Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Uniwersytet Pedagogiczny
im. Komisji Edukacji Narodowej
w Krakowie

Pedagogical University of Krakow

Główny budynek uczelni przy ul. Podchorążych 2
Data założenia	11 maja 1946
Typ	uczelnia publiczna
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Adres	ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków
Liczba studentów	14 088
Rektor	prof. dr hab. Piotr Borek
Położenie na mapie Krakowa Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie Polski Uniwersytet Pedagogiczny
Położenie na mapie województwa małopolskiego Uniwersytet Pedagogiczny
50°04′26,19″N 19°54′30,74″E
Strona internetowa

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie (ang. Pedagogical University of Krakow) – publiczna uczelnia pedagogiczna w Krakowie. Jest kontynuacją utworzonej 11 maja 1946 Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, która rozpoczęła działalność 25 października 1946.

W najnowszym rankingu prowadzonym przez miesięcznik „Perspektywy” zajął drugie miejsce (wcześniej przez lata był liderem tego zestawienia) wśród pięciu uczelni pedagogicznych w Polsce.

Historia

Uczelnia w początkowym okresie przygotowywała nauczycieli szkół podstawowych. Cykl kształcenia obejmował 3 lata i kończył się egzaminem dyplomowym. Począwszy od roku akademickiego 1949/1950 rozpoczął również kształcenie nauczycieli szkół średnich i prowadził działalność w nowej strukturze organizacyjnej opartej na wydziałach. Równocześnie powołano instytucje i stanowiska akademickie: senat, rady wydziałów, rektora, prorektorów i dziekanów.

W 1954 roku uczelnia uzyskała status szkoły wyższej, w której studia trwały 4 lata, a absolwenci zdobywali pełne wykształcenie wyższe i dyplom magistra. Przemiany polityczne roku 1956 sprawiły, że Uczelnia otrzymała znaczną autonomię i po raz pierwszy dokonano wyboru rektora, dotychczas mianowanego. Został nim prof. dr Wincenty Danek. Pod jego kierownictwem nastąpił rozwój Wyższej Szkoły Pedagogicznej, który sprawił, że w środowisku oświatowym zyskała powszechnie opinię Uczelni przygotowującej wysoko wykwalifikowaną kadrę nauczycieli. Począwszy od roku akademickiego 1958/1959 studia przedłużono do 5 lat.

W 1959 uczelnia otrzymała prawa nadawania stopnia naukowego doktora (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, filozofia, nauki o polityce, biologia, geografia, matematyka, pedagogika, sztuki piękne, fizyka), a w 1967 roku prawo przeprowadzania przewodów habilitacyjnych (literaturoznawstwo, językoznawstwo, historia, biologia).

W 1973 Wyższa Szkoła Pedagogiczna otrzymała imię Komisji Edukacji Narodowej.

Rok 1989 rozpoczął okres przeobrażeń ustrojowych i społecznych, stawiając przed środowiskiem akademickim nowe zadania, polegające na wypracowaniu modelu kształcenia i funkcjonowania w warunkach pełnej samodzielności i samorządności.

1 października 1999 roku weszła w życie ustawa o nadaniu uczelni nazwy Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, natomiast 20 listopada 2008 roku weszła w życie kolejna ustawa, tym razem nadając Uczelni nazwę Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

W ostatnich latach nastąpiła gruntowna przebudowa jego struktury organizacyjnej, nasilenie aktywności badawczej i rozwoju kadry naukowo-dydaktycznej, znaczące rozszerzenie oferty edukacyjnej, urozmaicenie i modernizacja procesu dydaktycznego. Dzięki temu w roku 2017 uczelnia osiągnęła bardzo dobre wyniki kompleksowej oceny jednostek naukowych - z jej siedmiu wydziałów pięciu przyznano kategorię A, a pozostałym dwóm kategorię B. Pozwoliło to zakwalifikować się jej, wraz z 19 innymi, do pierwszego konkurs w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. W najnowszej - przeprowadzonej w roku 2022 - ewaluacji działalności naukowej żadnej z 21 ocenianych dyscyplin naukowych nie przyznano już kategorii A (16 uzyskało kategorię B+, a 5 kategorię B).

Kalendarium

• 1946: powstanie Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej
• 1954: uzyskanie statusu szkoły wyższej
• 1973: nadanie Wyższej Szkole Pedagogicznej imienia Komisji Edukacji Narodowej
• 1999: zmiana nazwy na Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej
• 2008: zmiana nazwy na Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej

Rektorzy

• Stefan Szuman (1946–1948)
• Stanisław Skalski (1948–1949)
• Kazimierz Józef Piwarski (1949–1950)
• Zygmunt Mysłakowski (1950–1956)
• Wincenty Danek (1956–1971)
• Zenon Moszner (1971–1975)
• Bolesław Faron (1975–1980)
• Tadeusz Ziętara (1980–1981)
• Zenon Moszner (1981–1984)
• Mieczysław Rozmus (1984–1990)
• Zenon Uryga (1990–1993)
• Feliks Kiryk (1993–1999)
• Michał Śliwa (1999–2005)
• Henryk Żaliński (2005–2008)
• Michał Śliwa (2008–2016)
• Kazimierz Karolczak (2016–2020)
• Piotr Borek (od 2020)

Struktura uczelni

„Nowy budynek” Uniwersytetu Pedagogicznego

Budynek Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Ingardena 4 w Krakowie

Zespół budynków Wydziału Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego przy ul. Mazowieckiej 43 w Krakowie

Uczelnię tworzy pięć wydziałów oraz dziewiętnaście instytutów.

