Cerkiew Świętego Łukasza w Kotorze

Cerkiew Świętego Łukasza

Crkva Svetog Luke / Црква Светог Луке

Widok ogólny
Państwo	Czarnogóra
Miejscowość	Kotor
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Serbski Kościół Prawosławny
Metropolia	Czarnogóry i Przymorza
Wezwanie	św. Łukasza
Wspomnienie liturgiczne	18/31 października
Historia Data zakończenia budowy 1195 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Poprzednie wyznanie rzymskokatolickie Fundator Mavro Kacafrangi
Dane świątyni Styl romańsko-bizantyjski Dzwonnica • typ dzwonnicy wbudowana
Położenie na mapie Czarnogóry Kotor, cerkiew Świętego Łukasza
42°25′31,8″N 18°46′16,3″E

Cerkiew Świętego Łukasza (srb./czrng. Crkva Svetog Luke, Црква Светог Луке) – prawosławna cerkiew znajdująca się na Starym Mieście w Kotorze w Czarnogórze.

Schemat świątyni

Cerkiew od płd.-wsch. z widoczną półokrągłą apsydą

Świątynia została zbudowana w 1195 w czasie, gdy Czarnogóra była pod panowaniem władcy serbskiego Stefana Nemanii i jego syna Vukana. Wmurowana marmurowa tablica z łacińskim napisem potwierdza, iż została ufundowana przez Mavro Kacafrangi i jego żonę Bonę. Do połowy XVII wieku świątynia była kościołem katolickim. Mimo przekazania go prawosławnym wiernym, do 1812 znajdował się w nim ołtarz katolicki. Przez długi czas były tu odprawiane nabożeństwa obu obrządków. To jedyna chrześcijańska świątynia w mieście, która nie poniosła znaczniejszych strat w czasie trzęsienia ziemi w 1979 roku.

Romańsko-bizantyńska budowla jest świątynią jednonawową z kopułą na okrągłym bębnie, od wschodu zakończona półokrągłą apsydą. Jej frontową fasadę wieńczy barokowa dzwonnica. W 2. połowie XVIII w. do ówczesnej północnej części dobudowano kaplicę św. Spirydona. Świątynię pierwotnie zdobiły freski, z których do dziś nieznaczna część pozostała. Najstarsze pochodzą z przełomu XII i XIII w. i widnieją na południowej ścianie. Przedstawiają one trójkę świętych: św. Katarzynę, św. Sylwestra i św. Barbarę. Dwa ikonostasy pochodzą z XVIII wieku. Posadzka w cerkwi została wykonana z płyt nagrobnych zmarłych mieszkańców Kotoru, bowiem aż do 1930, pochówki odbywały się w samym kościele.

Bibliografia

• Czarnogórskie wybrzeże Adriatyku. W: Agnieszka Szymańska: Czarnogóra – przewodnik. Wyd. 3. Pruszków: Rewasz, 2009, s. 138. ISBN 978-83-8918889-2.
• Zwiedzanie Czarnogóry. W: Draginja Nadaždin, Maciej Niedźwiecki: Czarnogóra – Fiord na Adriatyku. Wyd. 5. Kraków: Bezdroża, 2011-07-05, s. 143, seria: Przewodniki Bezdroży. ISBN 978-83-7661-152-5.
• Church of Sveti Luka in Kotor. [dostęp 2014-01-25]. (ang.).