Bioluminescencja

Kryl antarktyczny

Bioluminescencja – świecenie żywych organizmów, jeden z rodzajów chemiluminescencji. Występuje u wielu bakterii, protistów, grzybów, morskich jamochłonów, gąbek, mięczaków (głównie głowonogów), skorupiaków, owadów, osłonic, ryb.

U różnych zwierząt występują różne mechanizmy odpowiedzialne za świecenie – jednym z nich jest enzymatyczne utlenianie lucyferyny z udziałem lucyferazy.

Bioluminescencja może być też zjawiskiem ubocznym towarzyszącym innym procesom chemicznym, jak np. u grzybów. Jednym z grzybów wykazujących bioluminescencję jest występująca w Polsce opieńka miodowa, a także łycznik ochrowy.

Często jest przystosowaniem umożliwiającym orientację, jak np. u ryb głębinowych, świetlików. Niektóre zwierzęta mają specjalne organy świetlne.

Badanie bioluminescencji, a w szczególności cząsteczek chemicznych odpowiedzialnych za świecenie (fluoroforów), jest źródłem cennych informacji wykorzystywanych we współczesnej biologii molekularnej. Przykładowo, odkryte u świecących meduz białko GFP (z ang. Green Fluorescent Protein) jest wykorzystywane do znakowania innych naturalnie występujących białek, np. w celu ich lokalizacji w komórce. Tę samą substancję wykorzystuje się w immunologii oraz embriologii, gdzie podmienienie fragmentu nici DNA na fragment kodujący GFP pozwala w prosty sposób śledzić ekspresję zmodyfikowanych w ten sposób genów.

Zobacz też

• luminescencja