To jest dobry artykuł

Brzostek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Brzostek
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Główna ulica Brzostku (Rynek)
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

dębicki

Gmina

Brzostek

Prawa miejskie

18 czerwca 1367[1] i 1 stycznia 2009[2]

Burmistrz

Wojciech Piotr Staniszewski[3]

Powierzchnia

8,76[4] km²

Wysokość

221,8 m n.p.m.

Populacja (2022)
• liczba ludności


2 704[5][a]

Strefa numeracyjna

+48 14

Kod pocztowy

39-230[7]

Tablice rejestracyjne

RDE

Położenie na mapie gminy Brzostek
Mapa konturowa gminy Brzostek, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzostek”
Ziemia49°52′45″N 21°24′43″E/49,879167 21,411944
TERC (TERYT)

1803024[8]

SIMC

0814493[8]

Urząd miejski
Rynek 1
39-230 Brzostek
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
BIP

Brzostek – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brzostek. Położone jest nad rzeką Wisłoką. Obszar Brzostku zajmuje 8,76 km², w 2021 roku zamieszkiwało go 2 716 osób. W mieście znajduje się przedszkole, szkoła podstawowa, jednostka OSP, a także kilka niewielkich zakładów przemysłowych – stanowi ono centrum usługowo-handlowe dla okolicznych wsi.

Brzostek pierwotnie znajdował się w rękach benedyktynów z Tyńca. Prawa miejskie zostały mu nadane 18 czerwca 1367 roku przez opata Jana, co znacząco przyspieszyło jego rozwój. Miasto było kilkukrotnie najeżdżane i niszczone, jednak odbudowano je dzięki zwolnieniu mieszkańców z podatków. W latach 1854–1867 Brzostek był siedzibą powiatu. W 1934 roku miejscowości odebrano prawa miejskie, które przywrócono ostatecznie w 2009 roku.

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Brzostek położony jest w zachodniej części województwa podkarpackiego, w powiecie dębickim, na terenie gminy miejsko-wiejskiej Brzostek. Graniczy ze wsiami: Zawadka Brzostecka, Siedliska-Bogusz, Nawsie Brzosteckie, Opacionka, Januszkowice, Klecie, Skurowa i Przeczyca[9].

Pod względem podziału fizycznogeograficznego Polski, miasto to znajduje się na pograniczu Pogórza Ciężkowickiego i Pogórza Strzyżowskiego[10][9]. Przez miejscowość przepływają potok Słony oraz rzeka Wisłoka[11]. Położona jest przy drodze krajowej nr 73, biegnącej z Wiśniówki do Jasła[9].

Brzostek w średniowieczu należał do ziemi sandomierskiej, położony był przy granicy z ziemią krakowską[12].

Struktura użytkowania powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Struktura użytkowania powierzchni Brzostku w 2021 roku[13]:

Geologia[edytuj | edytuj kod]

Brzostek leży w strefie brzeżnej nasunięcia karpackiego (Karpat fliszowych). Utwory te po sfałdowaniu i odkuciu od podłoża uległy przesunięciu ku północy w postaci płaszczowin. Flisz tej płaszczowiny nasunięty jest na autochtoniczne osady miocenu[14]. Powierzchniowo obszar miasta w rejonie centrum i na południowy wschód od niego budują oligoceńskie piaskowce, łupki, iłowce i rogowce[15].

W czasie zlodowacenia północnopolskiego na stokach wzniesień nastąpiła akumulacja eoliczna pokryw lessów piaszczystych i glin lessowatych[16] – tereny na północ od centrum budują przeważnie czwartorzędowe lessy, zaś południowe fragmenty miasta wzdłuż potoku Gogołówka budują gliny, piaski i gliny z rumoszami, soliflukcyjno-deluwialne powstałe w czasie zlodowacenia północnopolskiego[15],

Szeroką dolinę Wisłoki i jej dopływów budują osady akumulacji rzecznej: mułki, piaski i głazy oraz mady rzeczne w stropowej części tych osadów. Miąższość osadów holoceńskich w dolinie Wisłoki waha się w granicach 10–15 m[16].

W okolicy Brzostku występują liczne złoża kruszywa piaszczysto-żwirowego. Zalegają one w holoceńskich terasach akumulacyjnych doliny Wisłoki[16].

Rzeźba terenu[edytuj | edytuj kod]

Tereny Brzostku położone są w dwóch mezoregionach: Pogórzu Ciężkowickim (zachodnia część) i Pogórzu Strzyżowskim (wschodnia część). Stanowią ona falistą wyżynę o deniwelacjach rzędu 80,200 m rozczłonkowaną dolinami rzek (w tym przepływającego przez Brzostek Potoku Słonego). Grzbiety wzniesień mają przebieg równoleżnikowy[17].

Obydwa pogórza rozdziale szeroka płaskodenna dolina Wisłoki mająca założenia tektoniczne[17]. Wykształciła się w niej Kotlina Brzostecka, w której znajduje się miasto Brzostek. Ukształtowanie terenu miasta jest typowe dla terenów podgórskich[18]. Wysokość bezwględna rynku Brzostku, koło budynku Urzędu Miejskiego w Brzostku, wynosi 221,8 m n.p.m.[19]

Gleby[edytuj | edytuj kod]

W okolicy Brzostku dominują gleby brunatne wyługowane, brunatne kwaśne, pseudobielicowe i rędziny. Ich przydatność rolnicza jest silnie zróżnicowana, należą one jednak głównie do średniourodzajnych, mało zasobnych w przyswajalne składniki pokarmowe[20]. Charakteryzują je dobre stosunki wodne, dość głęboki poziom próchniczy oraz lekkie zakwaszenie[18]. W Kotlinie Brzosteckiej występowały dawniej moczary oraz bagna, aczkolwiek w XX w. przeprowadzono melioracje, które doprowadziły do ich osuszenia[21].

