Cocker spaniel angielski
 Cocker spaniel angielski | |
| Inne nazwy |
English Cocker Spaniel, Cocker Spaniel |
|---|---|
| Kraj patronacki | |
| Wymiary | |
| Wysokość |
39 – 41 cm (pies), 38 – 39 cm (suka)[2] |
| Masa |
12,5 – 14,5 kg |
| Klasyfikacja | |
| FCI |
Grupa VIII, Sekcja 2, |
| AKC |
Sporting |
| ANKC |
Grupa 3 (Gundogs) |
| CKC |
Grupa 1 – Sporting Dogs |
| KC(UK) |
Gundog |
| NZKC |
Gundog |
| UKC |
Grupa 4 – Gun dog |
| Wzorce rasy | |
Cocker spaniel angielski – jedna z ras psów, należąca do grupy psów aportujących, płochaczy i psów wodnych. Zaklasyfikowana do sekcji płochaczy. Typ wyżłowaty[2].
Według klasyfikacji FCI podlega próbom pracy[1].
Rys historyczny[edytuj | edytuj kod]
Cocker spaniel angielski został wyhodowany jako pies myśliwski do wypłaszania ptactwa łownego.
Początkowo słowo „spaniel” było terminem ogólnym i oznaczało psa myśliwskiego określonego typu. W końcu zaczęto rozróżniać spaniele służące do pracy w wodzie (dowodne) i inne, które pomagały myśliwym na lądzie (lądowe). Spaniele lądowe zostały później podzielone na wystawiające zwierzynę (setery) i springery, które wypłaszały ptaki z zarośli, umożliwiając myśliwym ich ustrzelenie. Te dawne springer spaniele są przodkami wszystkich obecnie uznawanych ras spanieli użytkowanych. Zdarzało się, że z jednego miotu szczeniąt pochodziły psy większe – springery, używane do wypłaszania dużych ptaków, i mniejsze których zadaniem było zmuszanie do lotu drobniejsze ptactwo, takie jak słonki[3]. Właśnie od słonki (ang. woodcock) pochodzi pierwszy człon nazwy rasy[4].
Rasa cocker spaniel angielski znana jest od XIX wieku, chociaż jej początki sięgają kilkuset lat wcześniej, u ówczesnych psów w typie spaniela. Ogólnie przyjmuje się, że nazwa spaniel pochodzi od starofrancuskiego słowa espaigneul, oznaczającego psa hiszpańskiego[5] co wskazuje na pochodzenie spanieli od psów, hodowanych w Hiszpanii – specjalnie do polowania i aportowania. Nie potwierdzają tego jednak żadne zapiski. Warto też zwrócić uwagę na pracę kynologa prof. dr. Rolanda Tobiasa z 1983 według której król Walii, Hywel Dda (880 – 950) użył słowa spaniel w stworzonym przez siebie Kodeksie Praw[6].
Spaniele przybyły do Anglii wraz ze swoimi hiszpańskimi właścicielami, a niektórzy angielscy arystokraci kupili lub otrzymali je jako podarki. Wykorzystywali te psy w swoich posiadłościach do celów myśliwskich. Wzrost popularności spanieli odzwierciedlają liczne wzmianki w literaturze angielskiej, w tym w dziełach Geoffreya Chaucera z XIV wieku i w sztukach William Shakespeare'a w XVI wieku.
W 1879 Anglik, James Farrow, wyhodował czarnego psa o imieniu Obo, który dał początek pierwszej liczącej się linii tej rasy (wśród jego potomstwa pojawiły się między innymi Ted Obo, Frank Obo oraz Lily Obo)[6].
W roku 1893[4] Kennel Club w Wielkiej Brytanii uznał cocker spaniele za odrębną rasę (określenie angielski dodano do nazwy rasy później). W 1902 wydano oddzielny jego wzorzec[4]. Wtedy też w Londynie powstał Cocker Spaniel Klub[6]. Od tego czasu obowiązkowo prowadzone są osobne linie hodowlane dla springer spanieli i cocker spanieli. Ta rasa znalazła licznych zwolenników także w Ameryce, ale już na początku XX wieku zaczęto hodować cocker spaniele w typie amerykańskim. Te psy były trochę mniejsze od angielskich cockerów, a amerykańscy hodowcy zwracali większą uwagę na walory wystawowe niż użytkowe tych psów. W tym czasie w Ameryce oba typy cocker spanieli konkurowały ze sobą.
Dopiero w 1946 roku American Kennel Club (AKC) uznał oba typy cockerów za odrębne rasy i przyjął dla nich nazwy cocker spaniel angielski i cocker spaniel amerykański. Pod koniec lat 50 XX wieku cocker spaniel angielski cieszył się już dużą popularnością na całym świecie.
