Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2012/01

Aktualnie na stronie głównej

Szarcz – jezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

---

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesień • październik • listopad • grudzień
2009: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2010: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2011: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2012: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2013: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2014: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2015: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2016: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2017: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2018: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2019: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2020: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2021: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2022: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2023: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

---

1 stycznia

Zespół wierzeń o charakterze eschatologicznym, traktujących o katastrofach bądź przemianach, które mają jakoby nastąpić 21 grudnia 2012 roku, określane są mianem fenomenu roku 2012. Wspomniana data bywa traktowana jako koniec 5125-letniego cyklu w systemie tzw. Długiej Rachuby, stosowanej w kalendarzach cywilizacji Mezoameryki. Członkowie ruchów New Age uważają, że w tym dniu rozpocznie się pozytywna przemiana mieszkańców Ziemi, stanowiąca tym samym początek nowej ery. Inni sugerują, że ma wówczas nastąpić koniec świata, ewentualnie inna, zbliżona rozmiarem, katastrofa kosmiczna. Niektóre scenariusze łączą ją z kolejnym szczytem aktywności słonecznej, wpływem grawitacyjnym lokalnej czarnej dziury lub kolizją z planetoidą Nibiru. Uczeni z różnych dziedzin zgodnie twierdzą, że nie istnieją uzasadnione powody, by obawiać się wielkiego kataklizmu w 2012 roku.

2 stycznia

Jednym z najlepiej zbadanych i opisanych języków pidżynowych jest język russenorsk. Pierwsza wzmianka o nim pojawiła się w 1814 roku. Używany był na północy Norwegii w handlu między Norwegami i Rosjanami; do 1850 mówili nim rybacy i kupcy, później jego wpływy ograniczyły się wyłącznie do języka rybaków. Russenorsk składał się z ok. 150–200 słów stanowiących jego korpus i pochodzących w ok. 40% z rosyjskiego i w 50% z norweskiego. Cechował się dużym uproszczeniem gramatycznym i prostą fonetyką. Wszelkie badania języka oparto o korpus językowy uzyskany z zapisów rozmów handlowych.

3 stycznia

W sezonie 2006/07 do dorosłej kadry klubu KSZO Ostrowiec Świętokrzyski został włączony Adrian Frańczak, grający na pozycji pomocnika. Wcześniej, przez rok był zawodnikiem rezerw ostrowieckiego zespołu. W pierwszym zespole zadebiutował w wygranym 2:1 sparingowym meczu z Pogonią Szczecin, kiedy to na boisku pojawił się w drugiej połowie. W 2006 roku został powołany przez Michała Globisza do kadry U-20 na dwumecz z Portugalią. W pierwszym spotkaniu nie wystąpił. Drugi pojedynek rozpoczął w pierwszym składzie. W maju 2008 roku Frańczak został powołany do kadry U-21. Zadebiutował w niej w towarzyskim spotkaniu z Białorusią zakończonym remisem 2:2. W marcu 2011 roku Frańczak podpisał kontrakt z drugoligową Olimpią Grudziądz. Szybko wywalczył miejsce w podstawowym składzie grudziądzkiej drużyny. Wraz z Olimpią wywalczył awans do I ligi.

4 stycznia

Polska nazwa „suseł” pochodzi prawdopodobnie od prasłowiańskiego słowa „susati” używanego na określenie syczenia, świstania czy szeleszczenia. Suseł perełkowany używa całej gamy zróżnicowanych gwizdów do komunikowania się z współplemieńcami. Jest zaliczany do gatunków zanikających, więc w Polsce jego głos można usłyszeć w bardzo niewielu miejscach – jedynie w kilku koloniach między Wieprzem a Bugiem. Występuje także w Rosji, na Ukrainie, w Mołdawii, a w niewielkim zakresie także na Białorusi. Zimę suseł spędza samotnie, w indywidualnej norze, śpiąc przez 6 miesięcy i rzadko się budząc.

