Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2018/12

Aktualnie na stronie głównej

Szarcz – jezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…

Inne Dobre Artykuły • Jak pisać w stylu encyklopedycznym?

---

Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesień • październik • listopad • grudzień
2009: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2010: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2011: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2012: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2013: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2014: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2015: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2016: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2017: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2018: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2019: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2020: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2021: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2022: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień
2023: styczeń • luty • marzec • kwiecień • maj • czerwiec • lipiec • sierpień • wrzesień • październik • listopad • grudzień

---

1 grudnia

Metro – polski musical z muzyką Janusza Stokłosy, librettem Agaty Miklaszewskiej oraz Maryny Miklaszewskiej, wyreżyserowany przez Janusza Józefowicza. Prapremiera musicalu odbyła się 30 stycznia 1991 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, a premiera 16 kwietnia 1992 roku w Minskoff Theatre na Broadwayu. Musical opowiada o grupie młodych ludzi, artystów szukających szczęścia w życiu, marzeniach i miłości. Każdy z nich przywozi własną historię, marzenia, cel. Przyjeżdżają oni na casting do teatru, ale go nie przechodzą. Organizują więc własny musical na stacji metra. Po sukcesie podziemnego musicalu dostają propozycję angażu do teatru, który ich wcześniej odrzucił. Pojawia się dylemat: iść za pieniędzmi czy za marzeniami. Do czerwca 2018 roku musical zagrano ponad 2150 razy, a obejrzało go według szacunków ok. 2 milionów widzów, co jest ewenementem w Polsce.

2 grudnia

Słowacja na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 – występ kadry sportowców reprezentujących Słowację na igrzyskach w 2010 roku w Vancouver. Reprezentacja liczyła 73 sportowców – 41 mężczyzn i 32 kobiety. Wystąpili oni w 34 konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Największą część reprezentacji stanowili hokeiści – 24 zawodników i 21 zawodniczek. Reprezentanci Słowacji zdobyli w Vancouver trzy medale, po jednym z każdego kruszcu, wszystkie w konkurencjach biathlonowych – złoto w sprincie i srebro w biegu pościgowym zdobyła Anastasija Kuźmina, a brąz w biegu masowym wywalczył Pavol Hurajt. Złoty medal Kuźminy był pierwszym złotym medalem zimowych igrzysk olimpijskim dla niepodległej Słowacji. Zdobyte medale pozwoliły Słowakom zająć 17. miejsce w klasyfikacji medalowej igrzysk w Vancouver, ex aequo z reprezentacją Białorusi. Chorążym reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk był hokeista Žigmund Pálffy, a podczas ceremonii zamknięcia – biathlonista Pavol Hurajt. Był to piąty start Słowacji na zimowych igrzyskach olimpijskich.

3 grudnia

MiG-1 – radziecki samolot myśliwski z okresu II wojny światowej, skonstruowany w biurze Nikołaja Polikarpowa i ukończony przez Mikojana i Guriewicza. Stanowił jednomiejscowy jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji mieszanej, z chowanym podwoziem, napędzany silnikiem rzędowym. Wyprodukowany tylko w liczbie 100 sztuk w 1940 roku, został następnie zastąpiony przez jego produkowaną masowo wersję rozwojową MiG-3. Wszedł do służby jako pierwszy z nowoczesnych radzieckich myśliwców przełomu lat 30. i 40. i służył bojowo w początkowym okresie tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej, w latach 1941–1942. Był pierwszym samolotem noszącym sygnaturę MiG – biura Mikojana i Guriewicza. Oba typy myśliwców MiG, podobnie jak inne radzieckie samoloty, poniosły wielkie straty w dwóch pierwszych dniach niemieckiej zmasowanej kampanii powietrznej. Większość została zniszczona w nalotach na lotniska, przy tym uszkodzone samoloty musiały być porzucane z powodu szybkich postępów Niemców, chaosu, braku możliwości ewakuacji oraz braku części zamiennych.

