Muzeum Narodowe w Szczecinie
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie, ul. Wały Chrobrego 3 | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
ul. Staromłyńska 27 |
Data założenia |
1 sierpnia 1945 |
Powierzchnia ekspozycji |
5563 m² |
Dyrektor | |
Oddziały | |
| |
Położenie na mapie Szczecina | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | |
53°25′48,18″N 14°33′53,14″E/53,430050 14,564761 | |
Strona internetowa |
Muzeum Narodowe w Szczecinie – muzeum wielodziałowe, gromadzące zbiory archeologii, sztuki dawnej i współczesnej, historyczne, numizmatyczne, nautyczne, etnograficzne.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Utworzone zostało 1 sierpnia 1945 roku jako polskie Muzeum Miejskie w Szczecinie. Założycielem i organizatorem placówki był przybyły z Poznania Lech Krzekotowski, a jego działania wspierał pionier szczecińskiego muzealnictwa – Kazimierz Haska. Muzeum przejęło pozostałości zbiorów Stadtmuseum na Hakenterrasse (dziś Wały Chrobrego) i Pommersches Landesmuseum – dawniej Pałac Sejmu Stanów, przy ul. Staromłyńskiej 27, gdzie mieści się Muzeum Tradycji Regionalnych. Rozpoczęło także kolekcjonowanie polskiej sztuki współczesnej. W kolejnych latach zwiększało swoje zbiory najpierw dzięki depozytom z innych muzeów polskich, potem tworząc stopniowo kolekcje własne. Jednocześnie utraciło część zbiorów poniemieckich na rzecz innych muzeów warszawskich (szczególnie etnograficznych). Kopia posągu Bartolomeo Colleoniego z Wenecji, pochodząca z kolekcji Heinricha Dohrna (przez lata stojąca na dziedzińcu warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych), oraz marmurowa kopia posągu Mojżesza Michała Anioła (tamże), były „darem” Szczecina dla stolicy, wziętym ze szczecińskiego muzeum.
Jesienią 1947 roku muzeum zyskało status placówki okręgowej i jako Muzeum Pomorza Zachodniego sprawowało opiekę merytoryczną nad muzeami zachodniopomorskimi. W roku 1970 w uznaniu ponadregionalnej wartości zbiorów zostało podniesione do rangi Muzeum Narodowego. W latach 70. Muzeum Narodowe w Szczecinie wzbogaciło się o dalsze dwa gmachy: Ratusz Staromiejski, w którym utworzono Muzeum Historii Szczecina oraz lewe skrzydło budynku dawnej komendantury garnizonu twierdzy szczecińskiej, w którym dzisiaj mieści się Muzeum Sztuki Współczesnej.
Dyrektorzy
[edytuj | edytuj kod]- Lech Krzekotowski (1945–1949)
- Józef Marciniak (1949–1952)
- Natalia Pacanowska-Haltrecht (1952–1955)[1]
- Władysław Filipowiak (1955–2000)
- Lech Karwowski (od 2001)
Zbiory
[edytuj | edytuj kod]Muzeum jest obecnie największą instytucją kultury w województwie zachodniopomorskim, sprawującą opiekę nad ponad 150 tys. obiektów, wśród których są arcydzieła sztuki średniowiecznej: Madonny z Dzieciątkiem z Gardna, najstarsze figury NMP na terenie Polski, romańskie kolumny z Kołbacza, krucyfiks z Kamienia Pomorskiego, „piękna Madonna” z Bukowa, cenne zabytki archeologiczne, w tym laska magiczna z poroża łosia sprzed 12 tys. lat z najstarszym przedstawieniem figuralnym na terenie Polski, zbiory nautologiczne, etnograficzne, a także cenne numizmaty. W szczecińskim muzeum znajduje się także największy w Polsce zbiór świadectw kultury materialnej krajów pozaeuropejskich – szczególnie cenna jest kolekcja sztuki afrykańskiej.
Zbiory Muzeum Narodowego w Szczecinie obejmują szeroki zakres dzieł sztuki i kultury technicznej powstałych od czasów prehistorycznych do współczesności.