Wydziały

• Wydział Nauk Humanistycznych
• Wydział Nauk Ścisłych i Przyrodniczych
• Wydział Nauk Społecznych
• Wydział Pedagogiki i Psychologii
• Wydział Sztuki

Instytuty

• Instytut Bezpieczeństwa i Informatyki
• Instytut Biologii i Nauk o Ziemi
• Instytut Dziennikarstwa i Stosunków Międzynarodowych
• Instytut Filologii Angielskiej
• Instytut Filologii Polskiej
• Instytut Filozofii i Socjologii
• Instytut Historii i Archiwistyki
• Instytut Malarstwa i Edukacji Artystycznej
• Instytut Matematyki
• Instytut Nauk o Informacji
• Instytut Nauk Technicznych
• Instytut Neofilologii
• Instytut Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej
• Instytut Pedagogiki Specjalnej, Szkolnej i Kształcenia Nauczycieli
• Instytut Pedagogiki Społecznej i Wsparcia Rodziny
• Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji
• Instytut Psychologii
• Instytut Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego
• Instytut Sztuki i Designu

Budynki dydaktyczno-naukowe

Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej UP przy ul. Karmelickiej 41 w Krakowie

• Gmach główny przy ul. Podchorążych 2, zbudowany w latach 1971–1973, o powierzchni 23 672 m².
• Nowy budynek przy ul. Podchorążych 2.
• Budynek Wydziału Pedagogicznego znajduje się przy ul. Ingardena 4, zbudowany w latach 30. XX wieku w stylu modernistycznym.
• Zespół budynków przy ul. Mazowieckiej 43, zbudowany w 1906 roku, styl eklektyzm. Zespół wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1058, decyzja z 25 czerwca 1997 roku.
• Budynek dydaktyczny Instytutu Filologii Angielskiej przy ul. Karmelickiej 41, zbudowany w 1871 roku według projektu Maksymiliana Nitscha w stylu neorenesansowym. Wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod nr A-1026 decyzją z 8 maja 1996 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Studenckiej 5, z 1952 roku.
• Budynek dydaktyczny przy ul. Podbrzezie 3, z lat 30. XX wieku.
• Obserwatorium Astronomiczne mieści się na szczycie Suhora (1000 m n.p.m.) w Gorcach, na obszarze Gorczańskiego Parku Narodowego, zbudowane w latach 1986–1987.
• Kryta Pływalnia przy ul. Ingardena 4, oddana do użytku w 1999 roku.
• Budynek dydaktyczny na os. Stalowym 17, oddany do użytku w 2006 roku.
• Budynek dydaktyczno-konferencyjny przy ul. Jęczmiennej 9 (Dzielnica IV Prądnik Biały).

Zaplecze hotelowo-akademickie Uniwersytetu Pedagogicznego

• Dom Studencki „Za Kolumnami”
• Dom Studencki „Krakowiak”
• Dom Studencki „Zaułek”
• Dom Studencki „Atol”

Uroczystości na uczelni

• 14 października – Dzień Edukacji Narodowej (rocznica powstania Komisji Edukacji Narodowej – 14 października 1773)
• 11 maja – Święto Uczelni (ukonstytuowanie się Komitetu Organizacyjnego Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej – 11 maja 1946)

Władze

• Rektor: prof. dr hab. Piotr Borek
• Prorektor ds. Kształcenia i Rozwoju: dr hab. Robert Stawarz, prof. UP
• Prorektor ds. Nauki: dr hab. Michał Rogoż, prof. UP
• Prorektor ds. Studenckich: dr hab. Katarzyna Plutecka, prof. UP

Dziekani

• Dziekan Wydziału Nauk Humanistycznych: dr hab. Andrzej Kuropatnicki, prof. UP
• Dziekan Wydziału Nauk Społecznych: prof. dr hab. Roman Kochnowski
• Dziekan Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych: dr hab. Grzegorz Formicki, prof. UP
• Dziekan Wydziału Pedagogiki i Psychologii: dr hab. Ireneusz Świtała, prof. UP
• Dziekan Wydziału Sztuki: dr hab. Łukasz Murzyn, prof. UP

Zobacz też

• Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Obserwatorium astronomiczne Uniwersytetu Pedagogicznego
• Szkoły wyższe w Polsce
• Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie
• Chór Mieszany Akademii Pedagogicznej im. KEN „Educatus”

Bibliografia

• JanuszJ. Wojtycza JanuszJ., Rektorzy WSP/AP [dostęp 2010-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] .