4 grudnia

Polska szkoła filmowa – formacja artystyczna obecna w kinematografii polskiej w latach 1956–1963. Źródłami inspiracji dla niej były neorealizm włoski, ekspresjonizm oraz film noir, celem zaś – zerwanie z estetyką kina socrealistycznego. Polska szkoła filmowa była tematycznie różnorodna, aczkolwiek stale powracał w niej rozrachunek z okresem II wojny światowej, będącej przeżyciem pokoleniowym dla artystów urodzonych w latach 20. Bodźcem dla zmian umożliwiających narodziny nurtu były wydarzenia październikowe 1956 roku oraz równoczesne wyodrębnienie się zespołów filmowych, np. „Kadr” oraz „Kamera”. Dzieła polskiej szkoły filmowej były wielokrotnie nagradzane za granicą, zwracając uwagę światowej krytyki na przemiany w narodowej kinematografii. Równocześnie wzbudzały burzliwe dyskusje na temat mitów bohaterskich oraz bilansu wojny i okupacji. Pod adresem nurtu padały zarzuty dotyczące jego pesymistycznej wymowy, a w 1960 roku Sekretariat Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wydał tajną uchwałę w sprawie kinematografii, która faktycznie oznaczała koniec formacji. Choć zachodnia krytyka nie była nastawiona do nurtu entuzjastycznie, szkoła polska pozostaje – obok kina moralnego niepokoju – jednym z najważniejszych kierunków w historii kina polskiego.

5 grudnia

Newag Nevelo – prototyp tramwaju niskopodłogowego wyprodukowany w 2012 roku w zakładach Newag w Nowym Sączu. Nevelo to tramwaj jednokierunkowy, trójczłonowy, przegubowy, oparty na czterech wózkach skrętnych i w całości niskopodłogowy. Na przełomie 2009 i 2010 roku zarząd spółki Newag postanowił stworzyć nowy produkt. Zdecydowano się na budowę tramwaju, ponieważ w tamtym okresie w Polsce do wymiany było nawet kilka tysięcy pojazdów tego typu. Projekt mechaniczny konstrukcji prototypu opracował EC Engineering, natomiast projekt podzespołów energoelektronicznych wraz z systemem sterowania oraz współpracy systemowej wszystkich podzespołów i systemów elektrycznych wykonał Medcom. Produkcja pojazdu w zakładach Newag w Nowym Sączu trwała do połowy marca 2012 roku. Jego premiera miała miejsce w ramach Komisji Taboru Tramwajowego Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej w kwietniu 2012 roku w Poznaniu, a od czerwca 2013 roku pojazd jest testowany w Krakowie.

6 grudnia

Nieświszczuk czarnoogonowy – gatunek ssaka z rodziny wiewiórkowatych. Jest jednym z pięciu gatunków gryzoni zaliczanych do rodzaju nieświszczuk. Zamieszkuje prerie na dużym obszarze Ameryki Północnej: od południowej części kanadyjskiej prowincji Saskatchewan po południowe regiony meksykańskiego stanu Coahuila oraz od wschodniej części stanu Nebraska po zachodnie krańce Montany. Nieświszczuk czarnoogonowy jest gryzoniem o zwartej budowie ciała, największym przedstawicielem rodzaju. Tułów wraz z głową osiąga długość do około 30 cm przy masie ciała około 1 kg. Sierść w części grzbietowej ma barwę szarawożółtą, brązową lub czerwonobrązową, zaś w części brzusznej jest jaśniejsza. Ogon osiąga długość około 10 cm i z wierzchu jest pokryty ciemnobrunatną sierścią. Masa ciała dorosłych nieświszczuków czarnoogonowych zmienia się w poszczególnych częściach roku. Żywi się trawami i ziołami. Jest szkodnikiem upraw rolnych i z tego powodu jest tępiony przez człowieka.

7 grudnia

Cerkiew Świętej Trójcy w Dubience – prawosławna cerkiew filialna w Dubience. W Dubience w XVIII wieku istniała parafia unicka, najprawdopodobniej posiadająca własną drewnianą świątynię. W 1875 roku placówka duszpasterska w Dubience została przyłączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego razem z całą unicką diecezją chełmską. W końcu stulecia cerkiew uległa zniszczeniu w pożarze i w 1909 roku została zastąpiona nową murowaną budowlą sakralną, zbudowaną z fundacji moskiewskiego kupca Kławdija Paschałowa. W dwudziestoleciu międzywojennym cerkiew była czynna jako świątynia filialna. Obiekt został zamknięty dla celów kultowych w 1945 roku i przez kolejne dziesięciolecia pełnił funkcje magazynu. Część wyposażenia przewieziono do nowo tworzonej cerkwi Świętych Piotra i Pawła w Słupsku, inne elementy zostały rozkradzione, freski we wnętrzu cerkwi uległy zniszczeniu. Obiekt był remontowany dopiero po 1990 roku, zaś na początku XXI wieku stał się ponownie własnością Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Pozostaje jednak nieczynny z uwagi na zły stan techniczny.