5 stycznia

W 1813 roku René-Just Haüy po raz pierwszy opisał pegmatyt. Skała ta jest skałą magmową charakteryzującą się mega- lub nawet gigantokrystaliczną strukturą. Zróżnicowane właściwości fizyczne i chemiczne wyróżniają poszczególne rodzaje pegmatytów. Najbardziej rozpowszechnione są pegmatyty granitoidowe, ale występują również pegmatyty gabrowe, sjenitowe, skał wysoko alkalicznych (pegmatyty agpaitowe i miaskitowe). W Polsce skały te występują głównie na terenach górskich. Mają szerokie zastosowanie od źródła pierwiastków rzadkich stosowanych do celów technicznych (np. są jedynym źródeł berylu); poprzez materiał ceramiczny; skończywszy na źródle kamieni szlachetnych.

6 stycznia

W 1971 roku na scenie teatralnej, grając w sztuce The Playboy of Seville, zadebiutowała amerykańska aktorka Meryl Streep. Na ekranach pojawiła się po raz pierwszy w 1977, w filmie telewizyjnym The Deadliest Season. W tym samym roku wystąpiła w drugoplanowej roli w filmie Julia. Sukces artystyczny i komercyjny przyszedł szybko, głównie dzięki rolom w filmach Łowca jeleni i Sprawa Kramerów, za które Streep otrzymała swoje pierwsze nominacje do Oscara; drugi z tych tytułów przyniósł jej pierwsze zwycięstwo. Drugiego Oscara, tym razem dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej, otrzymała za tytułową rolę w filmie Wybór Zofii w 1982 roku. Streep otrzymała łącznie 16 nominacji do Oscara oraz 26 nominacji do Złotego Globu, zdobywając siedem nagród. Żaden inny aktor w historii obydwu nagród nie otrzymał więcej nominacji.

7 stycznia

Jednym z czterech wielkich kodeksów biblijnych, obok Synajskiego, Watykańskiego i Aleksandryjskiego, jest Kodeks Efrema. Napisany został grecką majuskułą na pergaminie. Jako miejsce jego powstania wskazuje się zwykle Aleksandrię lub Palestynę. Pochodzi z początku V wieku i jest palimpsestem, którego górny tekst dodany został w XII wieku. Stanowią go traktaty Efrema Syryjczyka. Tekst palimpsestu odczytał Konstanty Tischendorf, który też jest jego pierwszym wydawcą. Obecnie tekst Tischendorfa ma opinię niedostatecznego. Kodeks przechowywany jest we Francuskiej Bibliotece Narodowej w Paryżu.

8 stycznia

W 2000 roku Jean-Claude Martens zaprojektował bolid Toyota TF101. Pojazd powstał, by zespół Toyota F1 mógł odpowiednio się przygotować do swojego pierwszego sezonu w Formule 1 w 2002 roku. TF101 został zbudowany przez pracowników firmy Toyota Motorsports GmbH z siedzibą w Kolonii. Był on testowany przez okres dziewiętnastu miesięcy. Po prezentacji samochodu w marcu 2001 roku zespół rozpoczął intensywny okres testów, podczas którego przejechano łącznie 3000 okrążeń na 11 torach na całym świecie, co dało łączny przebieg 22 967 km. Testy bolidu nie były pozytywne. Czasy osiągane na torach nie gwarantowały udziału w eliminacjach mistrzostw świata na wcześniej wymienionych torach, ponieważ przekraczały one dopuszczalne 107 procent czasu zawodnika startującego z pierwszej pozycji startowej. Przed rozpoczęciem sezonu 2002 i debiutem Toyoty w Formule 1 zaprezentowano następcę TF101 – TF102.

9 stycznia

W liczącym nieco ponad 1,5 tysiąca mieszkańców Mrzeżynie w powiecie gryfickim znajduje się port morski, jedna z baz rybołówstwa oraz jednostka wojskowa. Mimo tego leżąca u ujścia Regi miejscowość słynie przede wszystkim z turystyki i wypoczynku. Tereny wokół Mrzeżyna są częścią Trzebiatowsko-Kołobrzeskiego Pasa Nadmorskiego będącego specjalnym obszarem ochrony siedlisk Natura 2000. W sąsiedztwie miejscowości znajduje się jeden z lepiej zachowanych fragmentów wybrzeża wydmowego, porośniętego borami bażynowymi, w zagłębieniach międzywydmowych z borami bagiennymi i lasami łęgowymi. Przez Mrzeżyno przechodzą dwa szlaki turystyczne. Miejscowość leży ok. 9 km od Trzebiatowa oraz ok. 18 km od Kołobrzegu.

