1 halerz czechosłowacki (1962)
.png)
| |
| Dane podstawowe | |
| Emitent | |
|---|---|
| Nominał |
1 halerz (1/100 Kčs) |
| Rocznik |
1962, 1963, 1986 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład | |
| Data emisji |
2 maja 1962 |
| Data wycofania |
• 30 kwietnia 1993 C |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
0,5 g |
| Średnica |
16 mm |
| Grubość |
1 mm |
| Materiał | |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
| Uwagi | |
1 halerz (cz. 1 haléř, słow. 1 halier) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 1 halerza bita w latach 1962–1986, jednak pozostająca w obiegu aż do roku 1993.
Wzór[edytuj | edytuj kod]
W centralnej części awersu znalazł się herb Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej – wizerunek znajdującego się na tarczy w kształcie husyckiej pawęży czeskiego wspiętego lwa o podwójnym ogonie. Na jego piersi umieszczono mniejszą tarczę z reprezentującym Słowaków symbolem watry na tle sylwetki tatrzańskiego szczytu Krywań. Wokół tarczy widniała legenda: zapisana wewnętrznie nazwa kraju („ČESKOSLOVENSKÁ SOCIALISTICKÁ REPUBLIKA”), u dołu zaś zapisany zewnętrznie rok bicia[1][4].
Rewers monety przedstawiał duży, zapisany arabską cyfrą nominał pod pięcioramienną gwiazdą otoczony wieńcem gałązek lipowych, które u dołu przewiązane były wstęgą[1][5][4].
Nakład[edytuj | edytuj kod]
Moneta według projektu z 1962 roku stanowiła modyfikację halerza z roku 1953. Zmiana wzoru awersu spowodowana była przyjęciem dwa lata wcześniej socjalistycznej nomenklatury i symboliki. Zarządzeniem ministra finansów z dnia 9 września 1962 r. przewidziano, że nowe monety będą posiadały te same parametry fizyczne i wzór co wcześniejszy wariant, z uwzględnieniem jednak nowego herbu i nowej nazwy kraju[4]. Tym samym zastosowanie miały wytyczne zawarte w zarządzeniu Ministra Finansów z 30 maja 1953 r. – jednohalerzowe monety bito z krążków o gładkim rancie, grubości 1 i średnicy 16 mm[5]. Wytwarzano je z aluminium[1], choć dokładny stop nie został zdefiniowany w żadnym akcie prawnym (według jednej z wersji był to stop Al96,65Mg3Mn0,35)[6]. Z uwagi na swoje niewielkie rozmiary oraz bardzo lekki materiał, z jakiego były wykonane, każda z jednohalerzówek ważyła zaledwie 0,5 g[1]. Oficjalnie nie ujawniono osoby autora wzoru monet[1], choć wskazuje się, że pierwotny projekt powstał w Związku Radzieckim[6].
Monety, które bito w mennicy w Kremnicy[1], trafiły do obiegu 2 maja 1962[4]. Z uwagi na znikome zapotrzebowanie na tak niski nominał[7] wytworzono jedynie ich trzy roczniki (ostatni w 1986 roku) o łącznym nakładzie niespełna 23,5 mln sztuk[1][2]. Pomimo tego jednohalerzówki o wzorze z 1962 roku formalnie pozostawały w obiegu aż 31 lat. W 1991 roku zostały zastąpione monetami nowego wzoru z herbem Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej[8]. Dopiero po rozpadzie państwa czechosłowackiego uległy denominacji niezależnie w Czechach i na Słowacji odpowiednio z końcem kwietnia[9] i z końcem lipca 1993 roku[10].
| rok | nakład | |
|---|---|---|
| 1962 | 20 056 000 | [1][2][3] |
| 1963 | ||
| 1986 | 3 360 000 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Ľudovít Malinovský sr., ČSSR 1 h 1962 Jeden halier [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-13] (słow.).
- ↑ a b c d Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 683, ISBN 978-1-4402-4797-2.
- ↑ a b Czechosłowacja 1 halerz, 1962-1986 [online], ucoin.net [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-16] (pol.).
- ↑ a b c d Vyhláška ministra financí ze dne 9. dubna 1962 o vydání bankovek po 25 Kčs a mincí po 1 haléři nového vzoru a stažení bankovek po 25 Kčs vzoru 1953, „Sbírka zákonů”, č. 43/1962 Sb. (čá 21/1962), epravo.cz, 29 kwietnia 1962 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ a b Vyhláška ministra financí ze dne 30. května 1953 o vydání peněz vzoru 1953, „Sbírka zákonů”, č. 45/1953 Sb. (čá 27/1953), epravo.cz, 30 maja 1953 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ a b Michal Biľak, Miroslav Jízdný, Zberateľský katalóg mincí Československa 1980, wyd. II, Koszyce: Slovenská numizmatická spoločnosť, 1981, s. 77 (słow.). za: Ľudovít Malinovský sr., Zoznam sporných údajov o minciach [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-24] (słow.).
- ↑ Jaroslav Moravec, Platidla v době převratu aneb čím jsme (ne)platili před čtvrtstoletím – část 1 [online], Narodowy Bank Czeski, 18 listopada 2014 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-09] (cz.).
- ↑ Vyhláška Státní banky československé ze dne 14. února 1991 o vydávání mincí po 1 haléři, 5 haléřích, 10 haléřích, 20 haléřích, 50 haléřích, 1 Kčs, 2 Kčs a 5 Kčs se stáním znakem České a Slovenské Federativní Republiky, „Sbírka zákonů”, č. 60/1991 Sb. (čá 13/1991), epravo.cz, 1 marca 1991 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška České národní banky ze dne 12. března 1993 o vydání mincí po 50 Kč vzoru 1993 a o ukončení platnosti mincí po 1 haléři a po 5 haléřích československé měny a jejich výměně, „Sbírka zákonů”, č. 101/1993 Sb. (čá 28/1993), epravo.cz, 19 marca 1993 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška Národnej banky Slovenska z 23. júla 1993 o stiahnutí mincí po 1 halieri vzoru 1953, 1962 a 1991 a mincí po 5 halieroch vzoru 1977 a 1991 z obehu, „Zbierka zákonov”, č. 163/1993 Z. z. (čá 43/1993), zakonypreludi.sk, 28 lipca 1993 [dostęp 2019-02-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (słow.).