Struktura użytków rolnych według poszczególnych klas bonitacyjnych[b][22]:

Wody[edytuj | edytuj kod]

Brzostek położony jest w dorzeczu Wisły, a głównym ciekiem odwadniającym tereny miasta jest Wisłoka, biegnąca w przybliżeniu równoleżnikowo wzdłuż zachodniej granicy miasta. Na wysokości miasta biegnie ona naturalnym, nieobwałowanym meandrującym łagodnie korytem, a także jest rzeką górską płynącą w żwirowym korycie. Jej reżim charakterystyczny jest dla rzek karpackich[23].

Do ważniejszych dopływów prawych Wisłoki płynących przez Brzostek należą następujące cieki: Dębrna, Słony i Gogołówka. Potok Słony płynie przez centrum miasta i od wschodu płynie meandrującym odcinkiem równolegle wzdłuż ul. Nałęcza-Mysłowskiego i Mickiewicza, po drodze przecinając drogę krajową nr 73[24].

Na terenie miasta brak jest większych akwenów wodnych[24].

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Według regionalizacji rolniczo-klimatycznej Romualda Gumińskiego, obszar miasta Brzostek leży w dzielnicy podkarpackiej i stanowi ona pas przejściowy pomiędzy górami a kotlinami podgórskimi[25]. Najniższe średnie temperatury notowane są w lutym (–3 °C), a najwyższe w lipcu (18 °C). Średnia roczna temperatura wynosi około 6–7 °C. Okres wegetacyjny trwa 210–220 dni, a średnie roczne opady wynoszą 700–750mm[25].

W rejonie Brzostku najczęściej spotyka się masy powietrza polarno-morskiego. Wiatry wieją ze średnią prędkością od 1,8–3,4 m/s, latem najczęściej w kierunku południowo-zachodnim, a zimą – północno-zachodnim[25].

Przyroda i ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]

Roślinność w rejonie Brzostku stanowią przede wszystkim zbiorowiska synantropijne, segetalne oraz ruderalne, rozwijające się na terenach zaburzonych działalnością człowieka. W dolinie Wisłoki dominują łęgi wierzbowo-topolowe oraz łęgi jesionowo-wiązowe[26]. Potencjalną roślinność naturalną dla miasta Brzostek stanowią zaś grądy subkontynentalne oraz roślinność naturalna dolin cieków (przede wszystkim lasy łęgowe w obrębie doliny Wisłoki)[27]. Sama zaś dolina Wisłoki stanowi także regionalny korytarz ekologiczny[28].

Brzostek znajduje się częściowo na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego[29], Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Strzyżowskiego[30], otuliny Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego[31] oraz obszaru Natura 2000 Wisłoka z dopływami (PLH180052)[32]. Obszary te obejmują cenne ekosystemy leśnie oraz użytki rolne[33].

Obszar Natura 2000 Wisłoka z dopływami PLH180052 został wyznaczony dla ochrony 16 cennych siedlisk i 7 gatunków ptaków (bocian czarny, bocian biały, błotniak stawowy, derkacz, puszczyk uralski, zimorodek zwyczajny i dzięcioł czarny). Najcenniejszymi zaś zbiorowiskami roślinnymi na tym obszarze są lasy, zarośla łęgowe i grądowe oraz łąki. W ostoi występuje 5 gatunków ryb (łosoś atlantycki, głowacz pręgopłetwy, miętus, lipień i certa), 2 gatunki ssaków (bóbr europejski i wydra europejska) oraz 4 gatunki bezkręgowców (skójka gruboskorupowa, modraszek teleius, czerwończyk nieparek i modraszek nausitous)[34].

W 2019 roku w Brzostku powierzchnia gruntów leśnych wynosiła 10,9 ha[35].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miejscowości pochodzi od słowa brzost, oznaczającego gatunek wiązu[36].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze ślady pobytu człowieka w okolicy Brzostku pochodzą z neolitu (3500–2000 lat p.n.e.). Znaleziska datowane na ten okres znalezione zostały m.in. w samym Brzostku. Ludzie osiedlali się tutaj także w epoce brązu. W sąsiedniej Przeczycy istniał wtedy obronny gród, prawdopodobnie zależny od państwa Wiślan[37].

Pierwszy raz wieś Brzostek (pod nazwą Brestek) została wymieniona w dokumentach legata papieskiego Idziego, zatwierdzających posiadłości opactwa benedyktynów w Tyńcu, w latach 1123–1125. Oprócz niego w dokumencie pojawiają się nazwy: Pilzno, Klecie (jako Clececi), Dęborzyn (jako Doborin) oraz Vnochovichi (prawdopodobnie Januszkowice)[38]. Ziemie w okolicy Brzostku były stopniowo zasiedlane, co skutkowało szybkim rozwojem gospodarczym wsi. Sama miejscowość znajdowała się na węgierskim szlaku handlowym, biegnącym doliną Wisłoki, co jeszcze bardziej podniosło jej znaczenie[39]. Ponadto sąsiednie Klecie, będące wówczas większe, weszły w posiadanie bojarów ruskich. Skłoniło to opata tynieckiego Jana do wsparcia rozwoju wsi – Brzostek prawa miejskie uzyskał 18 czerwca 1367 roku[40][1]. W 1394 roku miastem stał się z kolei Mały Brzostek – sąsiadująca z miastem należącym do opactwa tynieckiego miejscowość, która później stała się jego przedmieściem[39].

