Adam Smulikowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adam Smulikowski
Kotwicz
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

21 października 1906
Lwów

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1989
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

mechanik, kierownik w zakładzie pracy (Wlk. Bryt.)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941)

Adam Smulikowski, ps. „Kotwicz” (ur. 21 października 1906 we Lwowie, zm. 28 czerwca 1989) – nauczyciel, działacz związkowy, w czasie II Wojny Światowej dowódca odcinka „Południe” łączności zagranicznej Komendy Głównej Związku Walki ZbrojnejArmii Krajowej, w okresie 1939–1943 kurier ZWZ/AK oraz pracownik bazy „Wera” w Bernie w Szwajcarii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się we Lwowie 21 października 1906 jako syn Juliana Smulikowskiego i Marii z domu Surówka[1]. Jako dwunastoletni chłopak brał udział (wraz ze swym ojcem) w obronie Lwowa w latach 1918-1920, jako jedno z Orląt Lwowskich[2] – był gońcem komendy obrony miasta. Otrzymał odznakę „Orlęta”[1]. W niepodległej Polsce uczył się najpierw w gimnazjum w Warszawie, później w Gimnazjum im. J. i A. Śniadeckich we Lwowie. Zaczynał studia na Uniwersytecie Lwowskim i Politechnice Lwowskiej, po czym skończył studium nauczycielskie w 1926. Pracował później w jednej ze szkół warszawskich i jako referent w Zarządzie Głównym ZNP[1].

Podczas II Wojny Światowej zmobilizowany został do Armii „Modlin”, walczył w kampanii wrześniowej w obronie Warszawy. Do armii podziemnej wstąpił 8 listopada 1939[1]. Początkowo od grudnia 1939 do czerwca 1941 był kurierem ZWZ na Węgry[1][3][4][5], później, jako dowódca odcinka „Południe” w dziale łączności z zagranicą „Zagroda”, a następnie (na przełomie lat 1942/1943) po jego poszukiwaniach przez Gestapo, otrzymał rozkaz udania się do Wielkiej Brytanii w celu szkolenia skoczków spadochronowych. Podczas drogi przez Austrię, Szwajcarię, Francję, Hiszpanię i Portugalię został powstrzymany przez dowództwo w Szwajcarii, w bazie „Wera” w Bernie i tam pozostał do końca wojny, organizując łączność kurierską z krajem. Między innymi przeprowadzał przez Szwajcarię Jana Nowaka-Jeziorańskiego podczas jego podróży po Powstaniu Warszawskim z meldunkiem do Londynu[6].

Po wojnie, jako były pracownik Wydziału Łączności z Zagranicą KG-AK zagrożony aresztowaniem przez Urząd Bezpieczeństwa pozostał w Wielkiej Brytanii, skąd powrócił do Polski w 1975 roku. Uczestniczył w I Zjeździe Kurierów i Emisariuszy w Krakowie[7]. Zmarł w Warszawie 26 czerwca 1989 roku[1].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h Piotr Wierzbicki, Wspomnienie o Adamie Smulikowskim (1906-1989) – działaczu ZNP i żołnierzu Armii Krajowej, [w:] Głos Nauczycielski [online], glos.pl, 14 lutego 2022 [dostęp 2023-03-05].
  2. Piotr Wierzbicki, Nauczyciel, patriota, piłsudczyk. 140. rocznica urodzin Juliana Smulikowskiego, współzałożyciela Związku, [w:] Głos Nauczycielski [online], glos.pl, 30 kwietnia 2020 [dostęp 2023-03-05].
  3. Balázs István Miklós, Egy elfeledett futár: Adam Smulikowski, „Polonia Węgierska”, 262, 2017, s. 21 [dostęp 2023-03-05].
  4. Relacja, Adam Smulikowski, Instytut Sikorskiego, Londyn, 1953
  5. Emilia Malessa "Marcysia" 1909-1949 s.41,46,51,52,218,223. Maria Weber, ISBN 978-83-7399-571-0, 2013
  6. Jan Nowak-Jeziorański "Kurier z Warszawy" s 177, 187, 188, 191, 233, 522, Znak, 2014.
  7. Kultura Oświata Nauka, miesięcznik Stowarzyszenia PAX, PL-ISSN-239-9035 nr.7-8, lipiec-sierpień 1989
  8. a b Relacja, Adam Smulikowski, Instytut Sikorskiego, Londyn, 1953 ↓.