Cerkiew śś. Apostołów Piotra i Pawła w Rasie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew śś. Apostołów
Piotra i Pawła w Rasie
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla
СК 182
Ilustracja
Cerkiew i dzwonnica (2009)
Państwo

 Serbia

Miejscowość

Stari Ras

Wyznanie

prawosławie

Kościół

Serbski Kościół Prawosławny

Wezwanie

śś. Piotra i Pawła

Położenie na mapie Serbii
Mapa konturowa Serbii, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Cerkiew śś. ApostołówPiotra i Pawła w Rasie”
Ziemia43°09′27,5″N 20°31′46,1″E/43,157639 20,529472
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew śś. Apostołów Piotra i Pawła w Rasie (serb. Crkva Svetih apostola Petra i Pavla) – najstarsza zachowana cerkiew w Serbii, pochodząca z około IX wieku, położona w Starim Rasie, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pod fundamentami cerkwi odkryto kurhan z pochówkiem pochodzącym z epoki brązu, a także pochówek lokalnego arystokraty z VI wieku n.e.[1] i baptysterium z VI wieku[2]. Przy cerkwi działał najstarszy serbski monaster, założony w IX wieku[3], a zachowana świątynia jest najstarsza na terenie dzisiejszej Serbii[4] i Bałkanów[2], pochodzi z VIII[5], IX[6] lub X wieku[2], prawdopodobnie przed przejściem Serbów na chrześcijaństwo[7]. Jej powstanie przypisywano uczniowi św. Pawła – Tytusowi[8]. Świątynia była kościołem biskupów serbskich, ochrzczono w nim żupana Stefana Nemanię[9].

Na początku XIV wieku król Stefan Urosz II Milutin podarował kościołowi staurotekę, obecnie jest ona przechowywana w klasztorze św. Dominika w Dubrowniku[10].

Kościół wraz z kompleksem średniowiecznego Rasu został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1979 roku[11].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół znajduje się 2 km na północ od miasta Novi Pazar[11]. Świątynia została wzniesiona na planie czwórliścia(inne języki)[9] z kamienia w stylu protoromańskim, charakterystycznym dla rejonu leżącego nad wschodnim Adriatykiem[12].

Od wschodniej strony do kościoła przylega rotunda z półokrągłą absydą[9]. Ściany rotundy kościoła są pokryte malowidłami[5] z różnych okresów: IX, X, XII i XIII wieku[9]. Jeden z męczenników jest przedstawiony jako postać o zdecydowanym spojrzeniu[13].

Świątynię otacza cmentarz z nagrobkami pochodzącymi z XVIII–XIX wieku[9]. Większość nagrobków jest w kształcie krzyża, zdarzają się także nagrobki w kształcie konturów ludzkiej głowy[11].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Kościół i nagrobki (2010)
    Kościół i nagrobki (2010)
  • Kościół i nagrobki (2014)
    Kościół i nagrobki (2014)
  • Wnętrze (2014)
    Wnętrze (2014)
  • Wnętrze (2014)
    Wnętrze (2014)
  • Malowidła (2007)
    Malowidła (2007)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Мила Поповић-Живанчевић, Condition of the Cultural and Natural Heritage in the Balkan Region: Proceedings of the Regional Conference Held in Kladovo, Serbia from 23th to 27th October 2006, National Museum in Belgrade, 2007, s. 498, ISBN 978-86-7269-090-3 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  2. ↑ a b c Stari Ras and Sopoćani [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  3. ↑ Serbian Orthodox Church: Its Past and Present, Serbian Patriarchy, 1965, s. 11 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
  4. ↑ Birgitta Gabriela Hannover Moser, Serbien: Natur und Kultur zwischen Vojvodina und Balkangebirge, Trescher Verlag, 2017, s. 399, ISBN 978-3-89794-351-3 [dostęp 2024-01-07] (niem.).
  5. ↑ a b Augustine Casiday, The Orthodox Christian World, Routledge, 21 sierpnia 2012, s. 131, ISBN 978-1-136-31484-1 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  6. ↑ Jelena Bogdanovic, The Framing of Sacred Space: The Canopy and the Byzantine Church, Oxford University Press, 19 czerwca 2017, XX, ISBN 978-0-19-046519-3 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  7. ↑ Serb World, Neven Publishing Corporation, 1979, s. 26 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  8. ↑ Jovan Ilić, The Serbian Question in the Balkans, Faculty of Geography, University of Belgrade, 1995, s. 151, ISBN 978-86-82657-01-9 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  9. ↑ a b c d e Holy Apostles Peter and Paul Church [online], www.blagofund.org [dostęp 2024-01-13].
  10. ↑ Danica Popović, Ризница спасења: Култ реликвија и српских светих у средњовековној Србији, Balkanološki institut SANU, 5 czerwca 2018, s. 374, ISBN 978-86-7179-104-5 [dostęp 2024-01-13] (serb.).
  11. ↑ a b c Church of the Holy Apostles Peter and Paul [online], Atlas Obscura [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  12. ↑ Radovan Samardžić, Milan Duškov, Serbs in European Civilization, Nova, 1993, s. 93, ISBN 978-86-7583-015-3 [dostęp 2024-01-13] (ang.).
  13. ↑ Martha Levine, Perception of Beauty, BoD – Books on Demand, 25 października 2017, s. 26, ISBN 978-953-51-3581-4 [dostęp 2024-01-07] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_śś._Apostołów_Piotra_i_Pawła_w_Rasie&oldid=72494223”