W XV i XVI w. Brzostek został zdobyty i spalony przez wojska węgierskie pod dowództwem Tomasza Tharczy. Mieszkańców uprowadzono, jednak zwolnienia od podatków pozwoliły na odbudowę gospodarki miejscowości. Znaczenie Brzostku stale rosło, w XVI wieku w mieście działała szkółka parafialna[41]. Miejscowość w tamtym okresie pod względem rzemiosła dorównywała Jasłu oraz znacznie wyprzedzała Dębicę[40]. W XVII w. rozwój regionu zaczął stopniowo hamować przez napady Tatarów i Szwedów. W 1657 roku miasteczko zostało zniszczone przez wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego. Skutki tego najazdu Brzostek odczuwał jeszcze w XVIII w. Pod koniec XVIII wieku w mieście rozwinęło się garncarstwo i szewstwo[42].

W maju 1772 roku do Brzostku wkroczyły wojska austriackie. Miejscowość pod zaborem znalazła się najpierw w cyrkule pilzneńskim, a po zmianie granic, w cyrkule dukielskim. Okoliczna szlachta brała udział w powstaniu listopadowym[43]. W 1846 roku szlachta z okolic Brzostku planowała wzniecić powstanie. Austriackie władze wykryły jednak spisek i w celu zapobiegnięcia rebelii Joseph Breinl, starosta tarnowski, polecił chłopom, by zabijali lub pochwycali powstańców. Krwawe ataki na dwory miały miejsce w całej okolicy. Na ich czele stanął chłop z pobliskiej Smarżowej (daw. Smarzowej), Jakub Szela. Opanował on ponad 50 wsi, w tym sąsiadujące z Brzostkiem, lecz samego miasta nie udało mu się zdobyć[44].

W roku 1854 Brzostek stał się siedzibą powiatu, który w 1867 roku włączono do powiatu pilzneńskiego. W 1852 roku Ignacy Łukasiewicz, twórca lampy naftowej otworzył w mieście swoją aptekę. Na początku XX wieku rozpoczęto budowę linii kolejowej łączącą Dębicę z Jasłem, mającą przebiegać przez Brzostek, jednak przerwał ją wybuch I wojny światowej[45].

Zabytkowy cmentarz wojenny nr 222 z 1915 roku w Brzostku

W czasie walk miasteczko znalazło się na froncie rosyjsko-austriackim i kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk. 6 i 7 maja miała miejsce bitwa o Brzostek, będąca częścią operacji gorlickiej. Szczególnie krwawe walki toczyły się o zdobycie rynku, kościoła i wzgórza cmentarnego[46]. W okolicy poległo wówczas 2000 żołnierzy[47]. Austriacy odnieśli sukces, a rosyjscy żołnierze wycofali się za San. Pamiątką po bitwie pozostały cmentarze, z czego cztery znajdują się w Brzostku: nr 222, 223, 224, 225[46].

W listopadzie roku 1918 miejscowość znalazła się w granicach nowo utworzonego państwa polskiego jako część powiatu pilzneńskiego, jednak w 1932 roku miasto wraz z okolicznymi wsiami wcielono do powiatu jasielskiego. W 1934 roku Brzostek utracił prawa miejskie, zachowując prawo do używania historycznej nazwy miasto, przy równoczesnym zmniejszeniu podatków[48].

Po wybuchu II wojny światowej 8/9 września do miejscowości wkroczyli żołnierze Wehrmachtu, a okoliczne oddziały wycofały się bez walki. Teren został włączony do Generalnego Gubernatorstwa. W samej miejscowości utworzono getto, a zgromadzeni w nim Żydzi zostali wywiezieni do obozów lub pomordowani. 20 czerwca 1944 roku przeprowadzono pacyfikację Brzostku[49].

Po wojnie Brzostek włączono do województwa rzeszowskiego, a w latach 1972–1998 znajdował się on w województwie tarnowskim[50]. W 1999 roku miasto znalazło się w województwie podkarpackim[51]. Miejscowość odzyskała prawa miejskie 1 stycznia 2009 roku[2].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Ludność Brzostku w poszczególnych latach:

Liczba ludności Brzostku w latach 1810–2021:

Piramida wieku mieszkańców Brzostku w 2014 roku[76].
Piramida wieku Brzostek.png

Udział osób poszczególnych płci w ogólnej liczbie ludności Brzostku 30 czerwca 2021 r.[5]:

Polityka i administracja[edytuj | edytuj kod]

Brzostek jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Brzostek, w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim[77]. Jej organem władzy wykonawczej jest burmistrz, a organem władzy ustawodawczej – rada miejska, w skład której wchodzi piętnastu radnych[78]. W wyborach do rady miejskiej mieszkańcy miasta należą do trzech z piętnastu okręgów wyborczych[79].

Siedziba Urzędu Miejskiego w Brzostku znajduje się przy Rynku 1[80].

