Badister collaris
| Badister collaris | |||||
| Motschulsky, 1844 | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Podplemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj | |||||
| Gatunek |
Badister (Baudia) collaris | ||||
| |||||
Badister collaris – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1844 roku przez Wiktora Moczulskiego na łamach „Mémoires présentés à l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg par divers savans et lus dans ses Assemblées”[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 4,2 do 5,6 mm[2].
Głowa jest węższa niż u B. dilatatus[2], wyraźnie węższa od przedplecza[3], brunatnoruda do ciemnobrunatnej[2][3]. Czułki są brunatnożółte z przyciemnieniem przed szczytem[3]. Warga górna jest na przedniej krawędzi ostro, V-kształtnie wycięta[2]. Aparat gębowy ma żuwaczki o lekko tylko przed szczytem zakrzywionych krawędziach zewnętrznych, niesymetryczne, lewa ma wykrojoną krawędź wewnętrzną, natomiast prawa nie ma wykrojenia na krawędzi zewnętrzno-grzbietowej[2][4][3]. Głaszczki są brunatnożółte[2][3], a ostatni człon tych szczękowych jest spiczasty[2].
Przedplecze ma nieco zmienny[3], trochę sercowaty kształt[2], bywając od 1,14 do 1,56 raza szersze niż dłuższe[3]. Jest zwykle krótsze niż u B. dilatatus, szersze niż u B. peltatus, słabiej ku zauważalnie zaznaczonym kątom tylnym niż u B. peltatus zwężone[2]. Ubarwienie ma brunatnorude do brunatnoczarnego, czasem jaśniejsze od pokryw[3], z krawędziami bocznymi żółtobrunatnie lub rudobrunatnie obwiedzionymi szerzej niż u B. peltatus. Pokrywy są brunatnorude do brunatnoczarnych z żółtobrunatnymi lub rudobrunatnymi szwem i obrzeżeniem krawędzi bocznych[2][3]. Mają spłaszczone międzyrzędy, delikatniej niż u B. peltatus zaznaczone rzędy[2] oraz dysk z delikatną, poprzeczną mikrorzeźbą[3]. Za tarczką znajduje się co najwyżej płytki wcisk. Powierzchnie pokryw mają po jednym chetoporze (punkcie szczecinkowym) przytarczkowym i po dwa (rzadziej trzy) chetopory dyskalne. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone. Na spodzie ciała epipleury są w całości żółtobrązowe, jaśniejsze od episternitów zatułowia[2]. Odnóża mają kolor brunatnożółty[3] z lekkim przyciemnieniem[2].
Genitalia samca cechują się edeagusem o małym wcięciu na spodzie wierzchołka i małym, ostrym ząbku wyraźnie od wierzchołka oddalonym[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony na nizinach[2]. Higrofil. Zamieszkuje niezacienione, porośnięte roślinnością pobrzeża wód o charakterze bagnistym lub mulistym, mokradła oraz torfowiska niskie i przejściowe[2][3]. Postacie dorosłe aktywne są od wiosny do jesieni[5] i stanowią stadium zimujące[5][3]. Przylatują do sztucznych źródeł światła[3].
Gatunek palearktyczny[2]. Europie znany jest z Portugalii (w tym Azorów), Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Finlandii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej oraz europejskiej części Rosji. W Afryce Północnej stwierdzony został z Maroka. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji, anatolijskiej części Turcji, Libanu, Izraela, Syrii, Gruzji, Armenii, Kazachstanu, Uzbekistanu, Iraku, Iranu oraz Chin[6][7].
W Polsce znany jest tylko z wschodniej części Pobrzeża Bałtyku i zachodniej części Pojezierza Mazurskiego[3]. W Czechach i na Słowacji miejscami bywa pospolity[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ V. Motschulsky. Insectes de la Sibérie rapportés d'un voyage fait en 1839 et 1840. „Mémoires présentés à l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg par divers savans et lus dans ses Assemblées”. 5 (1-3), s. 1-274 (142), 1844.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-40, 374-382.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p O. Aleksandrowicz. Badister collaris Motschulsky, 1845 – nowy dla fauny Polski gatunek z rodziny biegaczowatych (Coleoptera: Carabidae). „Wiadomości Entomologiczne”. 22 (3), s. 133-137, 2003.
- ↑ Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 409-418.
- ↑ a b Badister collaris. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-14].
- ↑ Wolfgang Lorenz, Badister (Baudia) collaris Motschulsky, 1844 in: CarabCat, O. Bánki i inni red., Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021, DOI: 10.48580/dfqf-3dk [dostęp 2024-02-13].
- ↑ M. Baehr, Licinini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 440-441, ISBN 87-88757-73-0.