8 grudnia

Orzeł z gór – brytyjsko-niemiecki niemy dreszczowiec z elementami melodramatu z 1927 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka. Został zrealizowany na podstawie scenariusza autorstwa Eliota Stannarda, który opracował go na podstawie historii Charlesa Lapwortha. Akcja filmu rozgrywa się w górskim miasteczku w stanie Kentucky. Pan Pettigrew (Bernhard Goetzke) zakochuje się bez wzajemności w nauczycielce Beatrice (Nita Naldi). Gdy kobieta odrzuca jego uczucia, mężczyzna postanawia się zemścić, rozpowszechniając fałszywe informacje na temat jej stylu życia. Dręczona przez miejscową społeczność, Beatrice zmuszona jest do ucieczki w góry. Film otrzymał negatywne opinie ze strony producentów studia, wskutek czego jego oficjalna premiera odbyła się dopiero po sukcesie komercyjnym Lokatora w maju 1927 roku. Nieprzychylne recenzje prasowe i opinie ze strony krytyków spowodowały, że Hitchcock wielokrotnie wyrażał ulgę z powodu zaginięcia obrazu uważając go za „bardzo zły”. Orzeł z gór jest wciąż aktywnie poszukiwany, między innymi przez Brytyjski Instytut Filmowy.

9 grudnia

Jens Salumäe – estoński narciarz klasyczny startujący w kombinacji norweskiej oraz skokach narciarskich, olimpijczyk. Do 2002 roku na międzynarodowej arenie startował przeważnie w zawodach kombinacji norweskiej. Przed sezonem 2002/2003 podjął decyzję o tym, że będzie występował wyłącznie w konkursach skoków narciarskich. Trzeci zawodnik klasyfikacji generalnej Pucharu Świata B w kombinacji norweskiej w sezonie 2001/2002. Trzykrotny uczestnik zimowych igrzysk olimpijskich w latach 1998–2006. Pięciokrotny uczestnik mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w latach 1999–2007. Najwyższe miejsce na mistrzostwach świata zajął w kombinacji norweskiej w Lahti – był 11. w konkursie drużynowym i 17. indywidualnie w sprincie. W skokach jego najlepszym wynikiem było 37. miejsce na normalnej skoczni w Oberstdorfie. Pierwszy w historii reprezentant Estonii, który zdobył punkty do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata w skokach narciarskich. Rekordzista Estonii w długości skoku narciarskiego w latach 2004–2012 z rezultatem 195 metrów, osiągniętym na skoczni w Planicy.

10 grudnia

MiG-1 – radziecki samolot myśliwski z okresu II wojny światowej, skonstruowany w biurze Nikołaja Polikarpowa i ukończony przez Mikojana i Guriewicza. Stanowił jednomiejscowy jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji mieszanej, z chowanym podwoziem, napędzany silnikiem rzędowym. Wyprodukowany tylko w liczbie 100 sztuk w 1940 roku, został następnie zastąpiony przez jego produkowaną masowo wersję rozwojową MiG-3. Wszedł do służby jako pierwszy z nowoczesnych radzieckich myśliwców przełomu lat 30. i 40. i służył bojowo w początkowym okresie tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej, w latach 1941–1942. Był pierwszym samolotem noszącym sygnaturę MiG – biura Mikojana i Guriewicza. Oba typy myśliwców MiG, podobnie jak inne radzieckie samoloty, poniosły wielkie straty w dwóch pierwszych dniach niemieckiej zmasowanej kampanii powietrznej. Większość została zniszczona w nalotach na lotniska, przy tym uszkodzone samoloty musiały być porzucane z powodu szybkich postępów Niemców, chaosu, braku możliwości ewakuacji oraz braku części zamiennych.

11 grudnia

Polska szkoła filmowa – formacja artystyczna obecna w kinematografii polskiej w latach 1956–1963. Źródłami inspiracji dla niej były neorealizm włoski, ekspresjonizm oraz film noir, celem zaś – zerwanie z estetyką kina socrealistycznego. Polska szkoła filmowa była tematycznie różnorodna, aczkolwiek stale powracał w niej rozrachunek z okresem II wojny światowej, będącej przeżyciem pokoleniowym dla artystów urodzonych w latach 20. Bodźcem dla zmian umożliwiających narodziny nurtu były wydarzenia październikowe 1956 roku oraz równoczesne wyodrębnienie się zespołów filmowych, np. „Kadr” oraz „Kamera”. Dzieła polskiej szkoły filmowej były wielokrotnie nagradzane za granicą, zwracając uwagę światowej krytyki na przemiany w narodowej kinematografii. Równocześnie wzbudzały burzliwe dyskusje na temat mitów bohaterskich oraz bilansu wojny i okupacji. Pod adresem nurtu padały zarzuty dotyczące jego pesymistycznej wymowy, a w 1960 roku Sekretariat Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wydał tajną uchwałę w sprawie kinematografii, która faktycznie oznaczała koniec formacji. Choć zachodnia krytyka nie była nastawiona do nurtu entuzjastycznie, szkoła polska pozostaje – obok kina moralnego niepokoju – jednym z najważniejszych kierunków w historii kina polskiego.