W bazie SIMC cztery części miasta mają przydzielone własne identyfikatory: Ćwierć (numer 0814843), Podklecie (0814501), Pole (0814850) oraz Równie (0814518)[8]

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Miasto pełni funkcję centrum administracyjno-usługowego dla mieszkańców gminy Brzostek[81]. Według danych z 14 października 2010 roku w systemie REGON zarejestrowanych było tutaj wówczas 137 podmiotów gospodarczych, czyli 37% ogółu podmiotów zarejestrowanych w gminie[82]. W strukturze podmiotów gospodarczych w okolicy dominują handel i naprawy, transport i gospodarka magazynowa, budownictwo oraz działalność produkcyjna – w gminie Brzostek te rodzaje działalności dotyczyły 66,5% ogółu[83].

Placówki usług publicznych i komercyjnych w Brzostku występują na Rynku, a dużym obszarem koncentracji działalności gospodarczej są również tereny w części północnej miasta – wzdłuż ul. Szkotniej. Obszary przemysłowe i zakłady wytwórcze znajdują się też na obrzeżach zabudowy w zachodniej części miasta[84]. Rozwojowi działalności gospodarczej Brzostku sprzyja jego położenie przy drodze krajowej nr 73, stanowiącą główną oś komunikacyjną miasta[85].

Bezrobotni w Brzostku (stan na 31 maja 2011)[86]:

Ogółem % Kobiety Mężczyźni
135 21,2 80 55

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Transport[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest przecięte przez drogę krajową nr 73[9][87] relacji Wiśniówka – Kielce – Tarnów – Pilzno – Brzostek – Jasło[88]. Przez tereny miasta biegnie ona ulicami: 11 Listopada – Rynek – Łukasiewicza[19]. Zapewnia ona połączenie m.in. z Krakowem, Tarnowem oraz Przemyślem[88]. Średni dobowy ruch samochodów osobowych w 2010 roku wzdłuż DK73 przez centrum miasta wynosił 7 962 poj./dobę[89].

Miasto jest wewnętrznie dobrze skomunikowane z siecią dróg powiatowych i gminnych łączących Brzostek z pozostałymi wsiami i jednostkami osadniczymi w gminie[90]. Z sąsiednimi miejscowościami łączą je: droga powiatowa nr 1318R relacji Brzostek – Siedliska-Bogusz, droga powiatowa nr 1319R relacji Brzostek – Kamienica Górna – Smarżowa, droga powiatowa nr 1321R relacji Brzostek – Skurowa – gr. powiatu – Błażkowa, droga powiatowa nr 1322R relacji Brzostek – Opacionka[87].

Przez Brzostek nie przebiega żadna droga wojewódzka[91], ani żadna linia kolejowa[92].

W Brzostku zatrzymują się autobusy „Barbara”, linii[93]:

  • Kraków – Krosno,
  • Krosno – Kraków,
  • Polańczyk – Pyrzowice,
  • Pyrzowice – Polańczyk.

Infrastruktura techniczna[edytuj | edytuj kod]

Przez Brzostek przebiega sieć najwyższego napięcia 400 kV Tarnów – Krosno Iskrzynia[94]. Dostawcą energii na terenie miejscowości jest spółka Tauron Dystrybucja[18].

Źródłem zaopatrującym Brzostek w wodę jest ujęcie wody podziemnej w dolinie Wisłoki w Brzostku. Znajdują się tam dwie studnie głębinowe oraz jedna awaryjna, z których woda jest do miasta dostarczana komunalną siecią wodociągową[95].

Nieczystości z Brzostku odprowadzane są do mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Kleciach. Oczyszczone ścieki są następnie odprowadzane do rzeki Wisłoki[96]. W 2019 roku stopień skanalizowania miasta wynosił 50%[96].

Podmiotem zbierającym odpady komunalne z terenu gminy Brzostek, w tym także z samego miasta jest Zakład Gospodarki Komunalnej w Brzostku. W Brzostku zlokalizowany jest Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, zapewniający nieodpłatny odbiór odpadów komunalnych od mieszkańców gminy[18].

W Brzostku znajduje się stacja redukcyjno-pomiarowa pod opieką Oddziału w Tarnowie Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM. Dostawa gazu do odbiorców odbywa się gazociągami niskiego i średniego ciśnienia 32–150 mm[97]. Są one w eksploatacji Gazowni w Dębicy Polskiej Spółki Gazownictwa[98].

Bezpieczeństwo i zdrowie[edytuj | edytuj kod]

Jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Brzostku została założona w 1888 roku. Wyposażona jest m.in. w specjalistyczne ciężarowe samochody gaśnicze, takie jak Man TGM, czy Iveco TurboTech[99]. Teren działania jednostki obejmuje całą gminę Brzostek. Siedziba OSP Brzostek znajduje się przy ul. Mickiewicza 12[100]. W 2008 roku oddano do użytku nową remizę strażacką[101].

W mieście przy ul. Mickiewicza 10 znajduje się komisariat policji, obsługujący gminy Brzostek oraz Jodłowa. Miasto pozostaje pod opieką jednego z dzielnicowych[102].

Na terenie miejscowości działa Samodzielny Gminny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (ul. Mysłowskiego 7)[103] oraz Centrum Medyczne S-Med (ul. Mysłowskiego 5b)[104].