10 stycznia

Do najstarszych ulic w katowickiej dzielnicy Śródmieście należy ulica Staromiejska. Początkowo była częścią traktu prowadzącego do Mysłowic. W 1856 została skrócona, jej bieg wyprostowano; ulicę nazwano Querstraße. Swą obecną nazwę ulica otrzymała w 1922 roku. W latach 1934−1990 jej nazwę wielokrotnie zmieniano. Nazwę Staromiejska przywrócono na mocy uchwały Rady Miasta Katowice nr VIII/44/90 z 8 października 1990 roku. W 1996 roku ulicę przekształcono w deptak. Przez władze miasta ulica Staromiejska jest zaliczana do przestrzeni publicznych o funkcji reprezentacyjnej i integrującej.

11 stycznia

28 grudnia 2007 roku sejmik województwa dolnośląskiego powołał ustawę tworzącą Koleje Dolnośląskie. Samorządowa spółka powstała 14 grudnia 2008 roku. Przedsiębiorstwo zajmuje się przewozem pasażerów szynobusami głównie na mniej uczęszczanych trasach kolejowych, w większości niezelektryfikowanych. Uruchamia również przewozy na liniach kolejowych, z których zrezygnowały Polskie Koleje Państwowe, a w uzasadnionych przypadkach przejmuje je. Koleje Dolnośląskie prowadzą politykę stopniowego przejmowania kursów również na większych, zelektryfikowanych liniach, przystosowując do tego swoją infrastrukturę i tabor. Są drugim przewoźnikiem kolejowym na rynku województwa dolnośląskiego po Przewozach Regionalnych. Taborem spółki są autobusy szynowe oraz spalinowe zespoły trakcyjne będące własnością województwa oraz jedna lokomotywa SP32 i dwa wagony 102A.

12 stycznia

Pierwszym pełnomorskim okrętem wojennym zaprojektowanym i zbudowanym w odrodzonej Polsce był ORP Jaskółka (znak burtowy J). Był to trałowiec redowy Marynarki Wojennej II RP, pierwszy okręt typu Jaskółka, klasyfikowany przed wojną jako trauler i minowiec. Wcielony został do służby w 1935 roku. Wraz z siostrzanymi jednostkami stworzył Dywizjon Minowców. W jego składzie wziął udział w obronie Wybrzeża w 1939 roku. 1 września uczestniczył w bitwie powietrzno-morskiej na Zatoce Gdańskiej. W kolejnych dniach prowadził operacje minowania, ostrzału celów brzegowych oraz patrolowe, m.in. strącając bombowiec nurkujący Junkers Ju 87. Okręt został zatopiony przez samoloty Luftwaffe 14 września 1939 roku w porcie w Helu.

13 stycznia

Głównie w lasach deszczowych na półkuli zachodniej występują rośliny z rodzaju zroślicha (zroślicha stopowcowa została introdukowana na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Europy). Rodzaj należy do rodziny obrazkowatych i obejmuje 34 gatunki. Są to wiecznie zielone pnącza hemiepifityczne. Charakterystyczną cechą morfologiczną roślin z tego rodzaju jest występowanie w kolejnych stadiach rozwojowych różnych form liści właściwych. Wiele gatunków zroślich, a szczególnie zroślicha stopowcowa, stało się popularnymi roślinami ozdobnymi. Niektóre gatunki używane są jako rośliny lecznicze i jadalne, inne służą do zatruwania strzał. W Polsce zroślichy uprawiane są jako rośliny doniczkowe oraz w paludariach.

