Antyklinorium środkowopolskie

Antyklinorium środkowopolskie, wał środkowopolski, antyklinorium śródpolskie – jednostka geologiczna w środkowej Polsce, rozciągające się z północnego zachodu na południowy wschód, od Pomorza (Świnoujście — Kołobrzeg) do Małopolski (Sandomierz — Góry Świętokrzyskie).

Antyklinorium środkowopolskie jest jedną z ważniejszych jednostek geologicznych w Polsce. Jej szerokość wynosi ok. 50 km, a długość ok. 1000 km^[1].

Dzieli się na cztery części: wał pomorski, wał kujawski, wał kutnowski i mezozoiczne obrzeżenie Gór Świętokrzyskich^[1].

Wg autorów Regionalizacji tektonicznej Polski jednostka ta nazywa się antyklinorium śródpolskie i dzieli się na trzy segmenty: segment pomorski, segment kujawski i segment szydłowiecki^[2], natomiast wg Atlasu geologicznego Polski jest to wał środkowopolski^[3].

Położenie geologiczne

Od południowego zachodu graniczy z synklinorium szczecińsko-łódzko-miechowskim, a od północnego wschodu z synklinorium brzeżnym^[1].

Budowa geologiczna

Antyklinorium środkowopolskie jest wypiętrzeniem, na którym brak jest w zasadzie osadów górnokredowych, a najmłodszymi utworami są górnojurajskie. Poniżej zalegają osady jury środkowej i dolnej, triasu i permu. Jedynie na północy w synklinie Trzebiatowa występują osady górnokredowe^[1].

Położenie geograficzne

Geograficznie antyklinorium środkowopolskie stanowi głębokie podłoże środkowej części Niżu Polskiego i obrzeżenie Gór Świętokrzyskich^[4].

Nadkład

Nadkład synklinorium tworzą osady paleogenu, neogenu i czwartorzędu^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ewa Stupnicka, Marzena Stempień-Sałek: Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, wyd. 4 zmienione, Warszawa 2016, ISBN 978-83-235-2022-1
↑ Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ISBN 978-83-63377-01-4
↑ Jerzy Nawrocki, Anna Becker (red. nauk.): Atlas geologiczny Polski, PIG-PIB, Warszawa 2017, ISBN 978-83-7863-667-0
↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13897-1

Bibliografia

Ewa Stupnicka, Marzena Stempień-Sałek: Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, wyd. 4 zmienione, Warszawa 2016, ISBN 978-83-235-2022-1
Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ISBN 978-83-63377-01-4

[Stupnicka-1] Ewa Stupnicka, Marzena Stempień-Sałek: Geologia regionalna Polski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, wyd. 4 zmienione, Warszawa 2016, ISBN 978-83-235-2022-1

[2] Andrzej Żelaźniewicz i in.: Regionalizacja tektoniczna Polski, Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław 2011, ISBN 978-83-63377-01-4

[3] Jerzy Nawrocki, Anna Becker (red. nauk.): Atlas geologiczny Polski, PIG-PIB, Warszawa 2017, ISBN 978-83-7863-667-0

[4] Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13897-1

[1]

[2]

[3]

[4]