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

W Brzostku działa Szkoła Podstawowa w Brzostku im. Komisji Edukacji Narodowej z siedzibą przy ul. Szkolnej 13. W roku szkolnym 2010/2011 miała 19 sal lekcyjnych i 2 sale gimnastyczne, a w tym czasie w placówce uczyło się 320 uczniów nauczanych przez 39 pedagogów[105]. Poza szkołą w Brzostku funkcjonują również przedszkole publiczne (ul. Szkolna 9), oraz niepubliczny Klub Dziecięcy i Opiekun Dzienny Brzostek „Tęczowa Dolina” (ul. Słoneczna 9)[106]. W roku szkolnym 2010/2011 w Przedszkolu w Brzostku działały 3 oddziały przedszkolne[107].

Pierwszą szkołę podstawową w Brzostku założyli prawdopodobnie benedyktyni tynieccy w XII wieku. Na jej rozwój wpłynął stopniowy wzrost na znaczeniu całego miasta, w XVI wieku uczęszczała do niej ludność z okolicznych miejscowości. W 1785 roku ufundowano w Brzostku szkołę trywialną, a 2 maja 1873 roku utworzono szkołę etatową, w której nauczało wówczas czterech nauczycieli. W 1911 roku otwarto nowy budynek szkolny, który uległ poważnym zniszczeniom podczas II wojny światowej; wyremontowano go w roku 1945 roku. W 1973 roku oddano do użytku nową szkołę, w której nauczanie odbywa się obecnie[p]. Nadano jej imię Komisji Edukacji Narodowej[108].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Walorami turystycznymi dla rozwoju turystyki i rekreacji Brzostku stanowią: pogórska część i dolina Wisłoki, a także mozaika obszarów rolniczych i różnorodność krajobrazu[109]. Atrakcją Brzostku są również zabytki, a także trasy rowerowe[110]. Przez miasto przebiegają cztery trasy rowerowe, wytyczone przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Brzosteckiej[111][112]:

  • „Doliną Gogołówki” – trasa granatowa o długości ok. 12 km, biegnąca przez Brzostek, Opacionkę, Januszkowice oraz Klecie; trasa prowadzi przez najstarsze obiekty sakralne, dwory oraz osobliwości przyrody w dolinie Gogołówki,
  • „Brzostecką doliną Wisłoki” – trasa brązowa o długości 13,2 km. biegnąca przez Brzostek, Zawadkę Brzostecką, Przeczycę i Skurową,
  • „Mała pętla” – trasa zielona o długości do 8 km, będąca fragmentem „Dużej pętli”; przy niej znajduje się 6 cmentarzy z czasów I wojny światowej w Brzostku i Kleciach,
  • „Duża pętla” – czerwona trasa długości 38 km, prowadząca przez trzy najwyższe wzniesienia gminy i cmentarze z I wojny światowej.

W Brzostku rozwinęła się baza gospodarstw agroturystycznych – w samym mieście w 2012 roku takich gospodarstw było 11[113]. Bazę noclegową uzupełniają m.in. hotelik w pobliżu stadionu sportowego i motel przy stacji paliw[114].

Religia[edytuj | edytuj kod]

 Zobacz też: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzostku.
Synagoga w Brzostku (2006)

Początkowo Brzostek należał do parafii w Kleciach, będącej siedzibą dekanatu obejmującego m.in. Jasło, Biecz, Zręcin czy Nowy Żmigród. Po uzyskaniu przez miejscowość praw miejskich, proboszcz zdecydował się jednak na przeniesienie siedziby parafii do większego miasteczka – nastąpiło to w 1428 roku. Od 1861 roku Brzostek jest siedzibą dekanatu. Od 1992 roku brzostecka parafia należy do diecezji rzeszowskiej. Poza Brzostkiem obejmuje ona Bukową, Klecie, Nawsie Brzosteckie, Wolę Brzostecką i Zawadkę Brzostecką. W 2019 roku liczyła 5659 parafian[40].

Brzosteccy świadkowie Jehowy należą do zboru Brzeziny-Brzostek[115].

Żydzi w Brzostku[edytuj | edytuj kod]

Brzostek, jako własność opactwa tynieckiego był historycznie objęty zakazem osiedlania się Żydów. Uległo to zmianie w trakcie zaborów, kiedy to austriackie władze odebrały miejscowość benedyktynom. Od tamtego czasu liczba osób żydowskiego pochodzenia systematycznie się zwiększała – w 1816 roku Brzostek zamieszkiwało 5 Żydów, a w 1824 roku – 19. Gdy miasto stało się siedzibą powiatu, liczba wyznawców judaizmu drastycznie wzrosła. Utworzono wtedy w Brzostku gminę żydowską. W 1870 roku Brzostek zamieszkiwało 358 osób żydowskiego pochodzenia, blisko jedna trzecia ówczesnej populacji całego miasta (31,9%), a w 1900 roku – 508 (38% populacji). Większość Żydów brzosteckich zginęła w niemieckich zbrodniach w trakcie II wojny światowej, co poskutkowało zanikiem żydowskiej ludności w mieście[116].

Kultura[edytuj | edytuj kod]

W Brzostku przy ul. 20-go Czerwca 4 działa Centrum Kultury i Czytelnictwa – jego działalność obejmuje planowanie i organizowanie konkursów, wydarzeń, spektakli itp. Oprócz tego w Brzostku przy Rynku 25 znajduje się Biblioteka Publiczna, z filiami w Grudnej Górnej, Kamienicy Górnej i Siedliskach-Bogusz[117].