12 grudnia

Newag Nevelo – prototyp tramwaju niskopodłogowego wyprodukowany w 2012 roku w zakładach Newag w Nowym Sączu. Nevelo to tramwaj jednokierunkowy, trójczłonowy, przegubowy, oparty na czterech wózkach skrętnych i w całości niskopodłogowy. Na przełomie 2009 i 2010 roku zarząd spółki Newag postanowił stworzyć nowy produkt. Zdecydowano się na budowę tramwaju, ponieważ w tamtym okresie w Polsce do wymiany było nawet kilka tysięcy pojazdów tego typu. Projekt mechaniczny konstrukcji prototypu opracował EC Engineering, natomiast projekt podzespołów energoelektronicznych wraz z systemem sterowania oraz współpracy systemowej wszystkich podzespołów i systemów elektrycznych wykonał Medcom. Produkcja pojazdu w zakładach Newag w Nowym Sączu trwała do połowy marca 2012 roku. Jego premiera miała miejsce w ramach Komisji Taboru Tramwajowego Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej w kwietniu 2012 roku w Poznaniu, a od czerwca 2013 roku pojazd jest testowany w Krakowie.

13 grudnia

Nieświszczuk czarnoogonowy – gatunek ssaka z rodziny wiewiórkowatych. Jest jednym z pięciu gatunków gryzoni zaliczanych do rodzaju nieświszczuk. Zamieszkuje prerie na dużym obszarze Ameryki Północnej: od południowej części kanadyjskiej prowincji Saskatchewan po południowe regiony meksykańskiego stanu Coahuila oraz od wschodniej części stanu Nebraska po zachodnie krańce Montany. Nieświszczuk czarnoogonowy jest gryzoniem o zwartej budowie ciała, największym przedstawicielem rodzaju. Tułów wraz z głową osiąga długość do około 30 cm przy masie ciała około 1 kg. Sierść w części grzbietowej ma barwę szarawożółtą, brązową lub czerwonobrązową, zaś w części brzusznej jest jaśniejsza. Ogon osiąga długość około 10 cm i z wierzchu jest pokryty ciemnobrunatną sierścią. Masa ciała dorosłych nieświszczuków czarnoogonowych zmienia się w poszczególnych częściach roku. Żywi się trawami i ziołami. Jest szkodnikiem upraw rolnych i z tego powodu jest tępiony przez człowieka.

14 grudnia

Cerkiew Świętej Trójcy w Dubience – prawosławna cerkiew filialna w Dubience. W Dubience w XVIII wieku istniała parafia unicka, najprawdopodobniej posiadająca własną drewnianą świątynię. W 1875 roku placówka duszpasterska w Dubience została przyłączona do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego razem z całą unicką diecezją chełmską. W końcu stulecia cerkiew uległa zniszczeniu w pożarze i w 1909 roku została zastąpiona nową murowaną budowlą sakralną, zbudowaną z fundacji moskiewskiego kupca Kławdija Paschałowa. W dwudziestoleciu międzywojennym cerkiew była czynna jako świątynia filialna. Obiekt został zamknięty dla celów kultowych w 1945 roku i przez kolejne dziesięciolecia pełnił funkcje magazynu. Część wyposażenia przewieziono do nowo tworzonej cerkwi Świętych Piotra i Pawła w Słupsku, inne elementy zostały rozkradzione, freski we wnętrzu cerkwi uległy zniszczeniu. Obiekt był remontowany dopiero po 1990 roku, zaś na początku XXI wieku stał się ponownie własnością Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Pozostaje jednak nieczynny z uwagi na zły stan techniczny.

