Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2018/02

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Aktualnie na stronie głównej

Szarczjezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…


Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2009: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2010: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2011: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2012: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2013: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2014: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2015: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2016: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2017: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2018: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2019: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2020: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2021: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2022: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2023: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień


1 lutego[edytuj kod]

Clark Gable – amerykański aktor filmowy, ze względu na swój status w świecie filmu zwany do śmierci „Królem Hollywood”. Jeden z najbardziej dochodowych aktorów w historii kina, ikona „Złotej Ery Hollywood”. American Film Institute umieścił go na 7. miejscu w rankingu Największych aktorów wszech czasów. Gable zaczynał swoją karierę na deskach teatrów, następnie grywał mało znaczące role w filmach niemych w latach 19241926. Na początku lat 30. zdobył większą popularność i od tej pory wcielał się zazwyczaj w role amantów, wpływowych i władczych mężczyzn. Specjalizował się w komediach romantycznych oraz dramatach. Zagrał w ponad 60 filmach, m.in. w Ich nocach oraz Przeminęło z wiatrem. Za rolę Petera Warne’a w filmie Ich noce został nagrodzony Oscarem, a ponadto był nominowany do tej nagrody za udział w Buncie na Bounty oraz rolę Rhetta Butlera w Przeminęło z wiatrem. W latach 19421944 służył w amerykańskich siłach powietrznych w czasie II wojny światowej. Gable znany był z licznych romansów z kobietami, a najbardziej znany był jego związek z aktorką Carole Lombard.

2 lutego[edytuj kod]

Korale – rodzaj biżuterii w postaci koralików nanizanych przez niewielki otwór na nić, sznurek, żyłkę itp. Etymologia wyrazu koral nie została wyjaśniona. Jedni badacze sugerują hebrajskie pochodzenie wyrazu, podczas gdy inni skłaniają się ku pochodzeniu celtyckiemu. Za najstarszy przykład biżuterii zrobionej przez człowieka, do tej pory znaleziony, międzynarodowa grupa naukowców uznała trzy koraliki z muszelek morskiego ślimaka Nassarius. Koraliki mogą być wykonane z różnych materiałów, zarówno pochodzenia naturalnego, jak i sztucznego. Mogą mieć różne rozmiary, kształty oraz kolory. Koraliki są także wykorzystywane w modzie do upiększania odzieży, butów, torebek i nakryć głowy. Projektowanie i wykonywanie własnej biżuterii z koralików, niekoniecznie tylko klasycznych sznurów korali, ale również kolczyków, bransoletek, naszyjników i broszek, jest rzemiosłem, które stało się popularne w ostatnich latach jako hobby.

3 lutego[edytuj kod]

Cisalpino – istniejący w latach 19932009 przewoźnik kolejowy, spółka joint venture szwajcarskich kolei państwowych SBB-CFF-FFS oraz włoskiej Trenitalii (Ferrovie dello Stato). Oferowało międzynarodowe dalekobieżne połączenia kolejowe pomiędzy Szwajcarią, Włochami oraz Niemcami, głównie elektrycznymi zespołami trakcyjnymi typu ETR 470 oraz ETR 610, a także pociągami wagonowymi kategorii EuroCity. Początkowo przewozy cieszyły się dużą popularnością ze względu na nowoczesny tabor, krótkie czasy przejazdów i konkurencyjne ceny. Ze względu na duże opóźnienia na trasach międzynarodowych w 2006 roku Deutsche Bahn rozwiązały umowę z Cisalpino na świadczenie przewozów ze Szwajcarii do Niemiec. Po paśmie awarii w latach 20082009 przewoźnik spotkał się z dużą falą krytyki ze strony mediów oraz Urzędu Transportu Kolejowego w Szwajcarii. W efekcie pod koniec 2009 roku zadecydowano o likwidacji spółki i podzieleniu jej majątku pomiędzy udziałowców.