Podstawowe kategorie zbiorów: (każdą z kategorii opiekuje się osobny dział muzeum)
- Sztuka dawna do XVIII w.; Kolekcja antyczna, Sztuka średniowieczna, Malarstwo i rzeźba XVI–XVIII wieku, Rysunek i grafika, Rzemiosło artystyczne, Militaria
- Sztuka europejska 1800–1945
- Sztuka współczesna
- Archeologia: Epoka kamienia, Epoka brązu, Starożytność, Średniowiecze
- Numizmatyka: Monety, Monety pomorskie, Medale i odznaczenia, Sfragistyka, Banknoty
- Etnografia Pomorza
- Kultury pozaeuropejskie: Afryka, Ameryka, Australia i Oceania, Azja
- Zbiory morskie
- Stetiniana
Siedziby i wystawy stałe
[edytuj | edytuj kod]Muzeum Narodowe w Szczecinie mieści się w sześciu siedzibach (jednym współczesnym i czterech historycznych budynkach w centrum miasta i jednej ekspozycji w Gryficach). Zorganizowano w nich ok. 20 wystaw stałych i liczne wystawy tymczasowe
- Gmach Główny – ul. Wały Chrobrego 3
- Ukryte znaczenia. Sztuka na Pomorzu w XVI i XVII wieku
- Misterium światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu
- Antyczne korzenie Europy. Szczecińska kolekcja Dohrnów
- W afrykańskiej wiosce
- Sztuka Afryki – między maską a fetyszem
- Dzieci magii. Afrykańskie lalki i marionetki
- Muzeum Tradycji Regionalnych (Pałac Sejmu Stanów Pomorskich) – ul. Staromłyńska 27
- Świt Pomorza. Kolekcja starożytności pomorskich
- Złoty wiek Pomorza. Sztuka na dworze książąt pomorskich w XVI i XVII wieku
- Gabinet Pomorski. W zwierciadle monet, banknotów i pieczęci
- Stare srebra
- Muzeum Historii Szczecina (Ratusz Staromiejski) – ul. Księcia Mściwoja II 8
- Najstarsze karty z dziejów Szczecina
- Historia i kultura Szczecina w czasach szwedzkich i pruskich
- Hans Stettiner i Jan Szczeciński. Życie codzienne w Szczecinie w XX wieku
- Bernhard Heiliger „Wielki łuk” (rzeźba przed budynkiem muzeum)
- Muzeum Sztuki Współczesnej (Pałac pod Głowami) – ul. Staromłyńska 1
- Centrum Dialogu Przełomy – pl. Solidarności 1
- Miasto sprzeciwu – miasto protestu
- Wystawa Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych w Gryficach przy ul. Błonie 2
-
Ukryte znaczenia
-
Misterium światła
-
Antyczne korzenie Europy
-
W afrykanskiej wiosce
-
Sztuka Afryki
-
Dzieci magii
-
Złoty wiek Pomorza
-
Gabinet pomorski
-
Stare srebra
-
Najstarsze karty z dziejów Szczecina
-
Historia i kultura Szczecina w czasach szwedzkich i pruskich
-
Hans Stettiner i Jan Szczeciński
-
Bernhard Heiliger „Wielki łuk”
-
Miasto sprzeciwu – miasto protestu
-
Wystawa Zachodniopomorskich Kolei Dojazdowych w Gryficach
Wybrane dzieła ze zbiorów muzeum
[edytuj | edytuj kod]-
Lucas Cranach Młodszy Portret Filipa I (1541)
-
Portrety ksiazat pomorskich, autor nieznany, 1678
-
Bernardo Cavallino Święty Jan
-
David Vinckboons Kiermasz
-
Ludwig Eduard Lütke Widok Szczecina od strony Odry z kościołem św. Jana, 1836
-
Ludwig Most Rodzina chłopska w pokoju
-
Stanisław Wyspiański Portret Henryka Opieńskiego, 1898
-
Wojciech Gerson Dzieci góralskie
-
Leon Wyczółkowski Dziewczyna
-
Max Slevogt Portret tancerki Antonii Mercé zwanej „La Argentina”
-
Lovis Corinth Portret pisarza Georga Hirschfelda i jego żony Elli, 1903
-
Józef Mehoffer Portret żony
-
Ferdynand Ruszczyc Brzeg morski
-
Centrum Dialogu „Przełomy”. Fragment ekspozycji.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Gmach Główny Muzeum Narodowego w Szczecinie
- Pomnik Bartolomeo Colleoniego w Szczecinie
- Muzea w województwie zachodniopomorskim
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Aleksander Wojciechowski , Polskie życie artystyczne w latach 1945-1960: praca zbiorowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, ISBN 978-83-04-03353-5 [dostęp 2023-12-04] (pol.).