14 stycznia

Pierwszym arcybiskupem Canterbury pochodzącym z Wielkiej Brytanii był Deusdedit. Pełnił ten urząd w latach 655–664 , aż do swojej śmierci. Władza Deusdedita nie wykraczała poza granice archidiecezji Canterbury oraz tradycyjnie zależnej od niej diecezji Rochester. Duchowny zmarł w czasie panującej w Anglii epidemii dżumy dymieniczej, która według większości historyków była przyczyną jego śmierci. Dokładna data zgonu jest nieznana. Po śmierci został uznany za świętego. Jego żywot został spisany po przeniesieniu jego relikwii w 1091 roku. Deusdedit jest czczony w Kościele katolickim, prawosławnym i w kościołach Wspólnoty Anglikańskiej.

15 stycznia

Dzieje inkwizycji w Czechach obejmują okres blisko dwustu pięćdziesięciu lat począwszy od roku 1257, choć o stałym jej funkcjonowaniu można mówić jedynie przez około sto lat od ok. 1315/18 do ok. 1415. Ta kościelna instytucja powołana do walki z herezjami przybrała w tym kraju dość specyficzną postać, gdyż od połowy XIV wieku była podporządkowana bezpośredniej kontroli arcybiskupa metropolity praskiego, podczas gdy regułą było podleganie inkwizycji wyłącznie Stolicy Apostolskiej. Pierwszych inkwizytorów w Czechach mianował papież Aleksander IV w kwietniu 1257 roku, na prośbę króla Przemysła Ottokara II. Zostali nimi franciszkanie Bartłomiej z Brna i Lambert Niemiec. Ich nominacja była spowodowana prawdopodobnie pojawieniem się w sąsiedniej Austrii sekty waldensów, która być może już wtedy przenikała do Czech.

16 stycznia

W liczącym nieco ponad 1,5 tysiąca mieszkańców Mrzeżynie w powiecie gryfickim znajduje się port morski, jedna z baz rybołówstwa oraz jednostka wojskowa. Mimo tego leżąca u ujścia Regi miejscowość słynie przede wszystkim z turystyki i wypoczynku. Tereny wokół Mrzeżyna są częścią Trzebiatowsko-Kołobrzeskiego Pasa Nadmorskiego będącego specjalnym obszarem ochrony siedlisk Natura 2000. W sąsiedztwie miejscowości znajduje się jeden z lepiej zachowanych fragmentów wybrzeża wydmowego, porośniętego borami bażynowymi, w zagłębieniach międzywydmowych z borami bagiennymi i lasami łęgowymi. Przez Mrzeżyno przechodzą dwa szlaki turystyczne. Miejscowość leży ok. 9 km od Trzebiatowa oraz ok. 18 km od Kołobrzegu.

17 stycznia

W rozumieniu pasterskim i gospodarczym hala w Tatrach oznacza cały obszar położony w górach nadający się do wypasu. Oprócz polan obszar hali obejmuje również płaśnie, równie, upłazy, piarżyska, obszary zarośnięte kosodrzewiną, a nawet lasy. Hale w Tatrach zaczęły powstawać w średniowieczu poprzez wycinanie puszcz. W zamian za daniny miejscowa ludność zaczęła otrzymywać serwituty w postaci pastwisk. Początkowo wypas nie stanowił problemów dla tatrzańskiej przyrody, gdyż te tereny były słabo zaludnione. Rozwijające się pasterstwo w XIX wieku spowodowało znaczne pogorszenie tej sytuacji, ponieważ intensywny wypas powodował erozje. W latach 1960–1964 Rada Ministrów dokonała wykupu hal i włączenia ich w obszar Tatrzańskiego Parku Narodowego.

18 stycznia

W latach 1973–2002 w Sanockiej Fabryce Autobusów był budowany Autosan H9, jeden z najbardziej popularnych autobusów lokalnych, międzymiastowych i miejskich (Autosan H9-35). Autosan zdobył dużą popularność na rodzimym rynku, na co wpłynęła prosta i trwała konstrukcja, łatwość napraw oraz niska cena. Mimo przestarzałej już konstrukcji oraz nieprodukowania modelu od 10 lat, wiele autobusów tego typu wciąż stanowi dużą część taboru przewoźników lokalnych oraz szkół jazdy. W 2000 roku autobus został zastąpiony modelem A0909L. Na podstawie tego autobusu zostały oparte następne modele H10, H11 i H12.