4 lutego[edytuj kod]

Whippomorphaklad ssaków łożyskowych z grupy parzystokopytnych, wyodrębniony w wyniku badań genetycznych i molekularnych wskazujących na bliskie pokrewieństwo między waleniami i hipopotamami. Obejmuje rząd waleni oraz rodzinę hipopotamowatych. Pomimo uznawanej przez półtora wieku monofiletyczności parzystokopytnych sytuację zmieniły kolejne badania. W 1994 roku Dan Graur i Desmond Higgins opublikowali wyniki badań genetycznych przeczących rozpowszechnionemu poglądowi, jakoby walenie były bliskimi krewnymi parzystokopytnych. O ich bliskim pokrewieństwie świadczyły dane paleontologiczne, morfologiczne, embriologiczne oraz molekularne. Badania opierające się o 5 sekwencji mtDNA i 11 sekwencji DNA jądrowego, kodującego białka, wskazało na znacznie bardziej zagnieżdżoną relację. Wyselekcjonowano klad tworzony przez walenie oraz hipopotamowate. Klad ten, o definicji Cetacea + Hippopotamidae, określili nazwą Whippomorpha.

5 lutego[edytuj kod]

Pancerniki typu Erzherzog Karl – typ trzech przeddrednotów, zbudowanych przez Austro-Węgry przed I wojną światową. Wszystkie trzy okręty zostały zbudowane w stoczni Stabilimento Tecnico Triestino w Trieście. W momencie wejścia do służby, pancerniki były uważane za relatywnie nowoczesne. Jednakże wymiary dostępnych doków oraz ograniczenia budżetowe sprawiły, że pancerniki nie mogły być zbyt duże. Niemniej jednak okazały się dobrze zaprojektowane i odpowiednio chronione. Pomimo swoich zalet, pancerniki typu Erzherzog Karl miały gorsze parametry od nowszych drednotów, z ich silniejszą artylerią główną oraz turbinami parowymi. Z tego powodu okręty te odegrały podczas I wojny światowej ograniczoną rolę. Pancerniki typu Erzherzog Karl były ostatnimi i największymi przeddrednotami zbudowanymi dla austro-węgierskiej marynarki. Okręty wzięły swoje nazwy od imion członków austriackiej rodziny królewskiej.

6 lutego[edytuj kod]

Prawa człowieka w Korei Północnej – opierają się na konstytucji, której obecną wersję przyjęto w 2016 roku. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych, Korea Północna łamie prawa człowieka na masową skalę w sposób systematyczny i zorganizowany. Koreę Północną oskarża się m.in. o ograniczanie dostępu do pożywienia, przetrzymywanie obywateli w obozach koncentracyjnych, stosowanie tortur, masową dyskryminację całych grup ludności oraz nieuzasadnionych aresztowań. Niezwykle trudno jest precyzyjnie ustalić, w jakim stopniu przestrzegane są prawa człowieka w Korei Północnej. Związane jest to z panującą w kraju atmosferą powszechnej nieufności oraz zamkniętym charakterem państwa. Pomimo trudności z zarysowaniem przejrzystego, całościowego obrazu sytuacji wewnętrznej kraju, bezspornym pozostaje fakt, że rząd kontroluje praktycznie każdą działalność, która ma miejsce na terytorium kraju. Obywatele nie mogą w sposób wolny wyrażać swoich opinii, a ci którzy krytykują reżim narażeni są na surowe represje. Wszystkie działające media znajdują się pod ścisłą kontrolą rządu i spełniają przede wszystkim funkcję tuby propagandowej administracji Kim Dzong Una.

7 lutego[edytuj kod]

Solaris Urbino 12 electric – elektryczny autobus miejski klasy MAXI produkowany od 2013 roku przez Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu koło Poznania. Pomimo iż nie produkowano wcześniej pojazdów elektrycznych marki Solaris, należy on do III generacji rodziny Urbino, gdyż w oparciu o jej konstrukcję powstał ten model autobusu. Początkowo zasięg pojazdu wynosił jedynie 100 km, z czasem jednak ta wartość rosła wraz z postępem technologii. Od 2015 roku produkowana jest jego IV generacja, która w 2017 roku została wyróżniona tytułem Autobus Roku. Na bazie III generacji Solarisa Urbino 12 electric, we współpracy z czeską firmą Škoda Transportation, powstał model elektrobusu Škoda Perun. Wykorzystuje on podwozie i nadwozie firmy Solaris, natomiast napęd i osprzęt elektryczny dostarcza Škoda. Pojazdy w tej konfiguracji są oferowane przez Škodę głównie na rynku czeskim oraz słowackim. W Polsce są one eksploatowane w Warszawie, Krakowie, Jaworznie, Inowrocławiu oraz Ostrowie Wielkopolskim.

