Biegus płowy
| Calidris subruficollis[1] | |||
| (Vieillot, 1819) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
biegus płowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym przeloty zimowiska | |||
Biegus płowy[5], kuliczek płowy (Calidris subruficollis) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Jest narażony na wyginięcie.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Dawniej zaliczano go do monotypowego rodzaju Tryngites; na podstawie badań, których wyniki opublikowano w 2012 roku, przeniesiono go do rodzaju Calidris[2][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][6].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkuje środkową część kanadyjskiej Arktyki, północną Alaskę, Wyspę Wrangla, północny Półwysep Czukocki oraz wyspę Ajon. Zimuje w Ameryce Południowej od południowo-wschodniej Boliwii i Paragwaju po południową Brazylię, Urugwaj środkowo-wschodnią Argentynę[2]. Sporadycznie zalatuje do Europy[7]. W Polsce do 2020 roku stwierdzono go 27 razy (obserwowano w sumie 28 osobników)[8], po raz pierwszy w 1978 roku.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd
- Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego oraz zmian w ciągu roku. Zasadniczo rdzawobrązowy z beżowobiałym brzuchem i spodem piersi. Dziób krótki, czarny. Nogi stosunkowo długie, żółte. W locie białe plamy na spodzie skrzydeł.
- Wymiary średnie[2]
- długość ciała 18–20 cm
rozpiętość skrzydeł 43–47 cm
masa ciała: samce 53–117 g; samice 46–81 g
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
- Tundra, zimą pampa.
- Gniazdo
- Na ziemi.
- Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 4 jasnobrązowe w ciemne cętki jaja. Składanie jaj odbywa się w czerwcu[2].
- Wysiadywanie
- Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 23–25 dni przez samicę.
- Pisklęta
- Zaczynają latać po 16–20 dniach.
- Pożywienie
- Bezkręgowce, głównie owady.
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]IUCN od 2024 roku uznaje biegusa płowego za gatunek narażony (VU, Vulnerable); wcześniej, od 2000 roku klasyfikowano go jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened), a od 1988 roku jako gatunek najmniejszej troski (LR/LC – Lower Risk/Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków z 2024 roku, zawiera się w przedziale 84 000 – 364 000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za silnie spadkowy. Na przełomie XIX i XX wieku populacja tego gatunku liczyła od kilkuset tysięcy do kilku milionów osobników, jednak wskutek intensywnych polowań i utraty siedlisk ptak ten był bliski wymarcia na początku lat 20. XX wieku[4].
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Calidris subruficollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2025-02-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Buff-breasted Sandpiper (Calidris subruficollis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ D. Lepage: Buff-breasted Sandpiper Calidris subruficollis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-16]. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Calidris subruficollis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2024, wersja 2024-2 [dostęp 2025-02-01] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 – biegusy (wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-01].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-02-01]. (ang.).
- ↑ wynik wyszukiwania: Tryngites subruficollis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-14]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Buff-breasted Sandpiper. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).