19 stycznia

Powieść Louisa Aragona zatytułowana Pasażerowie z dyliżansu była trzecią z cyklu Świat rzeczywisty. Została wydana po raz pierwszy w 1942 roku w języku angielskim i w 1946 roku po francusku. Koncepcja tego utworu wiązała się z osobistymi refleksjami autora wynikłymi z jego obserwacji postawy społeczeństwa francuskiego wobec wojny domowej w Hiszpanii i w przededniu II wojny światowej. Wpisując dzieło w cykl powieściowy, Aragon pragnął, aby pozostawało ono w silnym kontraście z utworem poprzednim, Pięknymi dzielnicami. Podczas gdy w dziele tym wskazywał oparty na własnych lewicowych przekonaniach politycznych wzorzec postępowania w życiu społecznym i osobistym, Pasażerowie z dyliżansu ukazywać mieli postawę, której autor przeciwstawiał się – dobrowolne wycofanie się z polityki i dążenie wyłącznie do realizacji doraźnych celów prywatnych.

20 stycznia

Najwszechstronniejszym polskim narciarzem okresu międzywojennego był Bronisław Czech. Był on 24-krotnym mistrzem Polski w konkurencjach narciarskich. Wielokrotnie uczestniczył w narciarskich mistrzostwach świata i Europy. Czech był trzykrotnym rekordzistą Polski w długości skoku – do 63 metrów (w 1929 roku). Pierwszy polski narciarz o klasie międzynarodowej. Kilkakrotnie brał udział w sztafecie Zakopane – Morskie Oko – Zakopane, kiedy sztafeta jego klubu SN PTT zajmowała pierwsze miejsce. Od 1932 roku był trenerem narciarskim, prowadził szkołę narciarstwa zjazdowego na Kasprowym Wierchu. W czerwcu 1944 roku zmarł z wycieńczenia w obozie koncentracyjnym w Auschwitz-Birkenau.

21 stycznia

Między 30 sierpnia a 20 września 1995 roku, w czasie wojny w Bośni i Hercegowinie, przeprowadzona została operacja Deliberate Force, stanowiąca wydzieloną część operacji lotniczej NATO "Deny Flight". Uderzenia lotnicze w ramach operacji Deliberate Force zapewniały wsparcie operacji pokojowej sił ONZ w Bośni i Hercegowinie – UNPROFOR. Istota operacji polegała na zapobieganiu powtarzającym się naruszeniom zakazu lotów wojskowych statków powietrznych nad określonymi przez ONZ strefami bezpieczeństwa oraz wsparciu powietrznym dla jednostek UNPROFOR, przy wykorzystaniu aktywnych uderzeń lotnictwa NATO na jednostki lądowe zwaśnionych stron naruszające wyznaczone przez ONZ strefy ochronne oraz na utrudniający wykonanie misji zintegrowany system obrony powietrznej Republiki Serbskiej.

22 stycznia

Bywa nazywany Bożym ambasadorem, pastorem Ameryki, największym chrześcijaninem, jakiego kiedykolwiek wydała Ameryka. Billy Graham jest jednym z najbardziej znanych ewangelistów na świecie. Pochodzi z rodziny prezbiteriańskiej, sam jednak przystąpił do Południowej Konwencji Baptystów. Graham osobiście spotkał się i rozmawiał z każdym prezydentem Stanów Zjednoczonych od Trumana po Obamę. Był doradcą amerykańskich prezydentów od Eisenhowera po Busha, z wieloma z nich był zaprzyjaźniony. W latach 50. oraz 60. walczył z komunizmem i rasizmem. Jest autorem wielu książek, większość z nich zyskała w Stanach Zjednoczonych status bestsellerów oraz doczekała się licznych przekładów. Najważniejsza z nich, Pokój z Bogiem, sprzedana została w nakładzie ponad 2 milionów egzemplarzy.