8 lutego[edytuj kod]

Gimmick – w wrestlingu wcielenie, postać odgrywana przez wrestlera. Składają się na niego zbiór cech charakterystycznych dla zawodnika, jego ubiór oraz historia w kayfabe. Ma on swoje przełożenie na zachowanie zawodnika w czasie pojedynków oraz w segmentach promocyjnych. W zależności od swojego gimmicku wrestler może być face’em, czyli bohaterem pozytywnym, któremu kibicuje publiczność, lub heelemczarnym charakterem znielubionym przez publiczność. Wrestler, który nie jest ani face’em, ani heelem, nazywany jest tweenerem. Gimmicki były wykorzystywane w wrestlingu od samego początku. Już w latach 30. XIX wieku zapaśnicy podróżujący z trupami cyrkowymi często mieli zmyślone imiona, pochodzenie i przeszłość. Gimmicki mogą być przyziemne. Niektórzy zawodnicy polegają bardziej na swoich umiejętnościach wrestlerskich i występują jako zwykli ludzie, którzy walczą za pieniądze.

9 lutego[edytuj kod]

Albania na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ albańskiej reprezentacji olimpijskiej podczas zimowych igrzysk w Vancouver w 2010 roku. Reprezentacja składała się z jednego zawodnika – był nim Erjon Tola, który pełnił rolę chorążego podczas ceremonii otwarcia oraz zamknięcia igrzysk. W dniu otwarcia igrzysk miał 23 lata i 71 dni. Tola, wyraził dumę z tego, że po raz drugi reprezentował swój kraj na igrzyskach olimpijskich, ale jednocześnie był zawiedziony, że ponownie był jedynym członkiem reprezentacji. W Vancouver wystąpił w dwóch konkurencjach alpejskich – w slalomie zajął 48. miejsce, a w slalomie gigancie był 63. W delegacji olimpijskiej, poza Tolą, znaleźli się trener zawodnika – Roberto Bonavita oraz szef misji olimpijskiej – Shkëlqim Mema. Był to drugi start Albanii w zimowych igrzyskach olimpijskich. Na poprzednich igrzyskach, w 2006 roku w Turynie, w skład reprezentacji wszedł również tylko Erjon Tola. W 1972 roku oraz w latach 19922008 Albańczycy występowali tylko w letnich edycjach igrzysk.

10 lutego[edytuj kod]

Antin Wasyńczukukraiński działacz społeczny na Chełmszczyźnie, polityk i agronom. W latach 19181919 minister pełnomocny Ukraińskiej Republiki Ludowej ds. repatriacji prawosławnej ludności Chełmszczyzny oraz Podlasia. W 1920 roku założyciel towarzystwa Ridna Chata i gazety Nasze Żyttia w Chełmie. W latach 19221927 poseł do Sejmu I kadencji, a w okresie od 1922 do 1923 prezes Ukraińskiej Reprezentacji Parlamentarnej. Organizator ukraińskiego ruchu spółdzielczego na Chełmszczyźnie. Opowiadał się za szeroką autonomią dla ludności ukraińskiej w ramach państwa polskiego, dążył do porozumienia z władzami II Rzeczypospolitej. Sprzeciwiał się wpływom radykalnych ideologii pośród Ukraińców zamieszkujących Polskę – zarówno komunizmu, jak i skrajnego nacjonalizmu. Wasyńczuk wykazywał się umiejętnościami oratorskimi, był dobrym organizatorem i wykazywał cechy przywódcze. Te z cech jego charakteru, które decydowały o jego wyważeniu, odróżniały go od brata Pawło, który miał raczej wybuchowe usposobienie.

