Cochliostema

*Cochliostema*
	; Cochliostema odoratissimum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	komelinowate
Rodzaj	Cochliostema
	Nazwa systematyczna
	Cochliostema Lemaire; Ill. Hort. 6 (Misc.): 70 (1859)
	Typ nomenklatoryczny
	Cochliostema odoratissimum Lem.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cochliostema Lem. – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w Panamie, Kolumbii, Kostaryce, Ekwadorze i Nikaragui^[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów κόχλος (kochlos – spiralnie skręcona muszla) i στήμα (stema – pręcik), odnosząc się do skręconych główek pręcików^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wieloletnie epifity, których masywne, gromadzące wodę rozety liściowe osiągają 2 metry średnicy^[6]. Gatunek Cochliostema velutinum może rosnąć również jako epifit pełzający^[7]. Rzadko rośliny z tego rodzaju mogą ukorzeniać się w gruncie^[7].

Liście: Duże, podługowate lub lancetowate^[6], mieczowate^[7], u C. odoratissimum o długości 60–100 cm i szerokości 10–15 cm^[6].

Kwiaty: Silnie pachnące, wyrastające z kątów liści w dwurzędkach zebranych w tyrs^[7]. Każda dwurzędka wsparta jest dużą, barwną podsadką^[7]. Okwiat grzbiecisty^[7]. Trzy listki zewnętrznego okółka niemal równej wielkości, wolne^[6]; trzy listki wewnętrznego okółka okwiatu wolne, niemal równe lub jeden dużo większy od pozostałych^[6], o frędzelkowato orzęsionych brzegach^[7], fioletowoniebieskie^[6]. Trzy przednie pręciki zredukowane do prątniczków, środkowy szczątkowy, boczne gęsto bródkowate, pozbawione pylników^[7]. Trzy tylne pręciki o zrośniętych nitkach, grzbietowo z gęstą kępką żółtych włosków^[7]; główki pręcików zwinięte^[6], zamknięte w kolumnowatej strukturze zbudowanej z szeroko rozrośniętych łączników bocznych pręcików, z których każdy jest wierzchołkowo zwężony w wąską, kapturkowatą rurkę zakończoną otworkiem^[7]. Zalążnia trójkomorowa, naga, z licznymi zalążkami^[6].

Owoce: Wąsko podługowate torebki^[6].

Genetyka[edytuj | edytuj kod]

Liczba chromosomów 2n wynosi 38^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Dichorisandrinae w plemieniu Tradescantieae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Cochliostema odoratissimum Lem.
Cochliostema velutinum Read

Zastosowanie użytkowe[edytuj | edytuj kod]

W Panamie liście Cochliostema odoratissimum stosowane są leczniczo do regulowania menstruacji^[9].

W krajach o ciepłym klimacie C. odoratissumum uprawiana jest jako roślina ogrodowa^[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).
↑ Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 1 (A-C). CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2673-7. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ The European garden flora, flowering plants. Wyd. 2. T. 1 = tytuł tomu = Alismataceae to Orchidaceae. Cambridge: Cambridge University Press, 2011, s. 320. ISBN 978-0-521-76147-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).
↑ David A. Schwartz: Maternal death and pregnancy-related morbidity among indigenous women of Mexico and Central America: an anthropological, epidemiological, and biomedical approach. Springer, 2018, s. 78. ISBN 978-3-319-71538-4.
↑ Freddy Eduardo Rojas-Rodríguez: Plantas ornamentales del trópico. Cartago: Editorial Tecnológica de Costa Rica, 2006, s. 578. ISBN 978-9977-66-182-7.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).

[crc-5] Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 1 (A-C). CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2673-7. (ang.).

[feu-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ The European garden flora, flowering plants. Wyd. 2. T. 1 = tytuł tomu = Alismataceae to Orchidaceae. Cambridge: Cambridge University Press, 2011, s. 320. ISBN 978-0-521-76147-5.

[kub-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).

[grin-8] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-02-26]. (ang.).

[mater-9] David A. Schwartz: Maternal death and pregnancy-related morbidity among indigenous women of Mexico and Central America: an anthropological, epidemiological, and biomedical approach. Springer, 2018, s. 78. ISBN 978-3-319-71538-4.

[cruz-10] Freddy Eduardo Rojas-Rodríguez: Plantas ornamentales del trópico. Cartago: Editorial Tecnológica de Costa Rica, 2006, s. 578. ISBN 978-9977-66-182-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]