23 stycznia

Nietypowymi u płazów wysuwanymi "pazurami" i włosopodobnymi wyrostkami skórnymi u samców wyróżnia się zadziornica włochata. Gatunek ten występuje w nizinnych strumieniach o wartkim nurcie, zwykle w obrębie gęstych kompleksów leśnych. Spotykany jest także na terenach podmokłych i w miejscach przekształconych przez człowieka. Jego zasięg obejmuje środkowo-zachodnią część Afryki, przy czym najliczniej występuje w Kamerunie. Wyginięcie na razie mu nie grozi, choć stanowi on przedmiot polowań miejscowej ludności. Specyficzne "pazury" tworzone są z kości przebijającej skórę tylnych łap w czasie, gdy zwierzę jest chwytane lub atakuje.

24 stycznia

W XIX-wiecznej Bydgoszczy jedną z najbardziej rozwiniętych gałęzi przemysłu był przemysł drzewny. Ze względu na zapotrzebowanie transportowe tego przemysłu na Brdzie powstał port drzewny. Obiekt ten został zbudowany w 1879 roku na dolnym odcinku Brdy przy jej ujściu do Wisły. W 1906 roku nastąpiła rozbudowa portu. W 1918 roku, ze względu na odzyskanie przez Polskę niepodległości i załamanie handlu z Niemcami, tak duży port przestał być potrzebny. W 1920 roku na terenie portu został wybudowany tor regatowy, nazwa jednak pozostała. Gospodarczo do celów transportu i składowania drewna wykorzystuje się nadal dolną część portu.

25 stycznia

Rankiem 5 sierpnia 1689 roku 1500 wojowników z plemienia Mohawków niespodziewanie zaatakowało małą, liczącą 375 mieszkańców, osadę Lachine w Nowej Francji. Przyczyną wydarzenia było rosnące niezadowolenie Mohawków oraz pozostałych plemion ligi irokeskiej z coraz częstszych wtargnięć Francuzów na ich terytorium. Atak nastąpił także za namową osadników z Nowej Anglii, którzy widzieli w tym sposób na uzyskanie przewagi nad Nową Francją. W wyniku napaści część osady została zniszczona, a wielu mieszkańców schwytano lub zabito. Rzeź w Lachine dała początek wojnom pomiędzy Francuzami i Irokezami, trwającym nieprzerwanie przez trzy lata.

26 stycznia

Rodzaj scelidozaur (Scelidosaurus) obejmuje czworonożne roślinożerne dinozaury z niewielkimi płytami, mierzące do około 4 m długości. Żyły one we wczesnej jurze od hettangu do synemuru, tj. od 208 do 194 milionów lat temu. Skamieliny scelidozaura odnaleziono na trzech kontynentach: w azjatyckim Tybecie, w Ameryce Północnej w stanie Arizona w Stanach Zjednoczonych oraz w Europie (hrabstwo Dorset w Anglii). W Polsce w Górach Świętokrzyskich odnaleziono tropy scelidozaura. Współcześnie za pewny uznaje się tylko jeden gatunek tego rodzaju, S. harrisonii, chociaż w przeszłości zaproponowano kilka innych. Pozycja filogenetyczna tego przedstawiciela najprymitywniejszych tyreoforów podlega debacie już od 150 lat, co tłumaczyć można skromną ilością informacji o jego najbliższych krewnych.

27 stycznia

W latach 1769–1773 Wolfgang Amadeus Mozart i jego ojciec Leopold odbyli trzy podróże do Włoch. W czasie pierwszej, która trwała aż 15 miesięcy, odwiedzili najważniejsze włoskie miasta, gdzie młody kompozytor występował przed arystokracją i dla szerokiej publiczności. Wpływy z koncertów umożliwiły pokrycie kosztów wyprawy. Celem drugiej i trzeciej podróży był Mediolan, gdzie Mozart miał ukończyć opery, których stworzenie zlecono mu w czasie pierwszej wizyty w mieście. Z punktu widzenia rozwoju artystycznego młodego kompozytora wyprawy te stanowiły wartość nie do przecenienia, gdyż przyniosły mu sławę i uznanie, dowodem czego jest między innymi nadany kompozytorowi przez papieża tytuł Kawalera Orderu Złotej Ostrogi, a także członkostwo w najważniejszych towarzystwach filharmonicznych.