11 lutego[edytuj kod]

Prymasowskie Wyższe Seminarium Duchowne w Gnieźnieseminarium duchowne archidiecezji gnieźnieńskiej Kościoła rzymskokatolickiego w Gnieźnie, erygowane 26 listopada 1602 roku przez prymasa Stanisława Karnkowskiego, rok później dokument został zatwierdzony przez króla Zygmunta III, a w 1605 roku powołanie seminarium zatwierdziła Stolica Apostolska. Od tego momentu seminarium w Gnieźnie rozpoczęło właściwe funkcjonowanie. Gmach seminarium, początkowo drewniany, przez brak systematycznych remontów popadał w ruinę i od 1700 roku nie nadawał się do zamieszkania. Ostatecznie w obecnym miejscu, nowy gmach stanął w 1783 roku. W czasach zaboru pruskiego władze wielokrotnie próbowały zamknąć seminarium, jednak dzięki staraniom kolejnych ordynariuszy, instytucja pozostawała otwarta. Do 1998 roku stanowił część Papieskiego Wydziału Teologicznego w Poznaniu, obecnie jest sekcją zamiejscową Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jurysdykcję kanoniczną nad seminarium sprawuje arcybiskup gnieźnieński prymas Polski.

12 lutego[edytuj kod]

Protram 405Nprototypowy tramwaj zbudowany w latach 20112012 w zakładach Protram we Wrocławiu specjalnie dla MPK Kraków. Pojazd powstał w wyniku modernizacji trzech wagonów typu Konstal 105Na wyprodukowanych w zakładach Konstal Chorzów, które połączono dwoma członami niskopodłogowymi opartymi na przegubach. Jednostronny i jednokierunkowy pojazd o długości 40,57 m był najdłuższym polskim tramwajem od jego wybudowania w 2012 roku do końca czerwca 2015 roku, kiedy to bydgoskie zakłady Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz dostarczyły również do Krakowa pierwszy tramwaj Krakowiak o długości blisko 43 m. Po wyborze wykonawcy istniały plany, że w przypadku pozytywnych opinii o pojeździe większość krakowskich wagonów typu 105Na zostanie zmodernizowana w ten sposób. Ze względu na zmianę polityki przewoźnika zaprzestano modernizacji tego typu i zdecydowano się na zakup nowych tramwajów.

13 lutego[edytuj kod]

Atmosfera Plutonawarstwa gazów otaczająca planetę karłowatą (134340) Pluton. Atmosfera Plutona składa się głównie z azotu z niewielkim dodatkiem metanu oraz tlenku węgla, które to gazy uwalniają się z zestalonej postaci, w jakiej znajdują się na powierzchni tej planety karłowatej. Zawiera ona warstwy mgły, składającej się prawdopodobnie z bardziej złożonych związków chemicznych, powstałych z wymienionych gazów wskutek oddziaływania z promieniowaniem kosmicznym. Charakterystyczną cechą atmosfery Plutona są silne i nie do końca poznane zmiany w cyklu pór roku, wynikające z nietypowych parametrów jego ruchu orbitalnego oraz rotacji wokół osi. Ciśnienie na powierzchni Plutona zmierzone w 2015 roku przez sondę New Horizons to około 1 Pa, czyli mniej więcej 100 tys. razy mniej niż na powierzchni Ziemi. Temperatura na powierzchni Plutona wynosi 40–60 K i szybko rośnie wraz z wysokością, co związane jest z wywoływanym przez metan efektem cieplarnianym.

14 lutego[edytuj kod]

Święty Franciszek otrzymujący stygmaty – obraz olejny przypisywany hiszpańskiemu malarzowi pochodzenia greckiego Dominikosowi Theotokopulosowi, znanemu jako El Greco, przedstawiający Świętego Franciszka z Asyżu. Dzieło, odkryte przypadkowo w 1964 roku w Kosowie Lackim przez Izabellę Galicką oraz Hannę Sygietyńską, znajduje się w zbiorach Muzeum DiecezjalnegoSiedlcach, a wyeksponowane publicznie zostało dopiero po czterdziestu latach od odkrycia. Jest to jedyny obraz w Polsce, któremu oficjalnie – na podstawie opinii komisji Ministerstwa Kultury i Sztuki z 1974 roku – przypisuje się autorstwo El Greca. W Polsce płótno zostało zinwentaryzowane po raz pierwszy w latach 19521954 i uznane wówczas za dzieło holenderskiego malarza Gerrita van Honthorsta, natomiast jego wcześniejsze losy nie są w pełni jasne. Nie wiadomo, jaką drogą, prawdopodobnie w latach 20. XX wieku, obraz trafił do Polski. Mimo przeprowadzenia kilkukrotnych badań specjalistycznych, których wyniki wskazywały na autorstwo El Greca, nadal istnieją w tym zakresie wątpliwości.

