Bylica boże drzewko
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
bylica boże drzewko | ||
Nazwa systematyczna | |||
Artemisia abrotanum L. Sp. pl. 2:845. 1753 | |||
Synonimy | |||
|
Bylica boże drzewko (Artemisia abrotanum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Pochodzi z Europy Wschodniej oraz Kaukazu, Zakaukazia i Turcji[3]. Rozprzestrzenił się także w innych regionach, w których panują o wiele surowsze niż w ojczyźnie warunki klimatyczne, ale gdzie wytrzymuje bez większych szkód ujemne temperatury, dochodzące nieraz do -30 °C. W Polskiej florze jest kenofitem, występuje dość rzadko.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Jest półkrzewem. W dobrych warunkach, na glebach suchych, mocno próchniczych i na słonecznych stanowiskach, boże drzewko może dorastać do 1,5 metra wysokości. Tworzy silnie rozgałęzione krzaki. Młode pędy ma proste, sztywne, wzniesione, stare natomiast łukowato wyginające się do dołu.
- Liście
- Ma dwukrotnie pierzasto-sieczne, bardzo delikatne listki, bez uszek i bez pierzastych odcinków przy nasadzie ogonka. Są one sinozielonego koloru, górą nagie, spodem owłosione. Odcinki liści mają szerokość do 1,5 mm. Oprócz liści łodygowych posiada również liście odziomkowe.
- Kwiaty
- Szczyty pędów wieńczą maleńkie, niepozorne żółtozielonkawe koszyczki kwiatowe, które jednak – ze względu na to, iż nasze lato jest zbyt krótkie dla bożego drzewka – nie wydają owoców. Zewnętrzne listki okrywy koszyczka o średnicy 1,5-3 mm są zwisające. U podstawy kwiatostanów występują długie i niepodzielone podsadki.
Wszystkie części rośliny wydzielają dość silny, specyficzny balsamiczno-korzenny zapach, podobny do zapachu Coca-Coli[4].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Rozwój: bylina, chamefit. Kwitnie od sierpnia do września. Siedlisko: roślina ruderalna, Roślina trująca: Nieodpowiednio stosowana może spowodować szkodliwe skutki uboczne. Liczba chromosomów 2n= 18[5].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: ziele. Zawiera m.in.: olejek eteryczny (do 2,5%), związki kumarynowe, żywice, kwasy organiczne (w tym kawowy), garbniki (do 6%), gorycze, alkaloid abrotanina, sole mineralne i niewielkie ilości prowitaminy A oraz witaminy C.
- Działanie: przejawia głównie działanie żółciopędne i ułatwiające przepływ żółci z pęcherzyka żółciowego do dwunastnicy. Dalej – wzmaga wytwarzanie soków trawiennych. Działa słabo moczopędnie, przeciwzapalnie oraz ściągająco, napotnie i przeciwrobacznie. Lek stosuje się w postaci naparu (1 łyżeczka suszu na 1 szklankę wrzątku, parzyć pod przykryciem 10 – 15 minut) pitego po 1/4 szklanki 2 – 3 razy dziennie w rozmaitych schorzeniach i dolegliwościach. Napar jest stosowany przy chorobach wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych (zastojów żółci, stanów skurczowych), także w niedokwaśności, zapaleniu żołądka, jelit i lekkich biegunkach.
- W medycynie ludowej herbatki z ziela bożego drzewka używane były jako środek pobudzający apetyt, dobroczynnie oddziałujący jednocześnie na przebieg procesów trawiennych i przeciw robakom, oraz pobudzający macicę. Dawniej miał on też zastosowanie w dychawicy, gośćcu, nieregularnym miesiączkowaniu i przeziębieniu (ze względu na właściwości napotne). Zewnętrznie używano go, w połączeniu z mąką jęczmienną i olejem roślinnym (utrzeć równe wagowo części składników na jednolitą masę) do robienia okładów na obrzęki i powiększone gruczoły.
- Roślina kosmetyczna. Ziele stosowane jest jako dodatek do kąpieli o działaniu wzmacniającym, poprawiających krążenie w skórze[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
- ↑ Karolina Wachowicz , To drzewko pachnie jak Coca-Cola. Ma wiele zastosowań i możesz posadzić je na balkonie, „Noizz”, 22 maja 2018 [dostęp 2018-05-30] (pol.).
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Bohumír. Hlava: Rośliny kosmetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1984, s. 48. ISBN 83-09-00765-5.
- BioLib: 41307
- EoL: 469705
- EUNIS: 155370
- Flora of North America: 242304354
- FloraWeb: 588
- GBIF: 8042568
- identyfikator iNaturalist: 143080
- IPNI: 306365-2
- ITIS: 35444
- NCBI: 86306
- Plant Finder: 277395
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): gcc-123521
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:306365-2
- Tela Botanica: 6752
- identyfikator Tropicos: 2709363
- USDA PLANTS: ARAB2
- CoL: GVZ9