15 grudnia

Orzeł z gór – brytyjsko-niemiecki niemy dreszczowiec z elementami melodramatu z 1927 roku w reżyserii Alfreda Hitchcocka. Został zrealizowany na podstawie scenariusza autorstwa Eliota Stannarda, który opracował go na podstawie historii Charlesa Lapwortha. Akcja filmu rozgrywa się w górskim miasteczku w stanie Kentucky. Pan Pettigrew (Bernhard Goetzke) zakochuje się bez wzajemności w nauczycielce Beatrice (Nita Naldi). Gdy kobieta odrzuca jego uczucia, mężczyzna postanawia się zemścić, rozpowszechniając fałszywe informacje na temat jej stylu życia. Dręczona przez miejscową społeczność, Beatrice zmuszona jest do ucieczki w góry. Film otrzymał negatywne opinie ze strony producentów studia, wskutek czego jego oficjalna premiera odbyła się dopiero po sukcesie komercyjnym Lokatora w maju 1927 roku. Nieprzychylne recenzje prasowe i opinie ze strony krytyków spowodowały, że Hitchcock wielokrotnie wyrażał ulgę z powodu zaginięcia obrazu uważając go za „bardzo zły”. Orzeł z gór jest wciąż aktywnie poszukiwany, między innymi przez Brytyjski Instytut Filmowy.

16 grudnia

Jens Salumäe – estoński narciarz klasyczny startujący w kombinacji norweskiej oraz skokach narciarskich, olimpijczyk. Do 2002 roku na międzynarodowej arenie startował przeważnie w zawodach kombinacji norweskiej. Przed sezonem 2002/2003 podjął decyzję o tym, że będzie występował wyłącznie w konkursach skoków narciarskich. Trzeci zawodnik klasyfikacji generalnej Pucharu Świata B w kombinacji norweskiej w sezonie 2001/2002. Trzykrotny uczestnik zimowych igrzysk olimpijskich w latach 1998–2006. Pięciokrotny uczestnik mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w latach 1999–2007. Najwyższe miejsce na mistrzostwach świata zajął w kombinacji norweskiej w Lahti – był 11. w konkursie drużynowym i 17. indywidualnie w sprincie. W skokach jego najlepszym wynikiem było 37. miejsce na normalnej skoczni w Oberstdorfie. Pierwszy w historii reprezentant Estonii, który zdobył punkty do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata w skokach narciarskich. Rekordzista Estonii w długości skoku narciarskiego w latach 2004–2012 z rezultatem 195 metrów, osiągniętym na skoczni w Planicy.

17 grudnia

MiG-1 – radziecki samolot myśliwski z okresu II wojny światowej, skonstruowany w biurze Nikołaja Polikarpowa i ukończony przez Mikojana i Guriewicza. Stanowił jednomiejscowy jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji mieszanej, z chowanym podwoziem, napędzany silnikiem rzędowym. Wyprodukowany tylko w liczbie 100 sztuk w 1940 roku, został następnie zastąpiony przez jego produkowaną masowo wersję rozwojową MiG-3. Wszedł do służby jako pierwszy z nowoczesnych radzieckich myśliwców przełomu lat 30. i 40. i służył bojowo w początkowym okresie tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej, w latach 1941–1942. Był pierwszym samolotem noszącym sygnaturę MiG – biura Mikojana i Guriewicza. Oba typy myśliwców MiG, podobnie jak inne radzieckie samoloty, poniosły wielkie straty w dwóch pierwszych dniach niemieckiej zmasowanej kampanii powietrznej. Większość została zniszczona w nalotach na lotniska, przy tym uszkodzone samoloty musiały być porzucane z powodu szybkich postępów Niemców, chaosu, braku możliwości ewakuacji oraz braku części zamiennych.

18 grudnia

Lisowicia – monotypowy rodzaj wymarłych terapsydów z grupy dicynodontów. Jedynym znanym przedstawicielem jest Lisowicia bojani, którego kopalne ślady istnienia odkrył zespół polskich paleobiologów i geologów pod kierunkiem Tomasza Suleja, profesora Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie oraz Grzegorza Niedźwiedzkiego, biologa z Uniwersytetu w Uppsali. Odkrycia dokonali podczas prac paleontologicznych na terenie cegielni w Lipiu Śląskim. Naukowcy opublikowali wyniki swoich prac w 2018 roku na łamach czasopisma Science. Lisowicia bojani żyła w późnym triasie, pod koniec noryku lub na początku retyku; gatunek ten jest obecnie najmłodszym znanym zwierzęciem, które z pewnością było przedstawicielem dicynodontów. Nazwa rodzajowa Lisowicia pochodzi od nazwy miejscowości Lisowice, na terenie której dokonano odkrycia, zaś epitet gatunkowy bojani jest eponimem upamiętniającym Ludwika Henryka Bojanusa, anatoma działającego na Uniwersytecie Wileńskim, który jako pierwszy opisał naukowo tura.