15 lutego[edytuj kod]

László Gellér – węgierski skoczek narciarski, uczestnik Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1964 i 1968, reprezentant klubu Honvéd Budapeszt, pięciokrotny mistrz Węgier w skokach narciarskich, rekordzista skoczni w Mátraházie. Dwukrotnie wystartował w zimowych igrzyskach olimpijskich. Po raz pierwszy miało to miejsce w 1964 roku, kiedy w konkursach skoków zajął 42. miejsce na skoczni normalnej oraz 34. na skoczni dużej. Cztery lata później był 34. na obiekcie normalnym i 19. na obiekcie dużym. W lutym 1962 roku László Gellér uczestniczył w mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym. Konkurs skoków na skoczni K-90 ukończył na 58. miejscu, a na skoczni K-60 był 62. W kolejnych mistrzostwach był 48. na skoczni normalnej i 50. na skoczni dużej. W latach 19611972 Gellér startował w konkursach Turnieju Czterech Skoczni. Najwyższe miejsce w karierze zajął w styczniu 1968 roku na skoczni w Bischofshofen, gdzie był dziewiąty.

16 lutego[edytuj kod]

Maria z Montferratukrólowa Jerozolimy od 1205 roku. Jedyna córka Konrada z Montferratu i jego trzeciej żony Izabeli Jerozolimskiej. W chwili narodzin została następczynią tronu jerozolimskiego, a po śmierci matki w 1205 roku została formalnie królową. W 1210 roku poślubiła Jana z Brienne i została koronowana. Ślubu udzielił im patriarcha jerozolimski Albert. Matka Izabeli II, żony cesarza Fryderyka II. Krótko potem zmarła, przypuszczalnie na skutek komplikacji poporodowych. Formalnie następczynią Marii została jej córka, zaś Jan z Brienne sprawował rządy w jej imieniu jako regent. Od Marii wywodziła się starsza linia królewska domu jerozolimskiego, która wygasła w 1268 roku na jej prawnuku Konradynie, księciu Szwabii oraz królu Jerozolimy, straconym w Neapolu. Po tym zdarzeniu prawa do korony jerozolimskiej przeszły na potomków przyrodniej siostry Marii, Alicji z Szampanii.

17 lutego[edytuj kod]

H.L. Hunleyokręt podwodny użyty przez siły Skonfederowanych Stanów Ameryki podczas wojny secesyjnej. Był pierwszym w historii okrętem podwodnym, który przeprowadził zakończoną powodzeniem akcję zatopienia okrętu przeciwnika. Od teraz wykonany ze stali i napędzany ręcznie okręt o wyporności 6,8 tony, zdolny był do prowadzenia działań bojowych w całkowitym zanurzeniu i pływania z prędkością 4 mil morskich na godzinę, zaś jego uzbrojenie stanowiła mina holowana bądź wytykowa. Atak na uczestniczący w blokadzie morskiej Charleston parowo-żaglowy slup Unii - USS Housatonic, został przeprowadzony podczas wojny secesyjnej 17 lutego 1864 roku przez grupę ochotników Skonfederowanych Stanów Ameryki. Zaatakowany okręt został zatopiony za pomocą miny wytykowej, jednak z do dziś nieznanych przyczyn kilka minut później zatonął również H.L. Hunley. W maju 1995 roku, wrak okrętu został odnaleziony, zaś 8 sierpnia 2000 roku został wydobyty i poddany badaniom oraz konserwacji. Przeprowadzono również uroczysty pogrzeb szczątków 8 członków załogi.

