Zygmunt Dębski
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Zygmunt Dębski (ur. 14 kwietnia 1917, zm. 9 marca 1997) – polski „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W trakcie II wojny światowej zamieszkiwał we Lwowie, gdzie był działaczem Armii Krajowej. Mieszkał przy ul. Rybackiej 24, a przed 1939 r. studiował na Politechnice Lwowskiej. Na początku okupacji niemieckiej Lwowa w 1941 r. Dębski poznał Żyda, Dawida Duczka Akselblada, za pośrednictwem niejakiej Ireny Cieleckiej. Po ucieczce Żyda z getta ukrywał go u siebie. Wedle oświadczenia Dębskiego, złożonego już po wojnie, towarzyszył on Duczkowi w podróżach do Jarosławia, gdzie odwiedzali w żydowskim getcie rodzinę dr. Zilbersteina, dawniej dyrektora banku PKO we Lwowie, przewożąc im żywność. Razem wyprowadzili też z Gródka Jagiellońskiego dziadka Duczka i jego rodzinę. Dębski przewiózł też małżeństwo żydowskie ze Lwowa do Borysławia. Z kolei z pomocą znajomych Dębski usunął stronę dotyczącą rodziny Cieleckiej (której matka była Żydówką) z ksiąg meldunkowych[1][2].
Niestety po wojnie nie było dane zarówno Dębskiemu jak i Duczkowi cieszyć się z wolności. Jak wspominał Zygmunt po latach[2]ː
„Przeżyliśmy straszną gehennę hitlerowską, kilka razy byliśmy aresztowani, bojówki AK-wskie nas odbijały i gdy miał nadejść pokój i radość to mój przyjaciel został aresztowany, wywieziony, zniszczony moralnie, fizycznie i psychicznie”.
Po wojnie Dębski związał się z Cielecką, z którą wyjechał do Gliwic wraz z jej matką i bratem Bolesławem. Tam pobrali się i wychowywali dwoje dzieci[2].
Zygmunt Dębski jest pochowany na Cmentarzu Lipowym w Gliwicach (sektorː C2, rządː 18, nr grobuː 5)[3].
27 sierpnia 1988 r. Instytut Jad Waszem uhonorował Zygmunta Dębskiego medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Zygmunt Dębski, Instytut Yad Vashem
- ↑ a b c Historia pomocy - Rodzina Dębskich | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2023-09-26].
- ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarze komunalne w Gliwicach [online], gliwice.grobonet.com [dostęp 2023-09-28].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009