Atak na autobus pod Wołnowachą

Atak na autobus pod Wołnowachą

Nagranie z kamery na wieży w pobliżu punktu kontrolnego
Państwo	Ukraina
Miejsce	Buhas, w pobliżu Wołnowachy
Data	13 stycznia 2015
Godzina	14:30
Liczba zabitych	12 osób
Liczba rannych	18 osób
Typ ataku	ostrzał z BM-21 Grad
Sprawca	Doniecka Republika Ludowa (wg władz ukraińskich oraz Human Rights Watch)
Położenie na mapie Ukrainy miejsce zdarzenia
47°36′45,4″N 37°31′45,5″E

Atak na autobus pod Wołnowachą – ostrzał autobusu 13 stycznia 2015 roku nieopodal miasta Wołnowacha w obwodzie donieckim Ukrainy. W wyniku ostrzału za pomocą systemu BM-21 Grad śmierć poniosło 12 osób, a 18 zostało rannych. Atak doprowadził do największej liczby ofiar śmiertelnych od czasu podpisania protokołu mińskiego we wrześniu 2014 roku, który miał na celu powstrzymanie wojny w Donbasie. Incydent został nazwany „aktem terroru” zarówno przez władze ukraińskie, jak i przedstawicieli Donieckiej Republiki Ludowej.

Początkowo separatyści przyznali się do udanego zniszczenia ukraińskiej blokady drogowej i rządowego punktu kontrolnego. Po doniesieniach o śmierci cywilów zaczęli kwestionować, że mają „techniczne możliwości” wycelowania w ten obszar rakietami. Specjalna Misja Obserwacyjna OBWE dokonująca inspekcji miejsca zdarzenia oceniła na podstawie badań pięciu kraterów, że zostały one spowodowane przez „rakiety wystrzelone z kierunku północno-północno-wschodniego”, co wskazuje na dokonanie ataku przez siły DRL.

Atak

Wideo z eksplozji w pobliżu autobusu nagrane przez kamerę samochodową

13 stycznia autobus wiozący ludność cywilną jadąc ze wsi Złatoustiwka na północ do Doniecka mijał miasteczko Wołnowacha poruszając się po trasie Donieck – Mariupol (droga krajowa N20). Około 14:15 zbliżając się do strefy kontrolowanej przez bojowników Donieckiej Republiki Ludowej, autobus zatrzymał się na punkcie kontroli paszportowej. Wkrótce potem punkt kontrolny został ostrzelany, a liczne rakiety wylądowały obok linii pojazdów, w tym autobusu. Odłamek pocisku przedarł się i całkowicie unieruchomił autobus, zabijając i raniąc kilku pasażerów. Dziesięć osób zginęło na miejscu, a dwie kolejne zmarły wkrótce po przewiezieniu do szpitala w Wołnowasze.

Human Rights Watch odwiedziła miejsce ataku 21 stycznia i zbadała dziewięć kraterów w pobliżu punktu kontrolnego. Kratery i pozostałości po ostrzale wskazywały, że obszar ten został trafiony rakietami Grad. Według HRW ataku dokonały siły Donieckiej Republiki Ludowej. Jak określono w publikacji, zaatakowany punkt kontrolny był najbardziej wysuniętym na północ ukraińskim punktem kontrolnym przed linią frontu. Ponadto konta w mediach społecznościowych wspierające DRL chwilę po ostrzale autobusu poinformowały o przeprowadzeniu udanego ataku na punkt kontrolny. Później te twierdzenia zostały usunięte lub zmodyfikowane, w niektórych przypadkach obwiniając ukraińskie siły rządowe za atak.

Jedna z teorii mówiła, że w autobus uderzyły odłamki miny podłożonej w pobliżu punktu kontrolnego. Według niej uderzenie rakiety Grad zdetonowało minę, której fragmenty uderzyły w autobus. HRW na podstawie zdjęć i nagrań określiło jednak, że uszkodzenie autobusu, wydają się odpowiadać atakowi rakiety Grad z głowicą odłamkowo-burzącą. Organizacja określiła atak rakietami Grad na punkt kontrolny w obecności dużej liczby cywilów, za nieproporcjonalnym i gwałcący prawo wojenne, a jako najbardziej prawdopodobnego sprawcę uznała siły DRL.

Prezydent Ukrainy Petro Poroszenko ogłosił 15 stycznia dniem żałoby narodowej w związku z atakiem pod Wołnowachą.

Śledztwo

Według służby prasowej prokuratury obwodu donieckiego, siły DRL dokonały celowego ataku na drogę na trasie Donieck–Mariupol, zdając sobie sprawę, że poruszają się nią wyłącznie cywile. Jak zaznaczono, w ataku użyto ponad 40 pocisków Grad.

W dniu ataku na miejscu pojawiła się grupa operacyjno-śledcza, w skład której weszli pracownicy MSW, SBU i prokuratury obwodu donieckiego. Tego samego dnia wszczęto postępowanie karne ust. 3 art. 258 (akt terrorystyczny) Kodeksu karnego Ukrainy.

10 września 2016 roku w pobliżu miejsca ostrzału ustanowiono znak upamiętniający ofiary ataku.

17 stycznia 2017 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy złożyło pozew do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, oskarżając Federację Rosyjską o „akty terroryzmu, dyskryminacji i bezprawnej agresji” wobec Ukrainy. Atak pod Wołnowachą Ukraina przytoczyła jako przykład wspierania przez Rosję nielegalnych grup zbrojnych zaangażowanych w działalność terrorystyczną.