49°52′45″N 21°24′43″E/49,879167 21,411944Brzostek
| ||||
 Główna ulica Brzostku (Rynek) | ||||
| ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Województwo | ||||
| Powiat | ||||
| Gmina | ||||
| Prawa miejskie | ||||
| Burmistrz |
Wojciech Piotr Staniszewski | |||
| Powierzchnia |
8,76[1] km² | |||
| Populacja (2016-12-31) • liczba ludności • gęstość |
| |||
| Strefa numeracyjna |
+48 14 | |||
| Kod pocztowy |
39-230 | |||
| Tablice rejestracyjne |
RDE | |||
Położenie na mapie gminy Brzostek  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | ||||
| 49°52′45″N 21°24′43″E/49,879167 21,411944
| ||||
| TERC (TERYT) |
1803024 | |||
| SIMC |
0814493 | |||
Urząd miejski Rynek 139-230 Brzostek | ||||
| Strona internetowa | ||||
| BIP | ||||
.jpg)
Brzostek – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brzostek. Położone nad rzeką Wisłoką na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Strzyżowskiego, w ziemi sandomierskiej historycznej Małopolski[3].
Był miastem w województwie sandomierskim w 1629 roku[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Miasto jest centrum usługowo-handlowym dla okolicznych wiosek: sklepy, ośrodek zdrowia, firmy usługowe, biblioteka publiczna, szkoła podstawowa i gimnazjum, Zespół Szkół im. Jana Pawła II.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza pisemna wzmianka o Brzostku pojawiła się w dokumentach legata papieskiego Idziego w latach 1123–1125. Brzostek należy do najstarszych miejscowości województwa podkarpackiego, jakie potwierdzają dokumenty pisane w Krakowie (maj 1123 – styczeń 1125) i wydane przez legata papieskiego Kaliksta II, przeprowadzający legację w Polsce Idzi z Tuskulum, który za zgodą Bolesława Krzywoustego i syna Bolesława oraz bp. krakowskiego Radosta zatwierdzał posiadłości klasztoru opactwa benedyktynów w Tyńcu, m.in.: Bieździedza, Kratowice, Pilzno, Brzostek (Brestek), Klecie (Clececi), Dęborzyn (Doborin), Szebnie, i wioskę „Vnochovici” (Januszkowice?). Miejscowości te musiały powstać znacznie wcześniej. Wówczas była to mała wioska należąca do dóbr opactwa benedyktynów w Tyńcu.
Od XIV wieku miejscowość rozwinęła się jako osada targowa. W 1367 benedyktyni tynieccy założyli miasto Brzostek[5]. Historia miasteczka obfituje w ciekawe wydarzenia: w XVI wieku Brzostek został całkowicie spalony przez wojska węgierskie, zaś w XVII wieku przez wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego.
W lutym 1846 roku chłop ze Smarżowej, Jakub Szela, stanął na czele rzezi galicyjskiej.
W XIX wieku swoją aptekę otworzył tu Ignacy Łukasiewicz, twórca lampy naftowej. W 1833 roku urodził się tu Aleksander Gryglewski, późniejszy profesor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie i znany malarz polskich zabytków.
W 1934 roku Brzostek stał się gminą wiejską, zachował jednak prawo do używania historycznej nazwy miasto. W czasie II wojny światowej miasteczko przeszło pacyfikację, Niemcy wymordowali Żydów, straty budynków wynosiły ponad 65%.
W 1985 roku gminę odznaczono Krzyżem Partyzanckim.
Prawa miejskie miejscowość posiadała w latach 1367–1934. Zostały one jej przywrócone 1 stycznia 2009[6].
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Brzeziny-Brzostek, Sala Królestwa[7].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Brzostku w 2014 roku[8].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Rynek w Brzostku w skład którego wchodzą kamienice mieszczańskie z wieków XVIII-XIX
- klasycystyczny kościół z 1818 z wyposażeniem wnętrza z wieków XVI-XIX
- cmentarze wojskowe: nr 222, nr 223, nr 224, nr 225
- Cmentarz żydowski w Brzostku
- Synagoga w Brzostku
- kapliczki z wieków XVII-XIX
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Największe przedsiębiorstwa:
- Marbet – producent materiałów budowlanych
- EKIW Sp. z o.o. – producent maszyn rolniczych i części zamiennych
- Fem Poland Sp. z o.o. – producent świec artystycznych
- Rubicello – produkcja oraz dystrybucja biżuterii, opakowań i torebek ozdobnych
- Emar Sp. j. – transport międzynarodowy
Sport[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości istnieje klub piłki nożnej, Brzostowianka Brzostek, grający w B klasie, grupa Dębica I, oraz sekcja tenisa stołowego[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.
- ↑ Strona gminy, statystyka ludności
- ↑ Brzostek na mapie Miega w bazie danych BazTech.
- ↑ Zbigniew Anusik, Struktura własności ziemskiej w powiecie pilzneńskim w roku 1629, w: Przegląd Nauk Historycznych 2011, R. X, NR 2, s. 78.
- ↑ Zbigniew Zyglewski, Polityka klasztorna Kazimierza Wielkiego, w: Kazimierz Wielki i jego państwo, 2011, s. 170.
- ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-02].
- ↑ Brzostek w liczbach. Brzostek - Dane demograficzne, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Strona gminy, LKS Brzostowianka Brzostek
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bogdan Stanaszek, Brzostek i okolice
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Brzostek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 421.
- Brzostek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 248.
- Historia Żydów w Brzostku na portalu Wirtualny Sztetl
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