Media[edytuj | edytuj kod]

Centrum Kultury i Czytelnictwa w Brzostku wydaje comiesięcznik „Wiadomości Brzosteckie”, zrzeszony w Polskim Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej, w którym opisywane m.in. lokalne wydarzenia[118].

Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości działa klub piłkarski LKS Brzostowianka Brzostek[119][120], założony w 1946 roku[121], prowadzący także sekcję tenisa stołowego[122]. Drużyna gra na stadionie znajdującym się przy ul. Okrągłej 26, o wymiarach 62x100m, którego trybuny mogą pomieścić 606 widzów[120]. Sukcesy na arenie międzynarodowej osiąga UKS Kyokushin Karate w Brzostku założony w 2006 roku[123][124].

W 2012 roku do użytku oddano kompleks składający się z boiska piłkarskiego o wymiarach 30x60m, kortu tenisowego, boiska do siatkówki/koszykówki o wymiarach 33×18m, budynku zaplecza sportowego oraz trybuny, mogącej pomieścić 96 kibiców. Powstał on w ramach projektu „Moje Boisko – Orlik 2012”[125].

W 2014 roku została otwarta Hala Widowiskowo-Sportowa im. Agaty Mróz Olszewskiej, znajdująca się przy ul. M.N. Mysłowskiego 11, wyposażona w sprzęt sportowy oraz umożliwiająca grę w piłkę ręczną, futsal, koszykówkę i siatkówkę, tenisa stołowego oraz badmintona. Na hali znajduje się ok. 250 stałych i 100 rozstawnych miejsc siedzących[126].

Od 2001 roku organizowane są w Brzostku spływy kajakowe Wisłoką, rozpoczynające się w ostatni piątek czerwca każdego roku obok mostu w Brzostku[127].

Architektura i urbanistyka[edytuj | edytuj kod]

Fragment miasta Brzostek na mapie ewidencyjnej z 1850 roku

Brzostek posiada układ urbanistyczny w formie placu w centrum miasta (Rynek w Brzostku) ze zwartą zabudową[84]. Zabytkowy układ urbanistyczny miasta obejmuje historyczny układ przestrzenny z Rynkiem w centrum Brzostku wraz z zespołem kościelno-plebańskim oraz charakterystyczną parterową zabudową i domami mieszczańskimi z XVIII i XIX wieku. Zarys Rynku został częściowo naruszony pod koniec XVIII wieku w wyniku budowy traktu z Pilzna na Słowację[128].

Układ ten przechodzi dalej w układ ulicowy – do zespołów zabudowy sąsiednich sołectw na wschód (Nawsie Brzosteckie i Wola Brzostecka) i na południe (Klecie). W układzie urbanistycznym miasta wyróżnia się ciągi zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i usługowej, wychodzących promieniście wzdłuż dróg wychodzących z centrum miast w jego peryferyjne obszary. Przysiółki w północno-wschodniej części miasta skupiają zaś większość nowej zabudowy mieszkaniowej, głównie jednorodzinnej wolnostojącej[84].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

W Brzostku zachowało się najwięcej w gminie (około 31% w 2012 roku) zabudowy mieszkaniowej o tradycyjnych, charakterystycznych dla regionu formach – większość z niej na obszarze układu urbanistycznego objętego ochroną konserwatorską. Zabudowa ta ma charakter małego miasteczka[129].

W Brzostku znajduje się pięć zabytków wpisanych do rejestru[130][131]:

Ponadto do gminnej ewidencji zabytków są wpisane[131]:

  • kaplica cmentarna (ul. Szkolna); murowana z 1864 roku,
  • kaplica znajdująca się na Rynku; murowana z 1816 roku,
  • kapliczka słupowa umiejscowiona na skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i 20 Czerwca; murowana z XVII wieku,
  • budynek, w którym mieści się Urząd Miasta, przy Rynku 1; murowany z II połowy XIX wieku,
  • dawna karczma przy ul. Mickiewicza 2; murowana z połowy XIX wieku,
  • budynek dawnego zajazdu przy Rynku 16-17; murowany z połowy XIX wieku,
  • dawna synagoga przy ul. Kr. Jadwigi 8; murowana z początku XX wieku,
  • budynek szkoły przy ul. Szkolnej 13; murowany z początku XX wieku,
  • oficyna dworska przy ul. Mysłowskiego 14; murowana z przełomu XIX i XX wieku,
  • domy przy Rynku 2, 3, 9, 12, 13, 14 (dawny Sąd Grodzki), 18, 29, 30, 31, 33, 34, 35 i 38; przy ul. Mickiewicza 4, 5 i 6; przy ul. Mysłowskiego 3; przy ul. 11 Listopada 2, 4, 6 i 33 oraz przy ul. Żydowskiej 1.

W mieście znajduje się 6 stanowisk archeologicznych[132].