18 lutego[edytuj kod]

Widlaczek – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny garncarzowatych. Zasiedla centralną Amerykę Południową. Długość ciała wynosi około 14 cm. Na głowie charakterystyczna kasztanowa czapeczka. Wierzch ciała jasnobrązowy, pokryty czarnymi pasami. Skrzydła czarniawe, pióra o ochrowych obrzeżeniach. Spód zaś biały z brązowym odcieniem na piersi i bokach. Sterówki jasnokasztanowe, dwie środkowe wydłużone. Środowisko życia gatunku stanowią mokradła. Żywi się bezkręgowcami zbieranymi z roślin. Gniazdo mieści się w kępie trawy, budulec stanowią trzciny i inne trawy, różne liście i patyki. W lęgu 3 jaja. Inkubacja trwa około 13 dni. Młode pozostają w gnieździe około 12 dni. Przez IUCN widlaczek klasyfikowany jest jako bliski zagrożenia. Całkowita liczebność nie jest znana, jednak ma trend spadkowy. Zagrożenie dla gatunku stanowi celowe osuszanie bagien dla uzyskania terenów rolniczych oraz wysuszanie się mokradeł na skutek sadzenia eukaliptusów oraz sosen.

19 lutego[edytuj kod]

Protram 405Nprototypowy tramwaj zbudowany w latach 20112012 w zakładach Protram we Wrocławiu specjalnie dla MPK Kraków. Pojazd powstał w wyniku modernizacji trzech wagonów typu Konstal 105Na wyprodukowanych w zakładach Konstal Chorzów, które połączono dwoma członami niskopodłogowymi opartymi na przegubach. Jednostronny i jednokierunkowy pojazd o długości 40,57 m był najdłuższym polskim tramwajem od jego wybudowania w 2012 roku do końca czerwca 2015 roku, kiedy to bydgoskie zakłady Pojazdy Szynowe Pesa Bydgoszcz dostarczyły również do Krakowa pierwszy tramwaj Krakowiak o długości blisko 43 m. Po wyborze wykonawcy istniały plany, że w przypadku pozytywnych opinii o pojeździe większość krakowskich wagonów typu 105Na zostanie zmodernizowana w ten sposób. Ze względu na zmianę polityki przewoźnika zaprzestano modernizacji tego typu i zdecydowano się na zakup nowych tramwajów.

20 lutego[edytuj kod]

Atmosfera Plutonawarstwa gazów otaczająca planetę karłowatą (134340) Pluton. Atmosfera Plutona składa się głównie z azotu z niewielkim dodatkiem metanu oraz tlenku węgla, które to gazy uwalniają się z zestalonej postaci, w jakiej znajdują się na powierzchni tej planety karłowatej. Zawiera ona warstwy mgły, składającej się prawdopodobnie z bardziej złożonych związków chemicznych, powstałych z wymienionych gazów wskutek oddziaływania z promieniowaniem kosmicznym. Charakterystyczną cechą atmosfery Plutona są silne i nie do końca poznane zmiany w cyklu pór roku, wynikające z nietypowych parametrów jego ruchu orbitalnego oraz rotacji wokół osi. Ciśnienie na powierzchni Plutona zmierzone w 2015 roku przez sondę New Horizons to około 1 Pa, czyli mniej więcej 100 tys. razy mniej niż na powierzchni Ziemi. Temperatura na powierzchni Plutona wynosi 40–60 K i szybko rośnie wraz z wysokością, co związane jest z wywoływanym przez metan efektem cieplarnianym.

21 lutego[edytuj kod]

Święty Franciszek otrzymujący stygmaty – obraz olejny przypisywany hiszpańskiemu malarzowi pochodzenia greckiego Dominikosowi Theotokopulosowi, znanemu jako El Greco, przedstawiający Świętego Franciszka z Asyżu. Dzieło, odkryte przypadkowo w 1964 roku w Kosowie Lackim przez Izabellę Galicką oraz Hannę Sygietyńską, znajduje się w zbiorach Muzeum DiecezjalnegoSiedlcach, a wyeksponowane publicznie zostało dopiero po czterdziestu latach od odkrycia. Jest to jedyny obraz w Polsce, któremu oficjalnie – na podstawie opinii komisji Ministerstwa Kultury i Sztuki z 1974 roku – przypisuje się autorstwo El Greca. W Polsce płótno zostało zinwentaryzowane po raz pierwszy w latach 19521954 i uznane wówczas za dzieło holenderskiego malarza Gerrita van Honthorsta, natomiast jego wcześniejsze losy nie są w pełni jasne. Nie wiadomo, jaką drogą, prawdopodobnie w latach 20. XX wieku, obraz trafił do Polski. Mimo przeprowadzenia kilkukrotnych badań specjalistycznych, których wyniki wskazywały na autorstwo El Greca, nadal istnieją w tym zakresie wątpliwości.

