Arachnopeziza aurata
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Arachnopeziza aurata |
| Nazwa systematyczna | |
| Arachnopeziza aurata Fuckel Jb. nassau. Ver. Naturk. 23-24: 304 (1870) [1869-70] | |
Arachnopeziza aurata Fuckel – gatunek grzybów z rodziny Arachnopezizaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Arachnopezizaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w roku 1870 Karl Wilhelm Gottlieb Fuckel[1]. Ma 14 synonimów. Niektóre z nich:
- Arachnopeziza aurata var. alba Grelet 1951
- Pezizella gemmata (Lorton) Sacc. 1928
- Tapesia nivea (Lorton) Sacc. 1928[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Owocniki typu apotecjum bardzo drobne, o średnicy 0,1–1 mm, początkowo kuliste i zamknięte, potem tarczkowate do kielichowatych, siedzące, z regularnym brzegiem. Strona hymenialna gładka, biaława lub o barwie od żółtej do pomarańczowej. Brzeg i zewnętrzna strona pokryte białawymi włoskami. Subikulum rzadkie jednobarwne[3].
- Cechy mikroskopowe
Włoski cylindryczne, czasami nieco rozszerzone u podstawy i wierzchołka lub lekko cieńsze u wierzchołka, cienkościenne do pogrubionych, z wieloma przegrodami, gładkie lub całkowicie szorstkie, szkliste, żółte do pomarańczowych, o wymiarach do 125–250 × 1,5–6 µm. Strzępki subiculum septowane, o wąskim świetle, delikatne, lekko inkrustowane, o średnicy 2–3 µm. Worki monotunikowe, amyloidalne o wymiarach do 115 × 8–12 µm. W workach po 8 równoległych, gładkich, szklistych, nitkowatych zarodników z zaostrzonym końcem, o wymiarach 50–75 × 1,3–3 µm. W stanie dojrzałym mają 7 przegród. Wstawki nitkowate, o średnicy 1 µm, czasem rozwidlone, z przegrodami[3].
- Gatunki podobne
A. aurata charakteryzuje się dobrze rozwiniętym subikulum i drobnymi, gęstymi włoskami na brzegu owocnika. Podobna Arachnopezia aurelia (synonim A. nivea) ma stronę hymenialną o barwie od złotożółtej do pomarańczowej, pomarańczowe włoski, różni się też innymi cechami mikroskopowymi[4]. Jej zarodniki są elipsoidalne, cylindryczne do wrzecionowatych, z 3 przegrodami w okresie dojrzałości i mają wymiary 12–17(22) µm[3]. Do pewnego odróżnienia tych gatunków konieczne są obserwacje mikroskopowe dojrzałych owocników, gdyż tylko w dojrzałych zarodnikach liczba przegród jest charakterystyczna dla gatunku[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Arachnopeziza aurata występuje w Ameryce Północnej, Południowej, Europie, Azji, Australii i na niektórych wyspach. Najwięcej stanowisk podano w Europie[6]. W Polsce po raz pierwszy jej występowanie podała Katarzyna Turnau w 1983 r., później gatunek notowany jeszcze kilkukrotnie[7]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście grzybów zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8]. Nie jest to jednak rzadki gatunek, ale często jest niezauważalny z powodu drobnych rozmiarów i miejsc występowania (na dolnej stronie leżących na ziemi pni)[5].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący na próchniejącym drewnie drzew liściastych[7], a także na różnego rodzaju resztkach roślinnych[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-29] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-11-29] (ang.).
- ↑ a b c d Arachnopeziza aurata / Pézize dorée [online], Mykologie.net [dostęp 2022-11-29].
- ↑ Arachnopeziza aurata s.l. (Pavučinovka zlatavá) [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2022-11-29].
- ↑ a b Mirosław Gryc, Arachnopeziza aurata Fuckel [online], Grzyby Puszczy Knyszyńskiej i okolic [dostęp 2022-11-29].
- ↑ Występowanie Anrachnopeziza aurata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-11-29].
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Aktualne stanowiska Arachnopeziza aurata w Polsce [online], Internetowy atlas grzybów [dostęp 2022-11-29].