Aloza niebieska
| Alosa aestivalis[1] | |||
| (Mitchill, 1814) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
aloza niebieska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Aloza niebieska[3], aloza małooka[4] (Alosa aestivalis) – gatunek małej morskiej ryby ławicowej z rodziny śledziowatych (Clupeidae).
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zachodnie wybrzeże Oceanu Atlantyckiego od stanu Massachusetts na północ po Rzekę Św. Jana na Florydzie. Na północy spotykana aż po wyspę Cape Breton w Nowej Szkocji oraz w rzece Mohawk nawet 150 km w głąb lądu. Ian Blackburn i Karin Limburg prowadzą badania, które mają za zadanie określić czy osobniki występujące w rzekach stanu Nowy Jork pochodzą z migracji, czy też na stałe zamieszkują tamte wody. Aloza niebieska preferuje wody do głębokości 50–55 metrów[5].
Żyje na głębokości 5–55 m, prawdopodobnie zimę spędza bliżej dna na otwartym morzu, zaś wiosną zbliża się do brzegu.
Cechy morfologiczne
[edytuj | edytuj kod]Osiąga długość ok. 27 cm[6] (maksymalnie 40 cm[7]) oraz 200–400 g wagi[7]. Ciało wydłużone, w przekroju owalne. 47–53 kręgi. Na brzuchu wyraźny kil z łusek. Linia boczna niezbyt wyraźnie zaznaczona. Oczy i skrzela proporcjonalnie małe. W szczęce górnej wyraźne nacięcie, szczęka dolna wystaje za szczękę górną. Z przodu pyska u młodych ryb maleńkie zęby, z wiekiem zanikają. 7 par łuków skrzelowych, na górnej części pierwszej pary łuków skrzelowych 41–52 wydłużone wyrostki filtracyjne (u ryb do 10 cm długości mają normalną długość). Płetwa grzbietowa romboidalna z 15–20 promieniami; w płetwie odbytowej 15–21 promieni. W płetwach piersiowych 14–18 promieni, w płetwach brzusznych 9–11 promieni.
Grzbiet granatowy, za głową ciemna plama. Płetwy brzuszne, odbytowa i grzbietowa są koloru pomarańczowego lub czerwonawego. Płetwy piersiowe i ogonowa ciemniejsze, koloru niebieskiego lub srebrnego. Jama otrzewnej czarna.
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Dojrzewa płciowo przy długości ok. 25 cm w wieku 3–4 lat.
Aloza niebieska, podobnie jak większość ryb z rodziny śledziowatych, rozmnaża się oraz przebywa w stanie larwalnym w wodach słodkich lub słabo zasolonych[8]. Dorosłe osobniki migrują na akweny, w których odbywa się tarło, nawet od połowy IV, gdy temperatura wód w rzekach wynosi 6–9 °C[8]. Większość osobników odbywa tarło w sezonie letnim, od końca VI do końca VII (w Zatoce Chesapeake trze się w IV, w rzece Connecticut od IV do IX, w rzece Delaware od IV do VI, w rzece Potomak w IV i V). Aloza niebieska do rozmnażania preferuje górne biegi rzek lub płytkie strumienie o silnym nurcie i twardym kamienistym dnie. Gatunek ten rozmnaża się w dużych grupach. Tarło odbywa się późnym popołudniem i wieczorem. Jedną samicą może interesować się kilka lub kilkanaście samców. Samce pobudzają samice do wypuszczenia ikry ocierając się o jej grzbiet. Równocześnie z samicami, samce wypuszczają do wody nasienie[8]. Ikra składana jest przy dnie, pośród kamieni; jest okrągła, gładka i lepka, barwy żółtej, pomarańczowej lub bursztynowej; żółtko ziarniste, zajmuje ok. 1/4 średnicy jaja.
Wylęg po 50–72 godzinach. Po osiągnięciu około 5 cm młode kierują się w dół rzeki[9]. Żyje około 8–12 lat[10], w zależności od środowiska. Dojrzałość płciową osiąga po 3–4 latach[11].
Odżywianie
[edytuj | edytuj kod]Podstawowym elementem diety alozy niebieskiej jest zooplankton. Żywi się głównie widłonogami (Acartia, Alteutha, Eurytemora, Pseudodiaptomus i Thalestris), krylem (Corophiumi Gammarus), mniejszymi gatunkami krewetek (m.in. Crangon), lasonogami (Neomysis), małżoraczkami (Cypris), równonogami oraz larwami owadów[12][13]. Zjada również niewielkie ryby.
Najpospolitszymi pasożytami alozy niebieskiej są kolcogłowy (Acanthocephala) i nicienie (Nematoda)[14].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Ma znaczenie w rybołówstwie. Sprzedawana świeża lub solona.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Alosa aestivalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Alosa aestivalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 217/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania danych statystycznych dotyczących połowów i działalności rybackiej przez państwa członkowskie dokonujące połowów na północno-zachodnim Atlantyku. [dostęp 2012-10-22].
- ↑ Scott, W.B. and M.G. Scott. Atlantic fishes of Canada. „Can. Bull. Fish. Aquat. Sci.”. 219, s. 731, 1988. (ang.).
- ↑ Whitehead, P.J.P. FAO Species Catalogue. Vol. 7. Clupeoid fishes of the world (suborder Clupeioidei). An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, sprats, shads, anchovies and wolf-herrings. Part 1 – Chirocentridae, Clupeidae and Pristigasteridae.. „FAO Fish. Synop.”. 7 (1), s. 125, 1985. (ang.).
- ↑ a b Robins, C.R. i G.C. Ray: A field guide to Atlantic coast fishes of North America. Boston: Houghton Mifflin Company, 1986, s. 354. (ang.).
- ↑ a b c Jones, P.W., F.D. Martin i J.D. Hardy, Jr.. Development of fishes of the Mid-Atlantic Bight. An atlas of eggs, larval and juvenile stages.. „Acipenseridae through Ictaluridae.”. 78/12, s. 336, 1978. U.S. Fish Wildl. Ser. Biol. Serv.. (ang.).
- ↑ MacLellan, P., G. Newsome, P. Dill.. Discrimination by external features between alewife (Alosa pseudoharengus) and blueback herring (Alosa aestivalis). „Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences”. 5 (38), s. 544-546, 1981. (ang.).
- ↑ Hugg, D.O.: MAPFISH georeferenced mapping database. Freshwater and estuarine fishes of North America. Maryland: 1278 Turkey Point Road, 1996, seria: Life Science Software. (ang.).
- ↑ Loesch, J., W. Lund. A contribution to the life history of the blueback herring (Alosa aestivalis). „Transactions of the American Fisheries society”. 6 (106), s. 583-589, 1977. (ang.).
- ↑ Davis, B.M. i J.W. Foltz. Food of blueback herring and threadfin shad in Jocassee Reservoir. „South Carolina. Trans. Am. Fish. Soc.”. 5 (120), s. 605-613, 1991.
- ↑ Bowman, R.E., C.E. Stillwell, W.L. Michaels i M.D. Grosslein. Food of northwest Atlantic fishes and two common species of squid.. „NOAA Tech. Memo.”, s. 138, 2000. NMFS-NE. (ang.).
- ↑ Bigelow, H.B., M.G. Bradbury, J.R. Dymond, J.R. Greeley, S.F. Hildebrand, G.W. Mead, R.R. Miller, L.R. Rivas, W.L. Schroeder, R.D. Suttkus i V.D. Vladykov. Fishes of the western North Atlantic. „New Haven”, 1963. Sears Found. Mar. Res.. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Alosa aestivalis. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 17 marca 2011]