22 lutego[edytuj kod]

László Gellér – węgierski skoczek narciarski, uczestnik Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1964 i 1968, reprezentant klubu Honvéd Budapeszt, pięciokrotny mistrz Węgier w skokach narciarskich, rekordzista skoczni w Mátraházie. Dwukrotnie wystartował w zimowych igrzyskach olimpijskich. Po raz pierwszy miało to miejsce w 1964 roku, kiedy w konkursach skoków zajął 42. miejsce na skoczni normalnej oraz 34. na skoczni dużej. Cztery lata później był 34. na obiekcie normalnym i 19. na obiekcie dużym. W lutym 1962 roku László Gellér uczestniczył w mistrzostwach świata w narciarstwie klasycznym. Konkurs skoków na skoczni K-90 ukończył na 58. miejscu, a na skoczni K-60 był 62. W kolejnych mistrzostwach był 48. na skoczni normalnej i 50. na skoczni dużej. W latach 19611972 Gellér startował w konkursach Turnieju Czterech Skoczni. Najwyższe miejsce w karierze zajął w styczniu 1968 roku na skoczni w Bischofshofen, gdzie był dziewiąty.

23 lutego[edytuj kod]

Maria z Montferratukrólowa Jerozolimy od 1205 roku. Jedyna córka Konrada z Montferratu i jego trzeciej żony Izabeli Jerozolimskiej. W chwili narodzin została następczynią tronu jerozolimskiego, a po śmierci matki w 1205 roku została formalnie królową. W 1210 roku poślubiła Jana z Brienne i została koronowana. Ślubu udzielił im patriarcha jerozolimski Albert. Matka Izabeli II, żony cesarza Fryderyka II. Krótko potem zmarła, przypuszczalnie na skutek komplikacji poporodowych. Formalnie następczynią Marii została jej córka, zaś Jan z Brienne sprawował rządy w jej imieniu jako regent. Od Marii wywodziła się starsza linia królewska domu jerozolimskiego, która wygasła w 1268 roku na jej prawnuku Konradynie, księciu Szwabii oraz królu Jerozolimy, straconym w Neapolu. Po tym zdarzeniu prawa do korony jerozolimskiej przeszły na potomków przyrodniej siostry Marii, Alicji z Szampanii.

24 lutego[edytuj kod]

H.L. Hunleyokręt podwodny użyty przez siły Skonfederowanych Stanów Ameryki podczas wojny secesyjnej. Był pierwszym w historii okrętem podwodnym, który przeprowadził zakończoną powodzeniem akcję zatopienia okrętu przeciwnika. Od teraz wykonany ze stali i napędzany ręcznie okręt o wyporności 6,8 tony, zdolny był do prowadzenia działań bojowych w całkowitym zanurzeniu i pływania z prędkością 4 mil morskich na godzinę, zaś jego uzbrojenie stanowiła mina holowana bądź wytykowa. Atak na uczestniczący w blokadzie morskiej Charleston parowo-żaglowy slup Unii - USS Housatonic, został przeprowadzony podczas wojny secesyjnej 17 lutego 1864 roku przez grupę ochotników Skonfederowanych Stanów Ameryki. Zaatakowany okręt został zatopiony za pomocą miny wytykowej, jednak z do dziś nieznanych przyczyn kilka minut później zatonął również H.L. Hunley. W maju 1995 roku, wrak okrętu został odnaleziony, zaś 8 sierpnia 2000 roku został wydobyty i poddany badaniom oraz konserwacji. Przeprowadzono również uroczysty pogrzeb szczątków 8 członków załogi.

