Kraje związkowe Niemiec
Niemcy
 Ustrój i polityka Niemiec Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Polityka zagraniczna
| |
Portal  Niemcy
| |
Kraje związkowe Niemiec (również landy;[1] niem. Land, Bundesland) – jednostki podziału administracyjnego najwyższego szczebla w Republice Federalnej Niemiec.
Republika Federalna Niemiec od zjednoczenia Niemiec[edytuj | edytuj kod]
Kraje związkowe zostały wprowadzone w Niemczech republikańską konstytucją z 1919 roku, w miejsce monarchii wchodzących w skład Cesarstwa Niemieckiego.[2]
Kraje związkowe mają szeroką autonomię, z wyłączeniem obrony i częściowo finansów oraz spraw zagranicznych[3].
Poszczególne kraje związkowe mają swoje konstytucje, własne parlamenty, władzę wykonawczą oraz sądowniczą. Same ustanawiają swoją organizację wewnętrzną.[4]
Organizacja administracji krajowej jest na ogół trójszczeblowa[5]:
- szczebel wyższy (rząd krajowy bądź minister jako organy najwyższe, a także wyższe organy administracji),
- szczebel pośredni (prezydent rejencji)
- szczebel niższy (starosta).
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Historia[edytuj | edytuj kod]
Republika Weimarska[edytuj | edytuj kod]
W latach 1920–1929 państwo składało się z 18 krajów związkowych, których korzenie wywodzą się z czasów Cesarstwa Niemieckiego. Jedynie kraj związkowy Turyngia został utworzony w 1920 r. W 1934 r., za rządów Adolfa Hitlera, z krajów związkowych Mecklenburg-Schwerin i Mecklenburg-Strelitz utworzono jeden kraj związkowy Meklemburgia. W 1937 r. Lubeka stała się częścią Prus.
|
Niemiecka Republika Demokratyczna[edytuj | edytuj kod]
Do 1952 r. Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) podzielona była na 5 krajów związkowych:
Po zjednoczeniu Niemiec (1990) na obszarze byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej ponownie utworzono 5 krajów związkowych, natomiast Berlin Zachodni włączono do Berlina (stolicy byłej NRD) i utworzono Berlin, miasto na prawach kraju związkowego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ land, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-08-04].
- ↑ Chris Cook, John Stevenson: Leksykon historii Europy XXI wieku. 1900-2004, wyd. polskie 2004, s.I 402.
- ↑ Niemcy. Ustrój polityczny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-03].
- ↑ M Kardas, C Kucharska: Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, Rocznik III/2011, s. 94.
- ↑ Marcin Miemiec: 327 Ustrój administracji publicznej społeczeństwa obywatelskiego (z doświadczeń niemieckich), s. 327.
- ↑ a b c Statistische Ämter des Bundes und der Länder: Fläche und Bevölkerung, Stand: 4. November 2014, Einw./km² nach gerundeten Werten errechnet, da in der Quelle teils fehlerhaft (vgl. Wert für Berlin). Alle Zahlen kaufmännisch gerundet, abgerufen am 29. Mai 2018.
- ↑ 1949 traten die damaligen Länder Baden, Württemberg-Baden und Württemberg-Hohenzollern dem Bund bei, die 1952 zum heutigen Bundesland Baden-Württemberg vereinigt wurden.
- ↑ Berlin ist erst seit der Wiedervereinigung ein vollwertiges Land, auch wenn Berlin (West) während der Teilung weitgehend als solches behandelt wurde (siehe auch Berlin-Frage).