28 stycznia

W latach 70. XX wieku, Arthur Laffer ogłosił teorię, zgodnie z którą zależność pomiędzy stawką opodatkowania a dochodami budżetowymi układają się w krzywą. Teoria ta głosi, iż wartość dochodów budżetowych przy stawce 0 wynosi 0. Następnie podnoszenie podatków powoduje, że przychód rośnie do momentu krytycznego, zwanego punktem nasycenia. Po jego przekroczeniu przy dalszym podnoszeniu podatków dochody będą spadać aż do 0 przy 100% podatku. Zdaniem Laffera nadmierny wzrost podatków powoduje z jednej strony zmniejszenie deklarowanych dochodów czyli zasila szarą strefę, a z drugiej skutkuje zmniejszeniem motywacji do podejmowania pracy z powodu ograniczania korzyści. Dodatkowo przy wysokich podatkach część firm ucieka za granicę do rajów podatkowych. Wnioski z krzywej Laffera są jednym z argumentów zwolenników obniżania podatków.

29 stycznia

Jedną z osobliwości Republiki Nauru, wyspiarskiego państwa na Oceanie Spokojnym jest brak prawnej stolicy. Państwo to jest najmniejszą na świecie republiką i trzecim po Watykanie i Monako najmniejszym niepodległym państwem. Nauru zadeklarowało swoją niepodległość w 1968 roku. Wcześniej będąc pod zwierzchnictwem Niemiec (1888-1914), Australii (1914-1918), Ligi Narodów (1918-1945), podczas II wojny światowej pod okupacją Japonii, a później stanowiło terytorium powiernicze ONZ pod administracją Australii. W latach 60. i 70. XX w. Nauru z powodu złóż fosforytów było jednym z najbogatszych krajów świata. W latach 80., kiedy złoża zaczęły się wyczerpywać poziom życia uległ drastycznemu pogorszeniu. W latach 90. Nauru stało się rajem podatkowym, przez co w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku znalazło się pod presją organizacji zwalczającej pranie brudnych pieniędzy. Na skutek nieudanych inwestycji i korupcji rządu zyski wypracowane w poprzednich dekadach zostały roztrwonione, a głównym źródłem dochodów na wyspie stała się pomoc od australijskiego rządu.

30 stycznia

Mało doceniany za życia holenderski malarz postimpresjonistyczny Vincent van Gogh zyskał sławę po śmierci. Dziś jest powszechnie uważany za jednego z największych malarzy w historii, artystę, którego twórczość stanowi istotne źródło sztuki współczesnej. Van Gogh zaczął malować na kilka lat przed ukończeniem 30 roku życia, a swe najbardziej znane dzieła stworzył w ciągu 2 ostatnich lat. Jest autorem ponad 2000 dzieł, w tym: 870 obrazów, 150 akwarel i ponad 1000 rysunków i 133 szkiców listowych. Dziś jego liczne autoportrety, pejzaże, portrety i słoneczniki należą do najbardziej rozpoznawalnych i najdroższych dzieł sztuki na świecie.

31 stycznia

Nazwę Galaxias pedderensis nosi endemiczny dla południowo-zachodniej części Tasmanii gatunek ryby słodkowodnej z rodziny galaksowatych (Galaxiidae). Takson ten od 1996 roku uznawany przez IUCN za krytycznie zagrożony, wówczas również po raz ostatni zaobserwowany został w swym naturalnym środowisku, tj. w jeziorze Pedder. Gdy stwierdzono gwałtowne zanikanie populacji, jej część została wprowadzona do położonego niedaleko jeziora Oberon. Introdukcja się powiodła i utrzymuje się tam obecnie jedyna populacja występująca w stanie dzikim. Zanikanie tej osiągającej kilkanaście cm długości ryby wiązać można z przebudową naturalnych zbiorników na retencyjne i podniesieniem poziomu ich wód oraz introdukcją żywiących się tym gatunkiem pstrągów potokowych.