Osoby urodzone w Brzostku[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Inne źródło podaje 2752 mieszkańców[6].
  2. ↑ Najlepsze gleby to klasy I-III, a słabe – V-VI.
  3. ↑ Inne źródło podaje 1284 mieszkańców[52].
  4. ↑ Inne źródło podaje 2641 mieszkańców[64].
  5. ↑ Inne źródło podaje 2665 mieszkańców[65].
  6. ↑ Inne źródło podaje 2691 mieszkańców[66].
  7. ↑ Inne źródło podaje 2721 mieszkańców[67].
  8. ↑ Inne źródło podaje 2749 mieszkańców[68].
  9. ↑ Inne źródło podaje 2755 mieszkańców[69].
  10. ↑ Inne źródło podaje 2750 mieszkańców[70].
  11. ↑ Inne źródło podaje 2754 mieszkańców[71].
  12. ↑ Inne źródło podaje 2741 mieszkańców[72].
  13. ↑ Inne źródło podaje 2747 mieszkańców[73].
  14. ↑ Inne źródło podaje 2764 mieszkańców[75].
  15. ↑ Inne źródło podaje 2752 mieszkańców[6].
  16. ↑ Stan na 2022 r.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Stanaszek 2008 ↓, s. 9.
  2. ↑ a b Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860.
  3. ↑ Władze Gminy, Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p GUS – Bank Danych Lokalnych, bdl.stat.gov.pl [dostęp 2022-12-20].
  6. ↑ a b Ludność gminy Brzostek w 2021 roku (stan na 31 grudnia 2021 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  7. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 98 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  8. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  9. ↑ a b c d Gmina Brzostek, Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  10. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 11.
  11. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 55.
  12. ↑ Brzostek na mapie Miega w bazie danych BazTech.
  13. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 177.
  14. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 32.
  15. ↑ a b Państwowy Instytut Geologiczny: Centralna Baza Danych Geologicznych. geolog.pgi.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  16. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 33.
  17. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 35.
  18. ↑ a b c d Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego, Dziennik Urzędowy Województwa Podkarpackiego [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  19. ↑ a b Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  20. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 44.
  21. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 14.
  22. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 174.
  23. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 42.
  24. ↑ a b Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie: Informatyczny System Osłony Kraju. Hydroportal. wody.isok.gov.pl. [dostęp 2023-01-05]. (pol.).
  25. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 37.
  26. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 45.
  27. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 45–46.
  28. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 68.
  29. ↑ Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego, Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  30. ↑ Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Strzyżowskiego, Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  31. ↑ Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy, Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  32. ↑ Obszar Natura 2000 Wisłoka z dopływami, Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [dostęp 2022-12-28].
  33. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 14.
  34. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 59.
  35. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 184.
  36. ↑ Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 15. ISBN 978-83-01-13857-8.
  37. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 19.
  38. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 19–20.
  39. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 23.
  40. ↑ a b c Parafia Brzostek, parafiabrzostek.pl [dostęp 2022-11-27].
  41. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 23–24.
  42. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 27–28.
  43. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 29.
  44. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 30–32.
  45. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 33.
  46. ↑ a b Cmentarze wojskowe, brzostek.alpha.pl [dostęp 2022-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  47. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 34.
  48. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 35–36.
  49. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 36.
  50. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 38.
  51. ↑ Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603.
  52. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 62.
  53. ↑ a b Brzostek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 421.
  54. ↑ Stanaszek 1997 ↓, s. 64.
  55. ↑ a b Stanaszek 1997 ↓, s. 65.
  56. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2001 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2002, nr 1 (57).
  57. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2002 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2003, nr 1 (69).
  58. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2003 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2004, nr 1 (81).
  59. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2004 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2005, nr 1 (93).
  60. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2005 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2006, nr 1 (105).
  61. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2006 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2007, nr 1 (117).
  62. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2007 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2008, nr 1 (129).
  63. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2008 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2009, nr 1 (141).
  64. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2009 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2010, nr 1 (153).
  65. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2010 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2011, nr 1 (165).
  66. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2011 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2012, nr 1 (177).
  67. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2012 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2013, nr 1 (189).
  68. ↑ J. Nosal, Ludność gminy Brzostek w 2013 roku, „Wiadomości Brzosteckie” 2014, nr 1 (201).
  69. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2014 roku (stan na 31 grudnia 2014 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  70. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2015 roku (stan na 31 grudnia 2015 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  71. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2016 roku (stan na 31 grudnia 2016 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  72. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2017 roku (stan na 31 grudnia 2017 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  73. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2018 roku (stan na 31 grudnia 2018 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  74. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2019 roku (stan na 31 grudnia 2019 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  75. ↑ Ludność gminy Brzostek w 2020 roku (stan na 31 grudnia 2020 r.), UM Brzostek [dostęp 2022-11-26] (pol.).
  76. ↑ Brzostek w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-11-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  77. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 11.
  78. ↑ Statut, UM Brzostek [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  79. ↑ Wybory samorządowe 2018, wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2023-01-05].
  80. ↑ Gmina Brzostek, Kontakt, brzostek.pl [dostęp 2023-01-05] (pol.).
  81. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 13.
  82. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 169.
  83. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 171.
  84. ↑ a b c Studium... 2021 ↓, s. 20.
  85. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 192.
  86. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 127.
  87. ↑ a b Wykaz dróg i mostów – Zarząd Dróg Powiatowych w Dębicy, zdp.rde.pl [dostęp 2022-11-27].
  88. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 12.
  89. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 150.
  90. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 31.
  91. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 15.
  92. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 16.
  93. ↑ Rozkład jazdy linii autobusowych, Gmina Brzostek [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  94. ↑ Linia: ‪400 kV Tarnów – Krosno Iskrzynia‬ (‪199045693‬), OpenStreetMap [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  95. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 153.
  96. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 154.
  97. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 157.
  98. ↑ Oddział Zakład Gazowniczy w Jaśle, www.psgaz.pl [dostęp 2023-01-05].
  99. ↑ Sprzęt – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [dostęp 2022-12-28] (pol.).
  100. ↑ Teren działania – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  101. ↑ Historia – Ochotnicza Straż Pożarna w Brzostku [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  102. ↑ Policja Podkarpacka, Dzielnicowi Komisariatu Policji w Brzostku, Policja Podkarpacka [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  103. ↑ SGPZOZ Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  104. ↑ SMED – Kim jesteśmy – S-Med Brzostek, S-Med Brzostek [dostęp 2022-11-27].
  105. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 139.
  106. ↑ Jednostki Oświatowe, Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  107. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 138.
  108. ↑ Historia – Szkoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej w Brzostku, Szkoła Podstawowa im. Komisji Edukacji Narodowej w Brzostku [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  109. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 187.
  110. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 196.
  111. ↑ Zabytki i trasy rowerowe, Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  112. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 188.
  113. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 189.
  114. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 191.
  115. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-02].
  116. ↑ Historia społeczności żydowskiej w Brzostku, sztetl.org.pl [dostęp 2022-11-17].
  117. ↑ Centrum Kultury i Czytelnictwa, UM Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  118. ↑ Wiadomości Brzosteckie, www.wiadomoscibrzosteckie.pl [dostęp 2022-12-29].
  119. ↑ LKS Brzostowianka Brzostek z kompletem zwycięstw bezapelacyjnym triumfatorem tegorocznej edycji Amatorskiej Ligi Piłki Nożnej Gminy Brzostek., 29 lipca 2022 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  120. ↑ a b Stadion sportowy – ul. Okrągła 26, 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  121. ↑ Skarb – Brzostowianka Brzostek, 90minut.pl [dostęp 2022-11-27].
  122. ↑ Informacje o prowadzonej przez klub LKS Brzostowianka Brzostek sekcji tenisa stołowego na archiwalnej stronie gminy, archiwum.brzostek.pl [dostęp 2022-11-28] (pol.).
  123. ↑ R. Kolbusz, Międzynarodowy Turniej Karate Kyokushin Galizia Cup, „Wiadomości Brzosteckie” 2022, nr 10 (299).
  124. ↑ UKS Kyokushin Karate w Brzostku – Historia klubu, www.karatebrzostek.pl [dostęp 2022-12-29].
  125. ↑ Kompleks sportowy Orlik 2012, 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  126. ↑ Hala widowiskowo-sportowa, 18 grudnia 2017 [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  127. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 190.
  128. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 85.
  129. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 96.
  130. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego.
  131. ↑ a b Studium... 2021 ↓, s. 81.
  132. ↑ Studium... 2021 ↓, s. 114.
  133. ↑ a b c d e f Stanaszek 1997 ↓, s. 66.
  134. ↑ Honorowi Obywatele, Gmina Brzostek [dostęp 2022-11-27] (pol.).
  135. ↑ Kazimierz Kwiatkowski w Bibliotece Sejmowej, bs.sejm.gov.pl [dostęp 2022-11-28].
  136. ↑ Maria Kurowska – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, www.sejm.gov.pl [dostęp 2022-11-28].
  137. ↑ Stanaszek 2008 ↓, s. 66.
  138. ↑ Stanaszek 2008 ↓, s. 68.
  139. ↑ U. Kobak, Prof. Maria Nowakowska – Honorowy Obywatel Gminy Brzostek, „Wiadomości Brzosteckie” 2021, nr 9. (287).
  140. ↑ Rogala 2009 ↓, s. 33.
  141. ↑ Wywiad z Zofią Trojan, sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2022-11-29].
  142. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2022-12-22].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Polecana literatura[edytuj | edytuj kod]

