1 złoty 1928 Wieniec dębowy

1 złoty 1928 Wieniec dębowy
	Dane podstawowe
Emitent	Mennica Państwowa
Nominał	1 złoty
Rocznik	1928
	Emisja
Mennica	Mennica Państwowa
Nakład	35 szt. Ni bez napisu PRÓBA; 110 szt. Ni z napisem PRÓBA; 32 szt. (B)
Projektant	Józef Aumiller
	Opis fizyczny
Masa	7 g (Ni); 8–8,2 g (B)
Średnica	25 mm
Materiał	nikiel (Ni), brąz (B)
Rant	gładki
Stempel	zwykły
Uwagi	moneta próbna kolekcjonerska; istnieją odmiany bite: stemplem odwróconym; stemplem lustrzanym; z napisem PRÓBA i znakiem mennicy jednocześnie;

1 złoty 1928 Wieniec dębowy – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej wybita według projektu Józefa Aumillera z datą 1928^[1].

Moneta należy do serii czterech próbnych złotówek z 1928 r. zaprojektowanych przez Józefa Aumillera, z których żadna nie stała się wzorem dla wprowadzonej w 1929 r. monety niklowej o tym nominale^[2]^[3].

Istnieją wersje rewersu^[1]:

bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy albo
z napisem „PRÓBA” i bez znaku mennicy na rewersie.

Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]

Jako element reformy walutowej Władysława Grabskiego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 20 stycznia 1924 r., znowelizowanym w kwietniu tego samego roku, wprowadzono między innymi srebrną (próby 750) monetę jednozłotową, o masie 5 gramów i średnicy 23 mm, której wzór został ustalony rozporządzeniem Ministra Skarbu z 26 maja 1924 r. razem z wzorami pozostałych planowanych do wprowadzenia do obiegu nominałów monet od 1 grosza do 100 złotych^[4].

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 5 listopada 1927 r. zmieniono system monetarny, zastępując między innymi srebrną monetę jednozłotową odpowiednikiem w niklu o parametrach: masa – 7 gramów, średnica – 25 mm^[5].

Cztery projekty wzoru niklowej złotówki przygotował kierownik artystyczny Mennicy Państwowej – Józef Aumiller, który prowadził również dział medalierski. Monety te miały identyczny rysunek awersu z datą 1928, z rysunkiem godła zgodnym z zaprojektowanym przez Zygmunta Kamińskiego i wprowadzonym w grudniu 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)^[3]^[5].

Rewersy Aumillera miały tradycyjną kompozycję. W centralnej części umieszczony został nominał otoczony jednym z czterech wieńców^[3]:

zbożowym,
dębowym,
kwiatowym przewiązanym u dołu,
kwiatowym nieprzewiązanym u dołu.

Projekty te nie znalazły uznania. W rozpisanym konkursie wybrano do realizacji projekt M. Kotarbińskiego, w którym nominał otoczony był ornamentem geometrycznym w stylu art déco^[6].

Awers[edytuj | edytuj kod]

Na tej stronie znajduje się godło – orzeł w koronie według wzoru z grudnia 1927 r., dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na samym dole rok – 1928, po obydwu stronach którego umieszczono spłaszczone gwiazdy sześcioramienne^[7]^[1].

Rewers[edytuj | edytuj kod]

Rysunek rewersu to nominał 1 otoczony wieńcem z liści dębu, na niektórych monetach pod jedynką wypukły napis „PRÓBA”, poniżej otokowo napis „ZŁOTY”, a za nim, na niektórych monetach, znajduje się herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie^[7]^[1].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Wieniec dębowy z napisem PRÓBA

Monetę wybito w Mennicy Państwowej, z rantem gładkim, na krążku o średnicy 25 mm w^[1]:

niklu bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy w Warszawie – nakład 35 sztuk,
niklu z napisem „PRÓBA” i bez znaku mennicy – nakład 110 sztuk,
brązie bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy w Warszawie – nakład 32 sztuki.

Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej złotówka z wieńcem dębowym z 1928 r. jest^[8]:

jednym z czterech wzorów próbnych złotówek z wieńcami przygotowanych przez Józefa Aumillera w 1928 r.,
jedną z dziewięciu złotówek, obok:
- obiegowej złotówki wzoru 1924 – projektu Tadeusza Breyera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec zbożowy – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy przewiązany – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1928 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany – również projektu Józefa Aumillera,
- próbnej 1 złoty 1929 Wieniec kwiatowy nieprzewiązany – awers projektu M.Kotarbińskiego, rewers projektu Józefa Aumillera,
- obiegowej złotówki z 1929 – projektu M.Kotarbińskiego.
- wersji próbnej o średnicy 20 mm obiegowej złotówki 1929 z napisem „PRÓBA” – projektu M. Kotarbińskiego.
- próbnej 1 złoty 1932 Polonia – projektu Antoniego Madeyskiego.

Odmiany[edytuj | edytuj kod]

W obrocie kolekcjonerskim spotykane są również odbitki w^[9]:

brązie wybite stemplem odwróconym (masa 8,4 grama, nakład nieznany),
niklu jednocześnie z wypukłym napisem „PRÓBA” i znakiem mennicy w Warszawie na rewersie (masa 7 gramów, nakład nieznany),
niklu wybite stemplem lustrzanym (masa 7,04 grama, nakład nieznany).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 120–123, ISBN 978-83-87355-65-4 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 116–126, ISBN 978-83-87355-65-4 .
↑ ^a ^b ^c Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 5–6 .
↑ JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 150, 230, ISBN 83-912223-4-9 .
↑ ^a ^b JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 157, ISBN 83-912223-4-9 .
↑ Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6 .
↑ ^a ^b CzesławC. Kamiński CzesławC., Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 70–71 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4 .
↑ JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 121–122, ISBN 978-83-87355-65-4 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4

[:0-1] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 120–123, ISBN 978-83-87355-65-4 .

[2] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 116–126, ISBN 978-83-87355-65-4 .

[:1-3] Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 5–6 .

[4] JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 150, 230, ISBN 83-912223-4-9 .

[:2-5] JerzyJ. Chałupski JerzyJ., Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 157, ISBN 83-912223-4-9 .

[6] Mennica PolskaM.P. S.A. Mennica PolskaM.P., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6 .

[:3-7] CzesławC. Kamiński CzesławC., Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 70–71 .

[:22-8] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4 .

[9] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 121–122, ISBN 978-83-87355-65-4 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]