Bruzdniczek (owady)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bruzdniczek
Leptacinus
Erichson, 1839
Okres istnienia: eocen–dziś
56/0
56/0
Ilustracja
Leptacinus intermedius
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Rodzina

kusakowate

Podrodzina

kusaki

Plemię

wydłużaki

Rodzaj

bruzdniczek

Typ nomenklatoryczny

Staphylinus batychrus Gyllenhal, 1827

Synonimy
  • Xanthophius Motschulsky, 1860
  • Leptacinodes Casey, 1906
  • Allolinus Coiffait, 1966
  • Chaetocinus Clark et al., 1972
  • Elachistolinus Marcuzzi, 1977 (nomen nudum)
Multimedia w Wikimedia Commons
Bruzdniczek mrówkojad
Leptacinus pusillus
Leptacinus batychrus

Bruzdniczek[1] (Leptacinus) – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny kusaków. Obejmuje ponad 150 opisanych gatunków.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o wąskim, mocno wydłużonym, niewielkich rozmiarów ciele. Umieszczona na cienkiej szyi głowa jest duża, o małych oczach oraz położonych tuż przy ich krawędziach wewnętrznych, skierowanych ku środkowi czoła, ale go nieosiągających, bruzdach czołowych zewnętrznych. Czułki mają krępą budowę i są dłuższe od głowy. Przekrój ich członów od czwartego do jedenastego jest okrągły. Aparat gębowy cechuje się żuwaczkami z wyraźną i długą bruzdą na krawędzi zewnętrznej oraz ostatnim członem głaszczków szczękowych szczątkowo rozwiniętym, smukłym, o połowę węższym od poprzedniego, zaostrzonym na szczycie. Na wierzchu przedplecza znajdują się dwa grzbietowe rzędy punktów liczące po od 7 do 12 sztuk. Na tarczce występują co najwyżej dwa punkty. Odnóża przedniej pary cechują się niezmodyfikowanymi lub lekko rozszerzonymi stopami. Odnóża pary środkowej i tylnej mają stopy krótsze lub równe długości goleni. Samiec ma edeagus z cęgowatymi paramerami[2].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owady te bytują głównie w ściółce, wśród gnijących szczątków roślinnych czy w odchodach. Część gatunków nie stroni od środowisk synantropijnych, takich jak pryzmy kompostowe czy sterty wypielonego zielska. Mniej liczne są gatunki myrmekofilne, zasiedlające mrowiska[2][3].

Rodzaj kosmopolityczny, znany z krain palearktycznej, etiopskiej, madagaskarskiej, orientalnej, australijskiej, oceanicznej, nearktycznej i neotropikalnej[4]. Do fauny europejskiej należy 10 gatunków[5], z których 5 stwierdzono w Polsce[6] (zobacz: wydłużaki Polski).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1839 roku przez Wilhelma Ferdinanda Erichsona[7]. W zapisie kopalnym znany jest od eocenu[8]. Należy do niego ponad 150 opisanych gatunków[4][9]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
  2. ↑ a b Andrzej Szujecki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera z. 24 d Kusakowate - Staphylinidae: Wydłużaki - Xantholininae. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976.
  3. ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Staphylinidae część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (7), 1980. 
  4. ↑ a b Lee H. Herman. Catalog of the Stapylinidae (Insecta: Coleoptera). 1758 to the End of Second Millenium. VI Staphylinine Group (Part 3). Staphylininae: Staphylinini (Quediina, Staphylinina, Tanygnathinina, Xanthopygina), Xantholinini. Staphylinidae incertae sedis. Fossils, Protactinae†. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 265, s. 3021–3840, 2001. 
  5. ↑ Leptacinus Erichson, 1839. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-26].
  6. ↑ rodzaj: Leptacinus W.F. Erichson, 1839. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2023-03-26].
  7. ↑ W.F. Erichson: Die Käfer der Mark Brandenburg. Vol. 1, Part 2. Berlin: F.H. Morin, 1839, s. 385–740.
  8. ↑ S.H. Scudder. Adephagous and clavicorn Coleoptera from the Tertiary deposits at Florissant, Colorado with descriptions of a few other forms and a systematic list of the non-rhynchophorus Tertiary Coleoptera of North America. „Monographs of the United States Geological Survey”. 40, s. 1-148, 1900. 
  9. ↑ genus Leptacinus Erichson, 1839. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-03-26].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bruzdniczek_(owady)&oldid=70242037”