19 grudnia

Zwężenia krtaniowo-tchawicze – grupa chorób o różnej etiologii, cechujących się zaburzeniem drożności krtani i tchawicy. Zwężenia mogą przyjmować różną lokalizację, kształt i długość, a w zależności od miejsca i stopnia ograniczenia światła dróg oddechowych powodować różny stopień nasilenia duszności i zaburzeń głosu. Najczęściej są wynikiem powikłań po intubacji i tracheotomii, przyczynami mogą być także urazy krtani i tchawicy o innej etiologii, refluks krtaniowo-gardłowy, nowotwory, wady wrodzone, infekcje i choroby układowe. Rozpoznanie jest stawiane na podstawie wywiadu, spirometrii, laryngoskopii, wideostroboskopii, badań endoskopowych i obrazowych. Wybór rodzaju leczenia jest zależny od przyczyny, umiejscowienia i stopnia zwężenia, najczęściej ma zastosowanie leczenie chirurgiczne, obejmujące endoskopowe poszerzanie mechaniczne lub laserowe, założenie stentu albo chirurgię otwartą (laryngotracheoplastykę lub resekcję zwężenia). W zwężeniach ciężkiego stopnia, zagrażających życiu, konieczne bywa wykonanie tracheotomii.

20 grudnia

Carcharhinus leiodon – gatunek dużej drapieżnej ryby chrzęstoszkieletowej z rodziny żarłaczowatych. Występuje w północno-zachodnich wodach Morza Arabskiego, w Zatoce Perskiej oraz Zatoce Adeńskiej. Preferuje płytkie wody przybrzeżne o głębokości nie przekraczającej 30-40 metrów. Posiada dobrze zbudowany wrzecionowaty korpus oraz wydłużoną stosunkowo szeroką głowę o tępo zakończonym pysku z małym U-kształtnym otworem gębowym. Podobnie jak sympatryczny C. amblyrhynchoides posiada charakterystyczne ciemniejsze końcówki każdej z płetw. Zaobserwowano u tego gatunku nienaturalne deformacje płetw, których przyczyną może być chów wsobny lub zanieczyszczenie środowiska. Dorosłe samice mogą osiągać 1,65 m długości. Podobnie jak inne żarłaczowate, jest żyworodny. Kopulacja odbywa się za pomocną pterygopodium, narządu płciowego samca. Samica rodzi od 4 do 6 młodych. Głównym składnikiem diety C. leiodon są małe ryby kostnoszkieletowe, takie jak mugilowate czy ariusowate, na które poluje w pobliżu dna morskiego. Poławiany jest prawdopodobnie na całym obszarze swojego występowania, choć z uwagi na małą ilość danych oraz brak monitorowania połowów rekinów na niektórych obszarach, ciężko określić dokładny stan i liczebność jego populacji oraz wpływ rybołówstwa.

21 grudnia

Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu – założenie pomnikowe i muzeum martyrologii mieszczące się na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu, upamiętniające około 450 tys. Żydów z Polski i innych państw Europy, których zgładzono w tym miejscu w latach 1942–1943. Teren poobozowy przez blisko 20 lat pozostawał nieupamiętniony i niezabezpieczony. Pierwszy pomnik odsłonięto tam dopiero w 1963 roku. Nie zawierał akcentów, które wskazywałyby, że ofiarami obozu były osoby narodowości żydowskiej i wkrótce zaczął ulegać dewastacji. W drugiej połowie lat 90. na mocy porozumienia zawartego przez rząd polski z waszyngtońskim United States Holocaust Memorial Museum przystąpiono do prac nad nowym upamiętnieniem. 1 stycznia 2004 roku powołano do życia Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu, będące oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku. Pół roku później nastąpiło odsłonięcie nowego założenia pomnikowego. Zarówno pomnik-cmentarz, jak i ekspozycja muzealna zostały pozytywnie ocenione przez ekspertów i krytyków sztuki.

22 grudnia

Question tags – pytanie zadane na końcu zdania twierdzącego mające na celu uzyskanie od rozmówcy odpowiedzi, czy zgadza się z jego treścią. Najbliższym polskim odpowiednikiem jest pytanie nieprawdaż?, prawda?, dobrze?, nie?, tak?, no nie?, czyż nie tak? zadawane na końcu zdania. W języku angielskim pytanie dorzucone tworzy się przy użyciu operatorów, którymi są czasowniki posiłkowe i modalne, co tworzy obfitość form. Każda z końcówek pytających jest w pełnej kongruencji co do osoby, liczby i czasu ze zdaniem głównym. Taka mnogość końcówek pytających jest charakterystyczna dla języka angielskiego. Ważnym elementem angielskich pytań dorzuconych jest intonacja, która dodatkowo pomaga odbiorcy zorientować się w nastawieniu mówiącego do zawartości zdania: czy wie i tylko prosi o potwierdzenie, czyli stosuje chwyt retoryczny, czy też question tag pełni rolę rzeczywistego pytania.

