Agrilus hyperici

	Agrilus hyperici
	(Creutzer, 1799)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	bogatki
Rodzina	bogatkowate
Podrodzina	Agrilinae
Plemię	opiętki
Podplemię	Agrilina
Rodzaj	Agrilus
Gatunek	Agrilus hyperici
Synonimy
	Buprestis hyperici Creutzer, 1799; Agrilus prasinus Mulsant & Rey, 1863; Agrilus impressus Rey, 1891; Agrilus elatus Mequignon, 1907; Agrilus sulcifer Betis, 1912; Agrilus stepaneki Obenberger, 1935; Agrilus hofferi Obenberger, 1936; Agrilus pseudohyperici Obenberger, 1936; Agrilus reyellus Obenberger, 1936; Agrilus catalonicus Pochon, 19635;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Agrilus hyperici – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1799 roku przez Christiana Creutzera pod nazwą Buprestis hyperici^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 3,5 do 6 mm, z wierzchu ubarwionym miedziście, niekiedy z purpurowym lub fioletowym odcieniem. Głowa zaopatrzona jest w duże oczy niemal stykające się z przednią krawędzią przedplecza. Czoło jest silnie wypukłe i wyposażone w płytką bruzdę. Przedplecze jest silnie wysklepione, stromo opadające ku bocznym brzegom. Ma podwójną krawędź boczną i pozbawione jest na powierzchni wyraźnych żeberek przy tylnych kątach. Pokrywy są równomiernie porośnięte jasnym, bardzo krótkim, trudno dostrzegalnym owłosieniem. Przedpiersie ma niewykrojony płat przedni oraz równoległe boki wyrostka międzybiodrowego. Odwłok pozbawiony jest plamek z jasnego owłosienia i ma rowek wzdłuż krawędzi ostatniego widocznego sternitu niezmodyfikowany, zaokrąglony^[2]^[3].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Larwy są monofagicznymi endoryzofagami. Przechodzą rozwój w głównych i bocznych korzeniach dziurawca zwyczajnego i skrzydełkowatego^[2]^[4]^[5]. Przepoczwarczają się w szyi korzeniowej rośliny żywicielskiej^[4]. Osobniki dorosłe obserwuje się od czerwca do sierpnia^[2]^[4].

Gatunek pierwotnie palearktyczny, znany z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej części Rosji, europejskiej^[1] i anatolijskiej części Turcji, Zakaukazia^[4] oraz Afryki Północnej^[1]. Ponadto zawleczony został do nearktycznej Ameryki Północnej (Stany Zjednoczone)^[1]^[4] i Australii^[4]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek bliski zagrożenia na wymarciem (NT)^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Agrilus hyperici (Creutzer, 1799). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-14].
↑ ^a ^b ^c Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.
↑ Roman Królik: Uproszczony klucz do oznaczania polskich gatunków z rodzaju Agrilus. [w:] Entomo.pl [on-line]. 2004. [dostęp 2023-08-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.
↑ Willem N. Ellis: Agrilus hyperici (Creutzer, 1799). [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001-2023. [dostęp 2023-08-14].
↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[fe-1] Agrilus hyperici (Creutzer, 1799). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-14].

[fhl-2] Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.

[Królik-3] Roman Królik: Uproszczony klucz do oznaczania polskich gatunków z rodzaju Agrilus. [w:] Entomo.pl [on-line]. 2004. [dostęp 2023-08-14].

[Burakowskietal-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.

[Ellis-5] Willem N. Ellis: Agrilus hyperici (Creutzer, 1799). [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001-2023. [dostęp 2023-08-14].

[Farkacetal-6] Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]