Aleja Adama Mickiewicza w Bydgoszczy
{{{jednostki}}} | |||||||||||||||||||||||||
{{{opis zdjęcia}}} | |||||||||||||||||||||||||
Państwo | PL | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} | ||||||||||||||||||||||||
Długość |
400 m | ||||||||||||||||||||||||
Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} | ||||||||||||||||||||||||
Plan | |||||||||||||||||||||||||
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Aleje Adama Mickiewicza - jedna z głównych ulic miejskich położonych na terenie Śródmieścia w Bydgoszczy.
Przebieg
Ulica znajduje się w obrębie Śródmieścia Bydgoszczy i łączy ulicę Gdańską z placem Józefa Weyssenhoffa. Jej północną pierzeję stanowi zespół kamienic i willi wzniesionych w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku. Od strony południowej z ulicą sąsiaduje Teatr Polski oraz park im. Jana Kochanowskiego.
Historia
Ulicę wytyczono w 1903 r. w ramach zagospodarowania urbanistycznego terenu położonego na wschód od ul. Gdańskiej tzw. Hempelscher Felde[1]. W latach 90. XIX wieku miasto Bydgoszcz zakupiło teren położony między dzisiejszymi ulicami: Gdańską, Krasińskiego, Chodkiewicza i Ogińskiego oraz opracowało dla niego plany urbanistyczne według koncepcji miasta-ogrodu[1].
Jedną z reprezentacyjnych osi całego założenia była ulica Bülowa - wówczas jedna z najpiękniejszych i najszerszych ulic miasta. Dwujezdniowa aleja zaczynała się u zbiegu z ulicą Gdańską i prowadziła na wschód, tworząc ciekawą kompozycyjnie oś widokową, zaakcentowaną pasem zieleni ze szpalerem drzew, między którymi zostały rozpięte girlandy z pnączy[2]. Kontynuacją ulicy od Placu Weyssenhoffa w kierunku południowym była wytyczona równocześnie Aleja Ossolińskich.
Po północnej stronie ulicy, w latach 1903-1907 wzniesiono kompleks jednorodnych stylowo kamienic w stylu secesji berlińskiej, zaś do 1910 r. zabudowano dalszą pierzeję ulicy willami i kamienicami. Perspektywę wschodnią ulicy zamknięto głównym gmachem pierwszego powołanego w tym okresie zakładu naukowego w mieście, tj. Instytutu Rolniczego im. cesarza Wilhelma (niem. Kaiser-Wilhelm-Institut für Landwirtschaft)[1].
W 1949 r. ukończono budowę Teatru Polskiego, który stanął przy skrzyżowaniu z ul. 20 stycznia 1920 r. W 1960 r. w parku przy ulicy stanął również pomnik Łuczniczki. W okresie powojennym upaństwowione kamienice zostały zaniedbane, w wyniku nieumiejętnie prowadzonych remontów usunięto część dekoracji i reliefów na elewacjach[3].
Podupadła ulica została poddana stopniowej rewitalizacji dopiero po 1990 r. W latach 2002-2009 wszystkie kamienice w pierzei ulicy zostały wyremontowane, częściowo z przywróceniem dawnych zdobień na fasadach budynków.
Nazwy
- 1906-1920 – Bullowstraße
- 1920-1939 – Aleje Adama Mickiewicza
- 1939-1945 – Felix-Dahn-Straße
- od 1945 – Aleje Adama Mickiewicza
Architektura
Przy al. Mickiewicza (nr 1-9) znajduje się kompleks kamienic w stylu wpisującym się w niemiecka odmianę secesji – Jugendstil. W kompozycji budynków przeważają spokojne formy, urozmaicone wykuszami oraz pionami balkonów i loggii o falujących liniach, falistymi szczytami oraz łukowymi zamknięciami okien i portali. Dekoracje łączące motywy organiczne z geometrycznymi zamknięte zostały w formach prostokąta i kwadratu, zgrupowane w szlakach i fryzach. Nawiązywano również do baroku poprzez zastosowanie przekrytych kopułami ryzalitów i wieżyczek zwieńczonych hełmami[4].
Obiekty prezentujące ten trend zostały wzniesione według projektów architektów: Rudolfa Kerna, Ericha Lindenburgera, Paula Böhma, Otto Rosenthala[5]. Willę przy ulicy zaprojektował również architekt Józef Święcicki – znany z kilkudziesięciu realizacji z ul. Gdańskiej.
Kamienice przez prawie cały okres powojenny były własnością państwa, w 1990 r. przeszły na własność miasta i Administracji Domów Miejskich. Obiekty popadały ruinę wskutek niedoinwestowania. Przyczyną tego stanu rzeczy były: brak poczucia własności, zaniedbywanie remontów i powszechne lekceważenie wartości zabytków sztuki i architektury secesyjnej (do lat 70. XX w.) Obiekty zostały odrestaurowane po 2002 r.