23 grudnia

SM UC-36 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 25 czerwca 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 10 października 1916 roku. Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy. Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu. Włączony w skład Flotylli Flandria, w czasie służby operacyjnej okręt odbył pięć misji bojowych, w wyniku których zatonęły 24 statki o łącznej pojemności 37 367 BRT. SM UC-36 został zatopiony wraz z całą, liczącą 27 osób załogą 21 maja 1917 roku nieopodal Ouessant, staranowany przez francuski parowiec Molière.

24 grudnia

Codex Porphyrianus – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu, spisany na pergaminie, paleograficznie datowany na IX wiek. Jest jednym z nielicznych kodeksów uncjalnych zawierających Apokalipsę. Posiada wiele luk, jest palimpsestem, tekst górny zawiera te same księgi Nowego Testamentu, ale pisany jest minuskułą. Kopista popełnia wiele błędów. Rękopis został przystosowany do czytań liturgicznych .Rękopis zawiera również fragmenty 4 Księgi Machabejskiej pochodzące z VII wieku, które należały do innego rękopisu. Nie zostały one nadpisane przez tekst minuskułu 1834. Tekst rękopisu jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego Nowego Testamentu. Litery są grube. Tekst stosuje przydechy i akcenty. Akcenty często są stawiane w niewłaściwych miejscach. Inicjały są dwóch wielkości, mniejsze pisane czarnym atramentem, większe – w czerwonym i innych kolorach. Rękopis przechowywany jest w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Sankt Petersburgu.

25 grudnia

Waymo – przedsiębiorstwo zajmujące się rozwojem autonomicznych samochodów, które od grudnia 2016 roku działa w ramach holdingu Alphabet Inc. Projekt ten rozpoczął się w 2009 roku w ramach firmy Google. Alphabet opisuje Waymo jako „przedsiębiorstwo z branży motoryzacyjnej zajmujące się samochodami autonomicznymi, które ma na celu zapewnienie bezpiecznego i łatwego transportu ludzi i rzeczy”. Przedsiębiorstwo, którym kieruje wieloletni kierowca John Krafcik, pracuje nad uczynieniem autonomicznych samochodów osobowych dostępnymi większej liczbie klientów. W 2015 roku projekt zakończył pierwszą jazdę bez kierowcy na drogach publicznych, podczas jazdy z osobą niewidomą. Była to pierwsza jazda bez kierowcy, która odbywała się na drodze publicznej i nie uczestniczył w niej kierowca testowy lub policja. Samochód nie posiadał kierownicy ani pedałów. Aktualnie Waymo prowadzi swoje testy w czterech miastach Stanów Zjednoczonych. Flota przejechała ponad 3 miliony mil, głównie na ulicach miast.

26 grudnia

Polska na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1972 – czterdziestosiedmioosobowa kadra sportowców reprezentujących Polskę na igrzyskach w 1972 roku w Sapporo. W reprezentacji znalazło się 39 mężczyzn i 8 kobiet. Wzięli oni udział w siedemnastu konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Jedyny medal dla reprezentacji Polski wywalczył Wojciech Fortuna w indywidualnym konkursie skoków narciarskich na obiekcie dużym. Był to czwarty w historii medal zimowych igrzysk olimpijskich i zarazem pierwszy złoty zdobyty dla Polski. Najmłodszym reprezentantem w kadrze był hokeista Leszek Tokarz (podczas otwarcia igrzysk miał 18 lat i 209 dni), natomiast najstarszym – dwuboista klasyczny Józef Gąsienica (30 lat i 318 dni). Rolę chorążego reprezentacji podczas ceremonii otwarcia igrzysk pełnił Andrzej Bachleda-Curuś, a podczas ceremonii zamknięcia – Wojciech Fortuna. Był to jedenasty start Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich i trzeci, podczas którego Polacy zdobyli medal olimpijski. Reprezentacja Polski w Sapporo była trzecią pod względem liczebności w dotychczasowych startach tego państwa w zimowych igrzyskach olimpijskich.

