Homologia (biologia)

Ten artykuł dotyczy biologii. Zobacz też: inne znaczenia.

Kończyny przednie ssaków są narządami homologicznymi – wszystkie powstały z kończyn piersiowych gadokształtnych przodków

Homologia (gr. homólogos – zgodny) – w biologii, wspólne ewolucyjne pochodzenie struktur organizmów z różnych grup taksonomicznych, istotne podobieństwo organów lub ich części (nawet genów i białek - homologia sekwencji), a u zwierząt także podobieństwo sposobów zachowania się^[1] (homologie behawioralne), wynikające z odziedziczenia po wspólnym przodku. Pojęcie homologii w biologii porównawczej wprowadził w połowie XIX wieku Richard Owen, a dla potrzeb biologii ewolucyjnej przedefiniował Karl Gegenbaur w roku 1870. Zasady homologii i analogii narządów stanowią podstawowe kryteria w anatomii porównawczej.

Cechę występującą u dwóch gatunków uznaje się za homologiczną jeżeli występowała u ich wspólnego przodka. Dwie cechy nazywamy homologicznymi jeśli odpowiadają różnym etapom tej samej serii przemian (morfoklina).

Przykładem struktur homologicznych są ręka człowieka i skrzydło ptaka.

Homologię należy odróżnić od analogii: struktury analogiczne pełnią taką samą funkcję, w związku z tym są często podobne, lecz niekoniecznie mają wspólne pochodzenie ewolucyjne. Ustalenie homologii następuje w wyniku analizy kladystycznej.