Chand Bibi
 Chand Bibi na polowaniu, malowidło z XVIII wieku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
Chand Bibi (ur. 1550 w Ahmednagarze, zm. 1599) – królowa regentka w Indiach pod koniec XVI wieku (sułtanat Bidźapuru i Ahmednagaru), najbardziej znana z obrony rodzinnego królestwa przed cesarzem Akbarem w 1595[1]. Uznawana za jedną z najodważniejszych strateżek w historii Indii. Jej wizerunek był popularnym tematem w malarstwie subkontynentu indyjskiego[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Była córką Hussaina Nizama Shaha, sułtana Ahmednagaru. Od najmłodszych lat interesowała się polityką, malarstwem i polowaniami. Biegle władała pięcioma językami: perskim, marathi, kannada, arabskim i tureckim[3].
W 1565 roku wyszła za mąż za Ali Adila Shaha, sułtana Bidźapuru[4]. Współrządziła z mężem, brała udział w kompaniach wojennych. Gdy sułtana zamordowano, chroniła potencjalnego następcę tronu. W wyniku intryg dworskich została uwięziona, ale dzięki umiejętnościom dyplomatycznym dołączyła do jednej z frakcji politycznych i odzyskała wolność[3].
Gdy Mogołowie napadli na Ahmednagar, a jej brat poległ w walce, wróciła do ojczyzny. Pełniła funkcję regentki w imieniu bratanka. Prowadziła walkę z Muradem, synem cesarza Akbara, który zaatakował Ahmednagar[5]. Stała na czele armii, podejmowała strategiczne decyzje, podtrzymywała morale żołnierzy. Zniweczyła plany mogolskie i doprowadziła do wyczerpania ich armii z powodu głodu. Murad zgodził się negocjować. W zamian za pokój zajął tylko jedną wioskę. Wkrótce Chand Bibi zwróciła się do innych sułtanatów, proponując sojusz i wspólny atak na armię Mogołów. W międzyczasie Murad próbował przejąć miasta satelickie Ahmednagaru. Po śmieci księcia Murada walkę z Chand Bibi prowadził jego brat Daniyal[6], a następnie sam Akbar[3].
Mogołowie, nie mogąc znieść porażki z rąk kobiety, nazywali możnych Ahmednagaru eunuchami. Oburzenie ministrów i szlachty Ahmednagaru zwróciło się przeciwko Chand Bibi. Chciano ją obalić. Dodatkowo jej eunuch rozpowszechnił fałszywą pogłoskę, że połączyła siły z Mogołami i planuje się im poddać. W rezultacie została zabita nocą przez szlachtę Ahmednagaru[3].
Gdy Mogołowie zdobyli jej królestwo, powiesili wszystkich szlachciców, którzy ją zabili[3]. Mirabutorab Torabi Mashhadi otrzymał od Nizama Shaha zadanie, by sprowadzić kości Chand Bibi do Meszhed i pochować je obok świątyni Imama Rezy[7].
W kulturze popularnej[edytuj | edytuj kod]
W 1931 Narayanrao D. Sarpotdar nakręcił niemy film Chandbibi (lub Queen of Ahmednagar). Sześć lat później powstał film w hindi pt. Sultana Chand bibi. W tytułową rolę wcieliła się Shakuntala Paranjpye[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sailendra Sen, A Textbook of Medieval Indian History, Primus Books, 2013, s. 118–119, ISBN 978-9-38060-734-4.
- ↑ Chand Bibi Hawking with Attendants in a Landscape [online], The Metropolitan Museum of Art [dostęp 2024-03-29] (ang.).
- ↑ a b c d e Durba Chakraborty, The Warrior Queen Chand Bibi [online], amazingwomeninhistory.com [dostęp 2024-03-29] (ang.).
- ↑ Women in power 1570-1600 [online], web.archive.org, 19 grudnia 2006 [dostęp 2023-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2006-12-19].
- ↑ Akbar conquers Ahmadnagar [online], web.archive.org, 23 listopada 2010 [dostęp 2023-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2010-11-23].
- ↑ The History of Ahmednagar [online], web.archive.org, 9 maja 2007 [dostęp 2023-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2007-05-09].
- ↑ Ghulam Reza Jalali, مشاهیر مدفون در حرم رضوی [Dignitaries Buried in the Holy Shrine of Imam al-Rida], Mashhad: Islamic Research Foundation, 2008, s. 113, ISBN 978-964-971-239-0.
- ↑ Ashish Rajadhyaksha, Encyclopaedia of Indian cinema, London : British Film Institute, 1999, ISBN 978-0-85170-669-6 [dostęp 2024-03-29].