Araujia

*Araujia*
	; Araujia sericifera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	toinowate
Rodzaj	Araujia
	Nazwa systematyczna
	Araujia Brot.; Trans. Linn. Soc. London 12: 62 (1818)
	Typ nomenklatoryczny
	A. sericifera Brotero
Synonimy
	Choristigma Kurtz ex Heger; Hickenia Lillo; Lagenia E.Fourn.; Morrenia Lindl.; Pentaphragma Zucc. ex Rchb.; Physianthus Mart.; Stuckertia Kuntze;
	Choristigma Kurtz ex Heger; Hickenia Lillo; Lagenia E.Fourn.; Morrenia Lindl.; Pentaphragma Zucc. ex Rchb.; Physianthus Mart.; Stuckertia Kuntze;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Araujia Brot. – rodzaj roślin z rodziny toinowatych (Apocynaceae). Obejmuje 13 gatunków^[3]. Rośliny te występują w Ameryce Południowej: w Boliwii, Paragwaju, południowej Brazylii, Urugwaju i Argentynie, poza tym spotykane są na innych kontynentach jako introdukowane^[3]^[5]. W naturze rosną w suchych i wilgotnych lasach, często w miejscach zaburzonych^[5].

Araujia sericifera jest gatunkiem uprawianym jako ozdobny^[6], ale też łatwo dziczeje i jest uporczywym chwastem, zwłaszcza w uprawach cytrusów (także chwastem w ich uprawach jest A. odorata^[7]), w Kalifornii, na Florydzie, w Południowej Afryce, w Australii i Nowej Zelandii oraz w basenie Morza Śródziemnego^[5]. Gatunek zwany jest „okrutną rośliną” (ang. cruel plant), ponieważ jego wonne kwiaty są pułapką dla motyli nocnych (ich ssawki utykają w kwiatach)^[7]. Roślina ta wykorzystywana jest także jako roślina włóknista^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Drewniejące pnącza osiągające 5–6 m wysokości. Pędy gęsto owłosione^[5].

Liście: Naprzeciwległe, zimozielone i ogonkowe. Blaszka pojedyncza, trójkątna^[6], strzałkowata lub jajowata, o długości 5–11 cm^[5], od spodu gęsto owłosiona, czasem filcowato, w efekcie też kontrastująco zabarwiony spód i wierzch liści^[5].

Kwiaty: Skupione po 1–5^[5] w luźne baldachy wyrastające w kątach liści^[6]. Kielich z 5 działkami zrośniętymi u nasady^[6]. Korona kwiatu długości od 5 do 20 mm, dzwonkowata lub urnowata^[5], z płatkami do połowy^[6] lub w większej części zrośniętymi^[5], białymi lub różowymi, czasem z rurką owłosioną. Łatki na końcu korony trójkątne, zwykle skręcone. Łatki przykrywające pręciki, wyrastające z krawędzi rurki, są wzniesione, przylegają do płatków i prętosłupa, są trójkątne lub prostokątne, krótkie, czasem na szczycie z kępką włosków. Prętosłup schowany w rurce korony^[5]. Zalążnia jest górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami w komorach^[6]. Słupek pojedynczy z przylegającymi doń pręcikami^[6], na szczycie dzióbkowaty, główkowaty lub dwudzielny^[5].

Owoce: Dwa mieszki długości 7,5 do 15 cm, jajowate i wygięte, z drewniejącą^[5] lub zieloną owocnią^[6]. Nasiona liczne, bez skrzydełek^[5], z kępką włosków na końcu^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Oxypetalinae, plemienia Asclepiadeae w podrodzinie Asclepiadoideae w rodzinie toinowatych Apocynaceae^[8].

Gatunki^[3]

Araujia angustifolia (Hook. & Arn.) Steud.
Araujia brachystephana (Griseb.) Fontella & Goyder
Araujia hassleriana (Malme) Fontella & Goyder
Araujia herzogii (Schltr.) Fontella & Goyder
Araujia megapotamica (Spreng.) G.Don
Araujia odorata (Hook. & Arn.) Fontella & Goyder
Araujia plumosa Schltr.
Araujia scalae (Hicken) Fontella & Goyder
Araujia sericifera Brot.
Araujia stormiana Morong
Araujia stuckertiana (Kurtz ex Heger) Fontella & Goyder
Araujia subhastata E.Fourn.
Araujia variegata (Griseb.) Fontella & Goyder

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-15] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Araujia Brot.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).
↑ Araujia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots : apiales, gentianales (except rubiaceae), Cham, Switzerland 2018, s. 236, 384-385, ISBN 978-3-319-93605-5, OCLC 1091623862 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 387. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 67-68, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Genus Araujia Brot.. [w:] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-15] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-15] (ang.).

[powo-3] Araujia Brot.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).

[ing-4] Araujia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-03-15].

[kubitzki-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m J.W.J.W. Kadereit J.W.J.W., V.V. Bittrich V.V. (red.), Flowering plants. Eudicots : apiales, gentianales (except rubiaceae), Cham, Switzerland 2018, s. 236, 384-385, ISBN 978-3-319-93605-5, OCLC 1091623862 .

[philips-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 387. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 67-68, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[grin-8] Genus Araujia Brot.. [w:] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2022-03-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]