Biegus płowy

Biegus płowy
	Calidris subruficollis
	(Vieillot, 1819)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Calidrini
Rodzaj	Calidris
Gatunek	biegus płowy
Synonimy
	Tringa subruficollis Vieillot, 1819; Ereunetes subruficollis (Vieillot, 1819); Tryngites subruficollis (Vieillot, 1819);
	Tringa subruficollis Vieillot, 1819; Ereunetes subruficollis (Vieillot, 1819); Tryngites subruficollis (Vieillot, 1819);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biegus płowy^[5], kuliczek płowy (Calidris subruficollis) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Bliski zagrożenia wyginięciem.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Dawniej zaliczano go do monotypowego rodzaju Tryngites; na podstawie badań, których wyniki opublikowano w 2012 roku, przeniesiono go do rodzaju Calidris^[2]^[6]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje środkową część kanadyjskiej Arktyki, północną Alaskę, Wyspę Wrangla, północny Półwysep Czukocki oraz wyspę Ajon. Zimuje w Ameryce Południowej od południowo-wschodniej Boliwii i Paragwaju po południową Brazylię, Urugwaj środkowo-wschodnią Argentynę^[2]. Sporadycznie zalatuje do Europy^[7]. W Polsce do 2020 roku stwierdzono go 27 razy (obserwowano w sumie 28 osobników)^[8], po raz pierwszy w 1978 roku.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Wygląd: Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego oraz zmian w ciągu roku. Zasadniczo rdzawobrązowy z beżowobiałym brzuchem i spodem piersi. Dziób krótki, czarny. Nogi stosunkowo długie, żółte. W locie białe plamy na spodzie skrzydeł.
Wymiary średnie^[2]: długość ciała 18–20 cm
rozpiętość skrzydeł 43–47 cm
masa ciała: samce 53–117 g; samice 46–81 g

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Biotop: Tundra, zimą pampa.
Gniazdo: Na ziemi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 4 jasnobrązowe w ciemne cętki jaja. Składanie jaj odbywa się w czerwcu^[2].
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 23–25 dni przez samicę.
Pisklęta: Zaczynają latać po 16–20 dniach.
Pożywienie: Bezkręgowce, głównie owady.

Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]

IUCN od 2000 roku uznaje biegusa płowego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku klasyfikowano go jako gatunek najmniejszej troski (LR/LC – Lower Risk/Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków z 2012 roku, zawiera się w przedziale 15 300 – 56 000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Na przełomie XIX i XX wieku populacja tego gatunku liczyła od kilkuset tysięcy do kilku milionów osobników, jednak wskutek intensywnych polowań i utraty siedlisk ptak ten był bliski wymarcia na początku lat 20. XX wieku^[4].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą^[9].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

ptaki Polski

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Tryngites subruficollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Buff-breasted Sandpiper (Calidris subruficollis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
↑ D. Lepage: Buff-breasted Sandpiper Calidris subruficollis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-16]. (ang.).
↑ ^a ^b Calidris subruficollis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-11].
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
↑ wynik wyszukiwania: Tryngites subruficollis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-14]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Buff-breasted Sandpiper. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Tryngites subruficollis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-03-01] (ang.).

[hbwa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Van Gils, J., Wiersma, P. & Kirwan, G.M.: Buff-breasted Sandpiper (Calidris subruficollis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].

[avibase-3] D. Lepage: Buff-breasted Sandpiper Calidris subruficollis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-16]. (ang.).

[iucn-4] Calidris subruficollis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) - biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-11].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-11]. (ang.).

[tarsiger-7] wynik wyszukiwania: Tryngites subruficollis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-04-14]. (ang.).

[kf2020-8] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 37. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2020. „Ornis Polonica”. 62, s. 113–148, 2021.

[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]