Skrzydłoszpon rogaty
| Anhima cornuta[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
skrzydłoszpon rogaty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Skrzydłoszpon rogaty[7] (Anhima cornuta) – gatunek dużego ptaka z rodziny skrzydłoszponów (Anhimidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 1766 roku w 12. edycji Systema Naturae. Autor nadał gatunkowi nazwę Palamedea cornuta, a jako miejsce typowe wskazał łac. Habitat in Brasilia, Guiania[5], ograniczone przez Hellmayra w 1908 roku do wschodniej Brazylii[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Anhima, opisanego przez francuskiego ornitologa Mathurina Brissona w 1760 roku[3][4]. Nie wyróżnia się podgatunków[9].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Anhima: tupi Anhuma lub Inhuma – czarny ptak, nazwa dla krzyczącego lub innego dużego ptaka[10].
- cornuta: łac. cornutus – rogaty, od cornu – róg[11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 80–94 cm, rozpiętość skrzydeł 170 cm; masa ciała 3000–3150 g[12]. Upierzenie błyszcząco czarne, z białym brzuchem i białym łuskowaniem na głowie oraz szyi. Na czole łatwo zauważyć z bliska kostny kolec. W locie widoczna duża biała plama na pokrywach skrzydłowych.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kolumbia i Wenezuela przez Amazonię do Boliwii i południowo-wschodniej Brazylii[6][9]. Izolowane populacje w zachodniej Kolumbii i zachodnim Ekwadorze[12].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Charakterystyczny mieszkaniec bagien i pobrzeży jezior w dorzeczu Amazonki; rzadki na innych terenach.
Żeruje w roślinności bagiennej, często przesiaduje na wierzchołkach krzewów lub nawet wysokich drzew. Lot szybki; czasami szybuje na dużej wysokości.
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje skrzydłoszpona rogatego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za prawdopodobnie spadkowy[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anhima cornuta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Anhima, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2013-11-06] (ang.).
- ↑ a b M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 48. (fr. • łac.).
- ↑ a b M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 5. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 518. (fr. • łac.).
- ↑ a b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Cz. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 232. (łac.).
- ↑ a b c BirdLife International, Anhima cornuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-19] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anhimidae Stejneger, 1885 - skrzydłoszpony - Screamers (wersja: 2015-02-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].
- ↑ C.E. Hellmayr. An Account of the Birds collected by Mons. G. A. Baer in the State of Goyaz, Brazil. „Novitates Zoologicae”. 15, s. 102, 1908. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Screamers, ducks, geese, swans. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
- ↑ Anhima, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-08] (ang.).
- ↑ cornuta, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-08] (ang.).
- ↑ a b Carboneras, C., Boesman, P. & Kirwan, G.M.: Horned Screamer (Anhima cornuta). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-08-03]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- A. Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).