Gmina Brzostek
Miasto
Wsie
Integralne
części wsi
  • Budy (Bukowa)
  • Budy (Kamienica Górna)
  • Budy (Skurowa)
  • Czapiec
  • Dąbie
  • Dąbrówka
  • Działy
  • Gąsiorówki
  • Góry (Bukowa)
  • Góry (Zawadka Brzostecka)
  • Góry Południowe
  • Góry Północne
  • Granice (Grudna Górna)
  • Granice (Kamienica Górna)
  • Huta
  • Kamionki
  • Kmiecie
  • Kopaliny (Siedliska-Bogusz)
  • Kopaliny (Smarżowa)
  • Kopalnia
  • Kujawy
  • Laskowiec
  • Markosie
  • Odwodzie
  • Okrągła
  • Piaski
  • Podkonie
  • Podlesie (Przeczyca)
  • Podlesie (Smarżowa)
  • Półanki
  • Poręby
  • Postronie
  • Rzeki (Bukowa)
  • Rzeki (Skurowa)
  • Stawiska
  • Wola
  • Zagórze
  • Zawodzie (Bukowa)
  • Zawodzie (Klecie)

Herb gminy Brzostek

Powiat jasielski (1920–1975) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–75)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Gminy (1939–45)
Miejskie
Wiejskie
Powiat dębicki
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

herb powiatu dębickiego

Miasta województwa podkarpackiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa podkarpackiego

Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem, (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta, (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta, (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) – pismem pochyłym określono okres funkcjonowania jednostki na prawach miasteczka (ciąg lat bądź rok zmiany statusu jednostki z miasta na miasteczko) lub rok włączenia danej jednostki do innej; (6) OTP – osiedle typu miejskiego (Ukraina); (7) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brzostek&oldid=69389612”