Obiekty godne uwagi
Nr | Obiekt | Adres | Lata budowy | Budowniczy | Styl architektoniczny | Wpisany do rejestru zabytków | Uwagi | Zdjęcie |
1. | Kamienica Rudolfa Kerna | Mickiewicza 1 – róg Gdańskiej | 1903-1904[6] | Rudolf Kern | secesja | dom własny Rudolfa Kerna | ||
2. | Teatr Polski | Mickiewicza 2 | 1947-1949 | Alfons Licznerski | funkcjonalizm | budynek jest następcą Teatru Miejskiego, zniszczonego w 1945 r. | ||
3. | Kamienica | Mickiewicza 3 | 1904-1905[6] | Erich Lindenburger | secesja | bogato zdobiony portal i dekoracyjne szczyty, w fasadzie zaakcentowano pionowe podziały lizenami, kilkukondygnacyjnymi wykuszami nakrytymi obitymi blachą hełmami oraz pionami loggii. Siedziba konsulatu honorowego Czech. | ||
4. | Kamienica narożna | Mickiewicza 4 - Paderewskiego 8 | 1906-1908[6] | secesja | kamienica z loggiami i wykuszami, zdobiona ornamentami | |||
5. | Kamienica | Mickiewicza 5 | 1906[6] | Rudolf Kern | secesja | |||
6. | Kamienica | Mickiewicza 7 | 1904-1905[6] | Rudolf Kern | secesja | |||
7. | Kamienica Mickiewicza 9 | Mickiewicza 9 | 1904-1905[6] | Rudolf Kern | secesja | w latach 1905-1921 siedziba Bydgoskiego Konserwatorium Muzycznego | ||
8. | Kamienica narożna | 20 Stycznia 1920 17 róg al. Mickiewicza | 1905-1906[6] | secesja | ||||
9. | Kamienica narożna | 20 Stycznia 1920 2 róg al. Mickiewicza | 1903[6] | secesja | ||||
10. | Willa | Mickiewicza 11 | 1903-1904[6] | secesja | ||||
11. | Wille | Mickiewicza 13-15 | 1903-1904[6] | secesja | ||||
12. | Willa Józefa Święcickiego | Mickiewicza 17 | 1906[6] | Józef Święcicki | historyzm malowniczy | trzeci dom własny Józefa Święcickiego | ||
13. | Kamienica narożna | Paderewskiego 10 róg al. Mickiewicza | 1905-1907[6] | secesja | ||||
14. | Kamienica narożna | Paderewskiego 1 róg al. Mickiewicza | 1905-1908[6] | secesja | ||||
15. | Park Jana Kochanowskiego | dzielnica muzyczna - przy al. Mickiewicza | 1906 | w parku znajduje się m.in. galeria pomników kompozytorów i wirtuozów w Bydgoszczy |
Komunikacja
Przez aleje Mickiewicza przejeżdżają autobusy linii nr 67, 71, 93 i 94[7].
Galeria
-
Widok w kierunku Placu Weyssenhoffa
-
Pierzeja kamienic od ul. Gdańskiej
-
Pierzeja kamienic od ul. 20 stycznia 1920
-
Hełm wieży w kamienicy nr 1
-
Wykusz nakryty hełmem w kamienicy nr 7
-
Dekoracja fasady kamienicy nr 9
- ↑ a b c Jastrzębska-Puzowska, Iwona: Od miasteczka do metropolii. Rozwój architektoniczny i urbanistyczny Bydgoszczy w latach 1850-1920. Wydawnictwo MADO. Toruń 2005. ISBN 83-89886-38-3, 978-83-89886-38-5
- ↑ Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
- ↑ Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
- ↑ Bręczewska-Kulesza Daria: Wielkomiejska kamienica czynszowa w Bydgoszczy na przełomie XIX i XX wieku. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 12. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2007
- ↑ Majchrzak Agnieszka: Bydgoskie Konserwatorium Muzyczne. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 1. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 1996
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Bydgoszczy. [w:] Program Opieki nad Zabytkami miasta Bydgoszczy na lata 2013-2016
- ↑ http://web.archive.org/web/20100331174021/http://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/ufiles/linie_dzienne.pdf dostęp 19-03-2010
Zobacz też
Bibliografia
- Bręczewska-Kulesza, Daria: Przegląd stylów występujących w bydgoskiej architekturze drugiej połowy XIX i początku XX stulecia
- Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
- Jastrzębska-Puzowska, Iwona: Od miasteczka do metropolii. Rozwój architektoniczny i urbanistyczny Bydgoszczy w latach 1850-1920. Wydawnictwo MADO. Toruń 2005. ISBN 83-89886-38-3, 978-83-89886-38-5
- Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996