10 złotych wzór 1975 Bolesław Prus

10 złotych wzór 1975 Bolesław Prus
	Dane podstawowe
Emitent	Narodowy Bank Polski
Nominał	10 zł
Rocznik	1975, 1976, 1977, 1978, 1981, 1982, 1983, 1984
	Emisja
Mennica	Mennica Państwowa
Nakład	136 324 606 szt.
Data emisji	24 stycznia 1975
Data wycofania	1 stycznia 1995
Projektant	Jerzy Jarnuszkiewicz
	Opis fizyczny
Masa	7,7 g
Średnica	25 mm
Materiał	miedzionikiel MN25
Rant	ząbkowany
Stempel	zwykły
Uwagi	moneta obiegowa; istnieją bicia stemplem lustrzanym roczników 1981, 1982

10 złotych wzór 1975 Bolesław Prus – moneta dziesięciozłotowa, wprowadzona do obiegu 24 stycznia 1975 r. zarządzeniem z 7 stycznia 1975 r. (M.P. z 1975 r. nr 2, poz. 9), wycofana z dniem denominacji z 1 stycznia 1995 roku, rozporządzeniem prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 18 listopada 1994 r. (M.P. z 1994 r. nr 61, poz. 541)^[1].

Monetę bito w latach 1975–1984^[2]. Zaliczana jest do serii tematycznej Wielcy Polacy^[3].

Awers

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła bez korony, dookoła napis „POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA”, po bokach orła rok bicia, na dole napis „ZŁ 10 ZŁ”, a pod łapą orła znajduje się znak mennicy w Warszawie^[1].

Rewers

Na tej stronie monety znajduje się lewy profil Bolesława Prusa i napis dookoła „BOLESŁAW PRUS 1847–1912”^[1].

Nakład

Monetę bito w Mennicy Państwowej w miedzioniklu MN25, na krążku o średnicy 25 mm, masie 7,7 grama, z rantem ząbkowanym, według projektu Anny Jarnuszkiewicz^[1]. W pracy z 2018 r. poświęconej okresowi PRL zamieszczono informację o kwerendzie przeprowadzonej w Narodowym Banku Polskim, w wyniku której stwierdzono, że projektantem tej monety był Jerzy Jarnuszkiewicz^[4].

Nakłady monety w poszczególnych latach przedstawiały się następująco^[1]:

Rocznik	Typ rewersu	Nakład (sztuk)	Uwagi
10 złotych 1975	Bolesław Prus	35 000 000
10 złotych 1976	Bolesław Prus	20 000 000	istnieją monety z cyfrą 6 większą albo równą na wysokość z pozostałymi cyframi roku^[5]
10 złotych 1977	Bolesław Prus	25 000 000
10 złotych 1978	Bolesław Prus	4 007 000
10 złotych 1981	Bolesław Prus	2 665 000	istnieją monety wybite stemplem lustrzanym¹ (nakład 5000 sztuk)^[6]
10 złotych 1982	Bolesław Prus	16 341 406	istnieją monety wybite stemplem lustrzanym (nakład 5000 sztuk)^[7]
10 złotych 1983	Bolesław Prus	14 247 600
10 złotych 1984	Bolesław Prus	19 063 600	w tym roczniku bito również 10 złotych wzór 1984

gdzie: ¹ – bicia roczników stemplem lustrzanym wykonano w Mennicy Państwowej na początku lat 90. XX w. w ramach emisji zestawów rocznikowych monet PRL z lat 1979, 1980, 1981, 1982, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990^[8]

Opis

Moneta razem z 10 złotych 1975 Adam Mickiewicz, były pierwszymi dziesięciozłotówkami o średnicy zmniejszonej do 25 mm. Monety dziesięciozłotowe o średnicy 25 mm były bite, z różnymi rewersami, aż do 1988 roku^[1].

Po wprowadzeniu tej monety w 1975 roku, jednocześnie z 10 złotych z Adamem Mickiewiczem, monety krążyły w obiegu razem z dziesięciozłotówkami

z Mikołajem Kopernikiem (wzór 1959, ɸ31 mm) oraz (wzór 1967, ɸ28 mm),
z Tadeuszem Kościuszką (wzór 1959, ɸ31 mm) oraz (wzór 1969, ɸ28 mm),
czterema okolicznościowymi o średnicy 31 mm,
dziewięcioma okolicznościowymi o średnicy 28 mm,

aż do 1 stycznia 1978 roku, kiedy to wszystkie dziesięciozłotówki o średnicach 31 i 28 mm zostały wycofane^[9].

W 1984 roku moneta była bita jednocześnie z dziesięciozłotówką wzór 1984. Obydwie monety miały tę samą średnicę^[2].

W drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX w. monetę fałszowano. Zazwyczaj były to bicia bądź odlewy w miedzi, z nałożoną galwanicznie warstwą niklu, która z biegiem czasu ulegała ścieraniu^[10].

Wersje próbne

Istnieje wersja tej monety należąca do serii próbnej w niklu (rok 1975), z wypukłym napisem „PRÓBA”, wybita w nakładzie 500 sztuk. Katalogi informują również o istnieniu wersji próbnych technologicznych^[2]:

w miedzioniklu (1975) w nakładzie 40 sztuk,
w aluminium (1975) w nieznanym nakładzie,
w aluminium (1978), bez napisu „PRÓBA”, w nieznanym nakładzie,
w aluminium (1982), bez napisu „PRÓBA”, w nieznanym nakładzie,
w aluminium (1983), bez napisu „PRÓBA”, w nieznanym nakładzie.

W serii monet próbnych w niklu wybito, z datą 1974, konkurencyjny projekt Stanisławy Wątróbskiej dziesięciozłotówki z Henrykiem Sienkiewiczem i napisem „ZŁ 10 ZŁ” na rewersie. Projekt ten był również wybity jako próba technologiczna w miedzioniklu, w nakładzie 40 sztuk^[2].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945–1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, 2010 .
↑ ^a ^b ^c ^d JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 396, ISBN 83-87355-37-2 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 218–222, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 118, ISBN 978-83-87355-01-2 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 119, ISBN 978-83-87355-01-2 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 120, ISBN 978-83-87355-01-2 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 292–337, ISBN 978-83-87355-01-2 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 200–205, ISBN 83-87355-37-2 .
↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2010, s. 352-354, ISBN 978-83-931862-0-4 .

Linki zewnętrzne

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945–1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, 2010 .

[:1-2] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, 2003 .

[3] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 396, ISBN 83-87355-37-2 .

[4] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 218–222, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[5] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 118, ISBN 978-83-87355-01-2 .

[6] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 119, ISBN 978-83-87355-01-2 .

[7] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 120, ISBN 978-83-87355-01-2 .

[8] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 292–337, ISBN 978-83-87355-01-2 .

[9] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 200–205, ISBN 83-87355-37-2 .

[10] JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część trzecia Rzeczpospolita Polska 1945-1952 Polska Rzeczpospolita Ludowa 1952-1989, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2010, s. 352-354, ISBN 978-83-931862-0-4 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]