Bronisława Jantoń
| Data urodzenia |
1913 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Wyznanie | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci |
Stanisław, Janina, Kazimierz, Maria |
| Odznaczenia | |
| |
Bronisława Jantoń (ur. 1913) – polska rolniczka, która pomagała Żydom podczas II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Bronisława Jantoń z mężem Janem (ur. 1911) byli rodzicami czworga dzieci: Stanisława (ur. 1932), Janiny (ur. 1934), Kazimierza (ur. 1936) oraz Marii (ur. 1938). Prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne w Woli Brzosteckiej[1].
W połowie 1942 Niemcy w ramach Aktion Reinhardt rozpoczęli likwidację okolicznej społeczności żydowskiej. Do Jantoniów zwrócili się wówczas z prośbą o schronienie ich żydowscy znajomi z Brzostka: krawcowa Sara Hena Fisch (ur. 1880) i jej dzieci (Ruchla – ur. 1901, Feiga – ur. 1904, Rojza – ur. 1907, Mojżesz – ur. 1909) oraz wnuczka Estera. Początkowo ukrywali się przez około trzy miesiące w domu Jantoniów. Pożywienie Fischom dostarczało małżeństwo Jantoniów, a także najpewniej kilkoro innych mieszkańców wsi. Później Fischowie przenieśli się do ziemianki wykopanej w lesie blisko domostwa Jantoniów, jednak Niemcy dowiedzieli się o ukrywających się Żydach w wyniku donosu[1][2].
Przed południem 8 grudnia 1942 Niemcy wraz z granatowymi policjantami znaleźli kryjówkę w trakcie obławy. Fischowie zostali zabici na miejscu. Jan Jantoń, który zmierzał właśnie z pożywieniem do kryjówki, także został zastrzelony. Następnie Niemcy nakazali okolicznym mieszkańcom pogrzebanie w pobliżu ofiar we wspólnym grobie[1].
Po egzekucji Bronisława wraz z dziećmi ukrywała się w lesie. Doczekała końca wojny[2].
W 1987 Bronisława zwróciła się z prośbą o pomoc do Żydowskiego Instytutu Historycznego. Przedstawiła wtedy historię swojej rodziny[2]. 3 września 1992 Bronisława oraz Jan Jantoniowie zostali wyróżnieni przez instytut Jad Waszem tytułem „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”[2][3].
W 2012 w miejscu morderstwa postawiono pomnik[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jan Jantoń - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-04-25] (pol.).
- ↑ a b c d Natalia Aleksiun, Historia pomocy - Rodzina Jantoniów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, listopad 2016 [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Jantoń Jan & Bronisława (Warchał) [online], righteous.yadvashem.org [dostęp 2023-04-25] (ang.).
- ↑ W Brzostku – upamiętniono Polaków ratujących Żydów | eKAI [online], eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 23 czerwca 2022 [dostęp 2023-04-25].