27 grudnia

Zabłądzenie zorganizowanej grupy na stokach Pilska – zaginięcie szesnastoosobowej grupy uczniów kaliskiej Szkoły Podstawowej nr 12 podczas grupowej wycieczki na szczyt Pilska 27 grudnia 1980 roku. Grupa zabłądziła w trudnych warunkach atmosferycznych i błądziła po stoku od popołudnia do następnego dnia nad ranem, będąc zawrócona na szczyt w ciężkich warunkach atmosferycznych przez słowackiego leśnika. Grupa została znaleziona przez polskiego celnika i czechosłowackiego inżyniera i przetransportowana do leśniczówki. Wypadku nie przeżyły trzy osoby, najstarsi chłopcy z grupy. Akcja ratownicza rozpoczęła się o godz. 4:00. Jednym z powodów tak późnego jej rozpoczęcia był brak łączności, przy czym o zaginięciu grupy wiadomo było co najmniej 12 godzin wcześniej. Wypadek był szeroko relacjonowany i komentowany w prasie. Część komentatorów za tragedię obarczała bezpośrednio trenera, a także klub sportowy Calisia Kalisz. Wskazywano na zaniedbania i wielokrotne złamanie przepisów dotyczących organizacji wycieczek.

28 grudnia

Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu – założenie pomnikowe i muzeum martyrologii mieszczące się na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu, upamiętniające około 450 tys. Żydów z Polski i innych państw Europy, których zgładzono w tym miejscu w latach 1942–1943. Teren poobozowy przez blisko 20 lat pozostawał nieupamiętniony i niezabezpieczony. Pierwszy pomnik odsłonięto tam dopiero w 1963 roku. Nie zawierał akcentów, które wskazywałyby, że ofiarami obozu były osoby narodowości żydowskiej i wkrótce zaczął ulegać dewastacji. W drugiej połowie lat 90. na mocy porozumienia zawartego przez rząd polski z waszyngtońskim United States Holocaust Memorial Museum przystąpiono do prac nad nowym upamiętnieniem. 1 stycznia 2004 roku powołano do życia Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu, będące oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku. Pół roku później nastąpiło odsłonięcie nowego założenia pomnikowego. Zarówno pomnik-cmentarz, jak i ekspozycja muzealna zostały pozytywnie ocenione przez ekspertów i krytyków sztuki.

29 grudnia

Question tags – pytanie zadane na końcu zdania twierdzącego mające na celu uzyskanie od rozmówcy odpowiedzi, czy zgadza się z jego treścią. Najbliższym polskim odpowiednikiem jest pytanie nieprawdaż?, prawda?, dobrze?, nie?, tak?, no nie?, czyż nie tak? zadawane na końcu zdania. W języku angielskim pytanie dorzucone tworzy się przy użyciu operatorów, którymi są czasowniki posiłkowe i modalne, co tworzy obfitość form. Każda z końcówek pytających jest w pełnej kongruencji co do osoby, liczby i czasu ze zdaniem głównym. Taka mnogość końcówek pytających jest charakterystyczna dla języka angielskiego. Ważnym elementem angielskich pytań dorzuconych jest intonacja, która dodatkowo pomaga odbiorcy zorientować się w nastawieniu mówiącego do zawartości zdania: czy wie i tylko prosi o potwierdzenie, czyli stosuje chwyt retoryczny, czy też question tag pełni rolę rzeczywistego pytania.

30 grudnia

SM UC-36 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 25 czerwca 1916 roku w stoczni Blohm & Voss w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 10 października 1916 roku. Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 23 podoficerów i marynarzy. Głównym uzbrojeniem okrętu było 18 min kotwicznych typu UC/200 w sześciu skośnych szybach minowych o średnicy 100 cm, usytuowanych w podwyższonej części dziobowej jeden za drugim w osi symetrii okrętu, pod kątem do tyłu. Włączony w skład Flotylli Flandria, w czasie służby operacyjnej okręt odbył pięć misji bojowych, w wyniku których zatonęły 24 statki o łącznej pojemności 37 367 BRT. SM UC-36 został zatopiony wraz z całą, liczącą 27 osób załogą 21 maja 1917 roku nieopodal Ouessant, staranowany przez francuski parowiec Molière.

31 grudnia

SM UC-29 – niemiecki podwodny stawiacz min z okresu I wojny światowej, jedna z 64 zbudowanych jednostek typu UC II. Zwodowany 15 lipca 1916 roku w stoczni AG Vulcan Stettin w Hamburgu, został przyjęty do służby w Kaiserliche Marine 15 sierpnia 1916 roku. Włączony w skład 1. Flotylli Hochseeflotte, w czasie służby operacyjnej okręt odbył siedem misji bojowych, w wyniku których zatonęło 18 statków o łącznej pojemności 21 909 BRT, zaś cztery statki (o łącznej pojemności 17 154) BRT zostały uszkodzone. SM UC-29 zatonął 7 czerwca 1917 roku na zachód od Irlandii, zatopiony ogniem artylerii statku-pułapki HMS Pargust. W ciągu kilku minut UC-29 zatonął z większością załogi - zginęły 23 osoby, 2 ocalały.