Antoni Balicki
.jpg) Antoni Euzebiusz Balicki – szkic portretowy autorstwa Antoniego Waśkowskiego (1938) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 maja 1956 |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Antoni Euzebiusz Balicki (ur. 10 czerwca 1883 w Żniatynie, k. Sokala, zm. 12 maja 1956 w Warszawie)[1] – polski pedagog, pisarz, teoretyk dydaktyki, wykładowca Akademii Handlowej w Krakowie, Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Państwowej Wyższej Szkoły Aktorskiej w Krakowie[2]. Także dyrektor tej uczelni[3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 10 czerwca 1883[4][5] w Żniatynie, k. Sokala, w rodzinie nauczycieli ludowych, jako syn Antoniego[6]. Ukończył szkołę elementarną w Krzyszkowicach i Gimnazjum św. Anny w Krakowie (1894–1902). W latach 1902–1907 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zimą 1903 założył studencki dwutygodnik „Przyszłości”. Pierwszy numer trafił do sprzedaży 5 marca tego roku. W okresie od maja 1904 do lipca 1905 odbywał praktykę jako korespondent w organie Stronnictwa Katolicko-Narodowego „Echo Przemyskie”. Za sprawą odkrycia w dziale rękopisów biblioteki UJ nieznanego poematu Teofila Lenartowicza: „Żywot starego żołnierza” Balicki zyskał uznanie w kręgach krakowskich naukowców. Na wiosnę 1905 rozpoczął pracę w redakcji stańczykowskiego „Przeglądu Polskiego”, gdzie wraz z Józefem Flachem tworzył rubrykę omówień literackich. Po odejściu Zygmunta Stefańskiego objął także dział „Teatr krakowski”[2].
W okresie 1908–1909 wzmogła się jego twórczość literacka. W 1908 opublikował cykl satyr społecznych „Ukochane Muzy Nasze…” oraz powieść „Dla ludzi”, której kontynuację „Chaos” wydał w 1909. Do 1918 był nauczycielem języka polskiego w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie, a równocześnie był publicystą miesięcznika Stowarzyszenia Straż Polska. W 1918 Balicki dostał tytuł profesora gimnazjum, a nieco później otrzymał stanowisko nauczyciela języka polskiego w Akademii Handlowej w Krakowie[2].
W okresie dwudziestolecia międzywojennego poświęcił się pracy nad teorią dydaktyki w nauce języka polskiego i literatury w szkolnictwie średnim. Opublikował wówczas kilka ważnych rozpraw: w 1931 „Osoba wychowawcy i jego zadania”, w 1934 „Godziny polskiego… Garść uwag na temat języka polskiego w średnich szkołach zawodowych”, a w 1936 „Nauka języka polskiego w gimnazjum kupieckim”[2].
Po II wojnie światowej był wykładowcą historii w nowo powstałej Państwowej Szkole Dramatycznej (przemianowanej w 1949 na Państwową Wyższą Szkołę Aktorską). W okresie od 1 września do 30 listopada 1949 pełnił także funkcję dyrektora tej uczelni[3][7][8]. Był także wykładowcą w Wyższej Szkole Pedagogicznej[2].
W ostatnich latach życia tworzył cykl artykułów publikowanych na łamach miesięcznika „Listy z Teatru”, w którym opisywał swoje doświadczenia z teatrem krakowskim. Cyklu nie zdążył ukończyć.
Był mężem Zofii z Mniszków (1884–1955), ojcem Stanisława Witolda, Juliusza Ignacego (1911–1941)[9], aktora, reżysera, scenografa[10], Antoniego Adama (ur. 1914), ppor. rez.[11] i Zbigniewa Józefa (1919–1999), księgarza[9][4].
Zmarł 12 maja 1956 w Warszawie[1], pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 124-6-29)[4][5].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi (13 lipca 1954)[6]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (15 stycznia 1955)[12]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b nekrolog: Antoni Balicki. „Dziennik Polski”. 116 (3813), s. 4, 1956. (pol.).
- ↑ a b c d e Marcin Kania. "Przyszłość" (1903) - dwutygodnik literacki krakowskich akademików. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”. 10, s. 132-138, 2010. Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. ISSN 2300-5831. (pol.).
- ↑ a b Monika Mokrzycka-Pokora: Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego (dawniej Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego) w Krakowie. culture.pl, 2003. [dostęp 2022-11-11]. (pol.).
- ↑ a b c Cmentarz Stare Powązki: ZOFIA BALICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2024-01-26].
- ↑ a b Ormiańskie Stare Powązki [online], mogily.pl [dostęp 2024-01-26].
- ↑ a b M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1307 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie szkolnictwa wyższego”.
- ↑ Teatralna Akademia Platońska. ENCYKLOPEDIA TEATRU POLSKIEGO. [dostęp 2022-11-11]. (pol.).
- ↑ Państwowa Wyższa Szkoła Aktorska. [w:] Almanach sceny polskiej 1949/50 [on-line]. Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. [dostęp 2022-11-18]. (pol.).
- ↑ a b Antoni Euzebiusz Balicki M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-01-26].
- ↑ Juliusz Balicki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-01-26].
- ↑ Antoni Adam Balicki [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2024-01-26].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/176 – na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Euzebiusz Balicki, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2022-11-11].
- Absolwenci I Liceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy nauczyciele języka polskiego
- Rektorzy Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
- Wykładowcy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
- Wykładowcy Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
- Urodzeni w 1883
- Zmarli w 1956