.), Nad książkami, Odra – Miesięcznik (Wrocław), 2018, MMXVIII, nr 10(672), s. 119; https://okis.pl/miesiecznik-odra/archiwum/.
- ↑ Radek Bruch, Autostrada na literackie peryferia, EleWator – Kwartalnik literacko-artystyczny (Szczecin), 2018, VII, nr 3(25), s. 158–159; http://www.elewator.org/archiwum/.
- ↑ Jarosław Błahy, Szedł potężny smród od podwórza, EleWator – Kwartalnik literacko-artystyczny (Szczecin), 2019, VIII, nr 1(27), s. 167–169; http://www.elewator.org/archiwum/.
- ↑ Jarosław Błahy, Ogród zoologiczny tudzież cyrkowa tresura w windzie, EleWator – Kwartalnik literacko-artystyczny (Szczecin), 2019, VIII, nr 3(29), s. 157–158; http://www.elewator.org/archiwum/.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Nierzeczywistość wizerunku, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2019, XVII, nr 1(62), s. 35–36; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Nieodwracalna anomia, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2019, XVII, nr 2/3(63/64), s. 8; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Globalna winda, lokalna klatka, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2020, XVIII, nr 1-2(66-67), s. 76–78; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Androcentryczna nieświadomość – Wilczyński, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2020, XVIII, nr 4(69), s. 40–42; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, (Z)być czy (z)bić oto jest pytanie, Migotania – Gazeta Literacka (Gdańsk), 2021, XIX, nr 1-2(70-71), s. 60–61; http://www.migotania.pl/index.php?page=archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Posłowie, czyli nierzeczywistość wizerunku. Cz. 1., Akant – Miesięcznik Literacki (Bydgoszcz), 2019, XXII, nr 12(285), s. 15–16; http://akant.org/archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Posłowie, czyli nierzeczywistość wizerunku. Cz. 2., Akant – Miesięcznik Literacki (Bydgoszcz), 2019, XXII, nr 13(286), s. 29–30; http://akant.org/archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Androcentryczna nieświadomość, Akant – Miesięcznik Literacki (Bydgoszcz), 2020, XXIII, nr 11(297), s. 36–39; http://akant.org/archiwum.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Orwellowska winda. Cz. 1., Gazeta Kulturalna – Miesięcznik pismo kulturalno-literackie (Zelów), 2019, XXIV, nr 6(274), s. 1,8,9; http://www.gazetakulturalna.zelow.pl/images/pdf/Gazeta%20Kulturalna%206-2019.pdf.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Orwellowska winda. Cz. 2., Gazeta Kulturalna – Miesięcznik pismo kulturalno-literackie (Zelów), 2019, XXIV, nr 7(275), s. 8–9; http://www.gazetakulturalna.zelow.pl/images/pdf/Gazeta%20Kulturalna%207-2019.pdf.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Wilczyński – androcentryczna nieświadomość aktualności, Gazeta Kulturalna– Miesięcznik pismo kulturalno-literackie (Zelów), 2020, XXV, nr 8(287); http://www.gazetakulturalna.zelow.pl/index.php/698-androcentryczna-nieswiadomosc.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Nieświadomość zawsze dostępna, Nowy Napis Co Tydzień – Internetowe pismo kulturalne Instytutu Literatury (Kraków), 2020-10-22, #072;https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-72/artykul/nieswiadomosc-zawsze-dostepna.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Fantazmat wolnej przemocy, Nowy Napis Co Tydzień – Internetowe pismo kulturalne Instytutu Literatury (Kraków), 2020-12-23, #081; https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-81/artykul/fantazmat-wolnej-przemocy.
- ↑ Grzegorz Bazylak, Poza dobrem i złem, Fraza – Poezja, proza, esej (Rzeszów), 2021, XXX, nr 3-4(113-114), s. 30–35; http://fraza.univ.rzeszow.pl/archiwum.php.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Grzegorz Bazylak, Faktura czy paragon. O prozie Zbigniewa Wilczyńskiego (1954-2008) i nie tylko, Wyd. Studio Czarna Flaga, Łódź 2020, s. 293, ISBN 978-83-938610-2-6.