Brama Brandenburska w Poczdamie

Brama Brandenburska
Brandenburger Tor
	nr rej. 09155235
	; Brama od strony terenów podmiejskich w 2013 roku
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Brandenburgia
Miejscowość	Poczdam
Adres	Brandenburger Straße 1, 14467 Potsdam
Typ budynku	brama miejska na wzór łuku triumfalnego
Styl architektoniczny	klasycyzm
Architekt	Karl von Gontard, Georg Christian Unger
Inwestor	Fryderyk II Wielki
Rozpoczęcie budowy	1770
Ukończenie budowy	1771
Pierwszy właściciel	Fryderyk II Wielki
Obecny właściciel	władze Poczdamu
	Położenie na mapie Poczdamu Brama Brandenburska
	Położenie na mapie Niemiec Brama Brandenburska
	Położenie na mapie Brandenburgii Brama Brandenburska
	52°23′58,3″N 13°02′52,8″E/52,399528 13,048000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brama Brandenburska^[3] (niem. Brandenburger Tor) – klasycystyczna brama miejska, znajdująca się w Poczdamie, przy placu Luisenplatz, na zachodnim krańcu ulicy Brandenburger Straße^[4]^[5]. Wraz z Bramą Myśliwską i Bramą Naueńską jest jedną z trzech zachowanych bram miejskich w Poczdamie^[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1733 roku, w ramach drugiej barokowej rozbudowy Poczdamu powstała pierwsza Brama Brandenburska – po jednej ze stron tej budowli rozpoczynała się droga prowadząca do Brandenburga an der Havel, ponadto miejsce to miało również bezpośrednie połączenie drogowe z poczdamskimi królewskimi pałacami i ogrodami^[5].

Po wojnie siedmioletniej król Prus Fryderyk II Wielki zapragnął budowy nowej okazałej bramy przy wjeździe do Poczdamu będącego ówcześnie miastem garnizonowym. Miała ona symbolizować awans Królestwa Prus do grona europejskich mocarstw^[5]. Ostatecznie budowla została zbudowana w latach 1770–1771 według projektu architekta Karla von Gontarda i jego ucznia Georga Christiana Ungera na wzór rzymskiego łuku triumfalnego^[7]^[5].

Od strony terenów podmiejskich Unger umiejętnie zastosował klasyczną architekturę kolumnową, mającą na celu przyciąganie wzroku na rozchodzące się promieniście z kierunku zachodniego drogi^[5]. Strona miejska bramy została z kolei ozdobiona zaprojektowanymi przez Gontarda korynckimi kolumnami i reliefami przedstawiającymi trofea^[4]^[5]. Wysoką attykę budowli zwieńczyły rzeźby trofeów i kartusz z herbem, nad którym osadzona została pozłacana korona pruska^[5]^[4]. Obszar od strony miejskiej służył nie tylko do prowadzenia kontroli ludzi i towarów opuszczających Poczdam, ale stanowił także przestrzeń do eksponowania architektury budowli^[5].

W XIX wieku otwarto mniejsze boczne przejścia bramy, w których wcześniej mieściła się izba wartownicza i pomieszczenia królewskiego urzędu celnego, a także wyburzono mury miejskie, dzięki czemu budowla stała się obiektem wolnostojącym^[5].

W 2018 roku bramę poddano pracom renowacyjnym, sfinansowanym dzięki dotacjom na rzecz wspierania obszarów miejskich przyznanym przez Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych, a także władze krajów związkowych, gmin i miasta Poczdam^[5].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Brama od strony miasta w 2015 roku
Jedna z rzeźb trofeów wieńczących attykę budowli
Kartusz z herbem wieńczący attykę budowli

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Brandenburski Urząd Krajowy do spraw Ochrony Zabytków i Krajowe Muzeum Archeologiczne: Denkmale in Brandenburg. [w:] Stadttor [on-line]. ns.gis-bldam-brandenburg.de, 2019-06-27. [dostęp 2019-08-05]. (niem.).
↑ Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt. [w:] Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt [on-line]. reiseland-brandenburg.de. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)]. (niem.).
↑ Jan Grzenia: Słownik nazw własnych: ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana. [w:] brama [on-line]. books.google.fi, 1998. [dostęp 2019-08-11]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Zwischen Brandenburger und Nauener Tor. [w:] Führungen [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Brandenburger Tor und Luisenplatz. [w:] Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2019-08-05]. (niem.).
↑ Nauener Tor. [w:] Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).
↑ Stadtmauer und Tore; Informationen und Bilder. [w:] Nauener Tor [on-line]. potsdam-sanssouci.com. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Widok z kamery internetowej na bramę (pol.)
Galeria zdjęć bramy (ang.)

[1] Brandenburski Urząd Krajowy do spraw Ochrony Zabytków i Krajowe Muzeum Archeologiczne: Denkmale in Brandenburg. [w:] Stadttor [on-line]. ns.gis-bldam-brandenburg.de, 2019-06-27. [dostęp 2019-08-05]. (niem.).

[2] Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt. [w:] Brandenburger Tor - Im Herzen der Stadt [on-line]. reiseland-brandenburg.de. [dostęp 2019-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-11)]. (niem.).

[3] Jan Grzenia: Słownik nazw własnych: ortografia, wymowa, słowotwórstwo i odmiana. [w:] brama [on-line]. books.google.fi, 1998. [dostęp 2019-08-11]. (pol.).

[zbnt-4] Zwischen Brandenburger und Nauener Tor. [w:] Führungen [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).

[btul-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Brandenburger Tor und Luisenplatz. [w:] Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2019-08-05]. (niem.).

[6] Nauener Tor. [w:] Sehenswürdigkeiten [on-line]. potsdam.de. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).

[7] Stadtmauer und Tore; Informationen und Bilder. [w:] Nauener Tor [on-line]. potsdam-sanssouci.com. [dostęp 2021-01-26]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]