25 lutego[edytuj kod]

Widlaczek – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny garncarzowatych. Zasiedla centralną Amerykę Południową. Długość ciała wynosi około 14 cm. Na głowie charakterystyczna kasztanowa czapeczka. Wierzch ciała jasnobrązowy, pokryty czarnymi pasami. Skrzydła czarniawe, pióra o ochrowych obrzeżeniach. Spód zaś biały z brązowym odcieniem na piersi i bokach. Sterówki jasnokasztanowe, dwie środkowe wydłużone. Środowisko życia gatunku stanowią mokradła. Żywi się bezkręgowcami zbieranymi z roślin. Gniazdo mieści się w kępie trawy, budulec stanowią trzciny i inne trawy, różne liście i patyki. W lęgu 3 jaja. Inkubacja trwa około 13 dni. Młode pozostają w gnieździe około 12 dni. Przez IUCN widlaczek klasyfikowany jest jako bliski zagrożenia. Całkowita liczebność nie jest znana, jednak ma trend spadkowy. Zagrożenie dla gatunku stanowi celowe osuszanie bagien dla uzyskania terenów rolniczych oraz wysuszanie się mokradeł na skutek sadzenia eukaliptusów oraz sosen.

26 lutego[edytuj kod]

Liczba mnoga w języku angielskim – sposoby tworzenia liczby mnogiej w języku angielskim. Podstawową formą liczby mnogiej rzeczownika w języku angielskim jest końcówka -s. Choć generalna zasada dotyczy większości angielskich rzeczowników, jest od niej wiele odstępstw, wariacji i przypadków szczególnych. Zachodzą zmiany w zależności od kontekstu fonetycznego, istnieje grupa wyrazów o nieregularnej liczbie mnogiej, zachowanej z czasów historycznych, wreszcie grupa słów obcego pochodzenia, która wraz ze słowem zapożyczyła również jego pluralis. Nieregularne są również formy liczby mnogiej wyrazów zapożyczonych, zwłaszcza z łaciny. W angielszczyźnie istnieje grupa rzeczowników, które nie mają liczby pojedynczej, jak również istnieją specyficzne zasady, które regulują liczbę rzeczowników zbiorowych.

27 lutego[edytuj kod]

SM U-3okręt podwodny typu U-3, zbudowany dla Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej, w której służył przed i w czasie I wojny światowej. U-3 został zbudowany przez stocznię Germaniawerft w Kilonii w ramach porównawczej oceny projektów obcych okrętów podwodnych. Budowę okrętu zaakceptowano w 1906 roku, a zaczęła się ona w marcu 1907 roku. U-3 został zwodowany w sierpniu 1908 roku. Podwójny kadłub sztywny miał 42 metry długości, a wyporność wynosiła 240 ton na powierzchni i 300 ton w zanurzeniu. Konstrukcja okrętu powodowała kłopoty z zanurzaniem, ale zostały one złagodzone poprzez modyfikacje kiosku i sterów głębokości w pierwszych latach służby. Pierwotnie uzbrojenie składało się z dwóch wyrzutni torpedowych z zapasem trzech torped, ale w 1915 roku dodane zostało działo pokładowe. U-3 został wprowadzony do służby w Austro-Węgierskiej Marynarce Wojennej we wrześniu 1909 roku. Na początku wojny był jednym z czterech sprawnych austro-węgierskich okrętów podwodnych. Przez większość pierwszego roku wojny U-3 prowadził działania rozpoznawcze z Kotoru. 12 sierpnia 1915 roku przeprowadził nieudany atak torpedowy na włoski transportowiec i po wynurzeniu się następnego dnia został zatopiony przez francuski niszczyciel.

28 lutego[edytuj kod]

Kodeks 0238 – dwujęzyczny grecko-koptyjski kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie, paleograficznie datowany na VIII wiek. Do naszych czasów zachował się jedynie fragment jednej karty kodeksu. Jest wykorzystywany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Tekst prawdopodobnie był pisany jedną kolumną na stronę, po 10 linijek w kolumnie i około 10 liter w linijce. Kształt liter jest typowy dla uncjały aleksandryjskiej (albo koptyjskiej). Litery są grube w płaszczyźnie wertykalnej, ale wąskie w horyzontalnej. Fragment reprezentuje mieszaną tradycję tekstualną. Kurt Aland zaklasyfikował go do kategorii III, co oznacza, że jest ważny dla poznania historii tekstu Nowego Testamentu. Rękopis przechowywany jest w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu.