Przejdź do zawartości

Antoni Rehman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Antoni Rehman
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 maja 1840
Kraków

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1917
Lwów

Profesor nauk o Ziemi
Specjalność: geomorfologia, geobotanika
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1864

Habilitacja

1869
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1882

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Jagielloński
Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie
Uniwersytet Lwowski

Rektor Uniwersytetu Lwowskiego
Odznaczenia
Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry)
Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Rehman (ur. 13 maja 1840 w Krakowie, zm. 13 stycznia 1917 we Lwowie) – polski geograf, geomorfolog, geobotanik i podróżnik. Związany swą pracą naukową z Krakowem i Lwowem. W publikacjach niemieckojęzycznych można spotkać także: Anton Rehmann. Niesłusznie uważany czasem za botanika austriackiego ze względu na to, iż Lwów w owych czasach należał do Austro-Węgier. Mimo to prawdą jest, że publikował dużo w języku niemieckim oraz w czasopismach austriackich.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Józefa (ur. 1812, zm. 1882, mistrza kominiarskiego) i Anny z Piotrowskich. W latach 1860–1863 studiował nauki przyrodnicze i geografię na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1864 uzyskał doktorat filozofii w zakresie botaniki.

W latach 1864–1867 był na krakowskiej uczelni asystentem Ignacego Rafała Czerwiakowskiego[1]. W 1865 badał stepy Podola, brzegi Dniestru i Czarnohory, a w latach 1866-1867 specjalizował się w anatomii roślin w Monachium u prof. Carla Wilhelma Naegelego. W 1868 odbył podróż po południowej Rosji, a w 1869 habilitował się w Uniwersytecie Jagiellońskim z zakresu anatomii roślin.

Od 1882 profesor Uniwersytetu Lwowskiego. Kierował na nim Katedrą Geografii[1]. W latach 1884–1897 wykładał botanikę na Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1873–1874 odbył podróż na Kaukaz i Krym. W latach 1875–1877 i 1879–1880 — wędrował po Afryce Południowej, gdzie na terenach Kraju Przylądkowego i pustyni Kalahari pokonał trasę w sumie ponad 5 tys. kilometrów. W trakcie tych podróży zebrał do zielnika ok. 5 tys. okazów tamtejszych roślin. Prowadził badania cech antropologicznych Buszmenów, Hotentotów, Zulusów i ludów Bantu oraz studiował ich język i zwyczaje. Jego korespondencje z podróży ukazywały się w "Kurierze Warszawskim", "Wędrowcu" i krakowskim "Czasie"[2].

Profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Lwowskiego był od 1887, w roku akademickim 1887/1888 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego, a 1897/8 rektorem Uniwersytetu Lwowskiego[3]. Był członkiem Komisji Fizjograficznej (od 1865) Akademii Umiejętności[4], Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika (1888-1889 prezes). W 1910 r. przeszedł na emeryturę. Z tej okazji otrzymał Order Korony Żelaznej III klasy[5]. W latach 1910–1917 działacz Polskiego Stronnictwa Postępowego[6].

Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[7].

Podczas swojej pracy oraz podróży zgromadził olbrzymi materiał zielnikowy. Do dziś jego kolekcje znajdują się w herbariach na całym świecie, z czego najważniejsze w Krakowie oraz we Lwowie.

Opisał wiele nowych taksonów roślin m.in. w 1868 r. bylicę piołun w odmianie pienińskiej (Artemisia absinthium L. var. calcigena Rehm.) obecnie uznawaną za endemit w Pieninach i uwzględnioną na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski". Interesował się jako jeden z pierwszych polskich uczonych geografią roślin[8]. W 1870 opublikował pracę O formacjach roślinnych Galicji i w kolejnych latach, jako kierownik lwowskiej katedry geografii poświęcił się jej głównie i geomorfologii[1].

Był bratem Stanisława, mistrza kominiarskiego, krakowskiego działacza społecznego. Córka Antoniego Rehmana, Maria Wanda (ur. 1888, zm. 1967), wyszła za mąż za historyka literatury Zygmunta Łempickiego.

Wydał książki:

  • Szkice z podróży do południowej Afryki (1881)[9]
  • Echa z południowej Afryki (1884)[10]
  • Tatry pod względem fizyczno-geograficznym (1895)
  • Ziemie dawnej Polski i sąsiednich krajów słowiańskich" opisane pod względem fizyczno geograficznym. Część I. Karpaty(1896)[11][12]
  • Niżowa Polska opisana pod względem fizyczno-geograficznym (1904)[13]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Zdzisław Kosiek: Botanika. W: Historia nauki polskiej. Tom IV, cz. III. Andrusiak W., Kościelecka H. (red.). Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1987, s. 342. ISBN 83-04-02800-X.
  2. ↑ Czytelnicy do Redakcji, Redakcja do Czytelników [w:] "Poznaj Świat" R. XV, nr 10 (179), październik 1967, s. 45
  3. ↑ Rektorem lwowskiego uniwersytetu Dziennik Krakowski 1897 nr 439 s. 5
  4. ↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815-1952).. Kraków 2002.
  5. ↑ Odznaczenia Kurier Lwowski 1910 nr 441 s. 3
  6. ↑ Walentyna Korpalska, Niepodległościowa działalność Władysława Sikorskiego a program Polskiego Stronnictwa Postępowego (przyczynek do nieznanych dziejów polskich partii politycznych w Galicji w latach 1910-1914), "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy - Studia z Nauk Społecznych" z. 2, 1979, s. 11-13
  7. ↑ Pogrzeb ś.p. dra Antoniego Rehmana Kurier Lwowski 1917 nr 26 s. 2-3
  8. ↑ Alicja Zemanek, Bohdan Zemanek, Wkład Antoniego Rehmana (1840-1917) w rozwój polskiej geografii roślin "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki", 1991, nr 2, s.51-65.
  9. ↑ Antoni Rehman, Szkice z podróży do Południowej Afryki odbytej w latach 1875-1877 [online], polona.pl [dostęp 2019-06-08].
  10. ↑ Antoni Rehman, Echa z Południowej Afryki [online], polona.pl [dostęp 2019-06-08].
  11. ↑ otrzymał za nią nagrodę z Fundacji Franciszka Kochmana dla dzieł w języku polskim kronika. Z fundacji Franciszka Kochmana Kurier Lwowski 1896 nr 174 s.4
  12. ↑ Antoni Rehman, Ziemie dawnej Polski i sąsiednich krajów słowiańskich, opisane pod względem fizyczno geograficznym. Cz. 1, Karpaty opisane pod względem fizyczno-geograficznym [online], polona.pl [dostęp 2019-06-08].
  13. ↑ Antoni Rehman: Niżowa Polska opisana pod względem fizyczno-geograficznym. Lwów: Drukarnia Ludowa, 1904, s. 352.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Rehman&oldid=74390608”