Alebrije
Alebrije – kolorowa figurka z drewna lub z papier mâché, wywodząca się ze sztuki ludowej Meksyku. Figurki przedstawiają zazwyczaj stworzenia będące połączone kilku zwierząt np. osła ze skrzydłami motyla, koguta z rogami byka, lwa z głową orła. Z wyrobu alebrijes słynną miejscowości Arrazola oraz San Martín Tilcajete w meksykańskim stanie Oaxaca[1].
Pedro Linares[edytuj | edytuj kod]
Za twórcę alebrijes uważa się rękodzielnika z miasta Meksyk Pedra Linaresa (1906–1992), który specjalizował się w wyrobie piniat i figur z papier mâché, m.in. figur judasza palonych w okresie Wielkanocy. Linares miał zobaczyć alebrijes we śnie podczas ciężkiej choroby. Wedle jego relacji, w wizji sennej szedł on po dziwnej krainie, był szczęśliwy i nic go nie bolało. Wtedy pojawiły się kolorowe potwory, które wykrzykiwały jedno słowo: "Alebrijes!". Uciekając przed trudnym do wytrzymania dźwiękiem Linares miał spotkać mężczyznę, który powiedział mu: "Jeszcze nie powinieneś tutaj być". Po przebudzeniu Linares zaczął tworzyć z papier mâché stworzenia, które zobaczył we śnie[1].
Alebrijes w kulturze[edytuj | edytuj kod]
W filmie animowanym Coco (2017) alebrijes pojawiają się jako "przewodnicy duchowi", zamieszkujący krainę zmarłych.
Co roku, w okresie Dnia Zmarłych w mieście Meksyk odbywa się parada alebrijes, organizowana od 2007 r. przez Muzeum Sztuki Ludowej (Museo de Arte Popular). Tworzone specjalnie na tę okazję alebrijes można oglądać potem przy alei Reforma[2].
Alebrijes w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Ambasada Meksyku w Polsce wraz z Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Sztuki Ludowej w mieście Meksyk oraz zaproszonymi do Polski rękodzielnikami z Meksyku stworzyła wystawę "Alebrijes: Meksyk tworzony w Polsce”, która swoją premierę miała w 2020 r. w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie[3]. Wystawę można było oglądać także m.in. w Muzeum Regionalnym w Kozienicach[4], Muzeum Narodowym w Szczecinie[5] czy Muzeum Podróżników, im Tony’ego Halika w Toruniu[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ola Synowiec, Iwona Klemczak, Meksyk, Pascal, 2022, s. 137, ISBN 978-83-8317-039-8.
- ↑ Gobierno de la Ciudad de México, Regresan a México los Alebrijes Iluminados del MAP [online], 8 lipca 2022 [dostęp 2023-09-20] (hiszp.).
- ↑ Alebrijes: Meksyk tworzony w Polsce [online], Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie [dostęp 2023-09-20] (pol.).
- ↑ Noc Muzeów [online], Muzeum Regionalne w Kozienicach [dostęp 2023-09-20] (pol.).
- ↑ Alebrijes! Alebrijes! Fantastyczne stworzenia z kolekcji Ambasady Meksyku w Polsce [online], Muzeum Narodowe w Szczecinie [dostęp 2023-09-20] (pol.).
- ↑ Magiczna wystawa w Muzeum Podróżników, im Tony’ego Halika pt. ,,Alebrijes. Fantastyczne stworzenia w sztuce ludowej Meksyku” [online], Muzeum Okręgowe w Toruniu [dostęp 2023-09-20] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ola Synowiec, Iwona Klemczak, Meksyk, Pascal, 2022, s. 137, ISBN 978-83-8317-039-8.