Początek polskiej hodowli[edytuj | edytuj kod]
II wojna światowa zdziesiątkowała polską populację psów rasowych. Pierwszy cocker spaniel, który przybył do kraju po 1945 nazywał się Colinwood Gay Solider, pies o umaszczeniu biało-czekoladowym, będący prezentem dla ZKwP od angielskiego pułkownika. Zwierzę to przyszło na świat w 1948 i zostało wpisane do Polskiej Księgi Rodowodowej pod numerem M-I-5/50. W latach 50. i do połowy lat 60. hodowla tej rasy nie rozwijała się najlepiej, z powodu braku doświadczenia hodowców oraz braku odpowiedniego materiału genetycznego[6]. Zaczęła rozwijać się dopiero w latach 60. i 70., głównie za sprawą psów o imionach: BAR vom Rennstieg, Lystrup Davey oraz KATHLEEN vom de Stromhutte. W latach 70. polska hodowla cockerów była nastawiona przede wszystkim na import tej rasy z Anglii[7].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Budowa[edytuj | edytuj kod]
Niewielki pies o wyważonej i zwartej sylwetce. Długość mierzona od kłębu do nasady ogona powinna odpowiadać wysokości psa w kłębie.
- Głowa: wydłużona, sucha, delikatnie rzeźbiona. Czaszka dobrze rozwinięta, w górnej części lekko wysklepiona w formie kopuły. Guz potyliczny średnio rozwinięty, łuki brwiowe dobrze rozwinięte. Kufa kwadratowa, w górnej części prosta i szeroka, lekko zwężająca się w kierunku nosa. Stop jest wyraźny, zgryz nożycowy.
- Oczy: rozwarte, ale nie wypukłe, błyszczące. Kolor ciemnoorzechowy, brązowy lub prawie czarny dostosowany do umaszczenia, nigdy jasny.
- Uszy: zwisające i nisko osadzone, na poziomie oczu lub niżej. Ich długość powinna sięgać minimum końca nosa. Pokryte długim, jedwabistym włosem, który może być skręcony.
- Tułów: mocny i zwarty, linia grzbietu krótka, opadająca lekko ku tyłowi. Kłąb wyraźny.
- Klatka piersiowa jest głęboka, dobrze rozwinięta, sięga do połowy łokcia. Łopatki długie, skośnie ustawione, cienkie. Zad szeroki, zaokrąglony, muskularny.
- Kończyny przednie: proste, mocne, stosunkowo krótkie, z umiarkowanym piórem z tyłu.
- Kończyny tylne: proste i mocne. Staw skokowy mocny, wyraźny. Podudzie nisko kątowane.
- Ogon: osadzony na przedłużeniu linii grzbietu, pozostawiony w stanie naturalnym. Nie podniesiony, raczej na linii grzbietu, jednak im niżej, tym lepiej. Ogon w czasie pracy psa powinien być nieustannie w ruchu. Wszystkie psy urodzone w Polsce po 01.01.2012r. muszą mieć pozostawione naturalne uszy i ogony.DZ.U.2011,nr 230, poz.1373.
Szata i umaszczenie[edytuj | edytuj kod]
Szata powinna być przylegająca, gładka, jedwabista, oraz niezbyt długa na grzbiecie, obfita na łapach, krótka na głowie, a także nie może być skręcona ani sztywna.
Maść powinna być jednokolorowa (czarna, złota, czarna-podpalana, czekoladowa-podpalana, czekoladowa) lub kolorowa (biało-czekoladowa, biało-czarna, biało-pomarańczowa, biało-złota, lemon roan, tricolour, orange roan, blue roan, liver roan). U psów jednokolorowych kolor biały dopuszczalny jest tylko i wyłącznie na klatce piersiowej (przedpiersi)[8].
Zachowanie i charakter[edytuj | edytuj kod]
Cocker spaniel angielski to pies wesoły i energiczny, dobry towarzysz dla ludzi lubiących ruch. Jest psem ciekawym i śmiałym, z dużą skłonnością do zabaw. Ze względu na ustawiczne merdanie ogonem zwany jest wesołym cockerem[9]. Potrafi być jednak czasem dość upartym[5]. Spontanicznie reaguje merdając nie tylko ogonem, lecz i całą tylną częścią ciała. Alarmuje właściciela o wtargnięciu kogoś obcego na jego teren[10].
Użytkowość[edytuj | edytuj kod]
Cocker spaniel angielski jest psem myśliwskim (płochacz), lecz sprawdza się również jako aporter drobnej zwierzyny. Do II wojny światowej był najbardziej cenionym psem do towarzystwa[11]. Obecnie najczęściej hodowany jako pies rodzinny.
Zdrowie i pielęgnacja[edytuj | edytuj kod]
Wymaga regularnego czesania i szczotkowania. W razie potrzeby można kąpać lub używać suchego szamponu. Włosy na stopach należy szczesywać na palce i przycinać równolegle do podeszew. Należy wyskubać włosy wokół poduszeczek, ale nie spomiędzy palców[10].
Ma skłonności do schorzeń oczu i stanów zapalnych uszu z powodu ograniczonej wentylacji kanału słuchowego[10]. Rzadziej zdarzają się dolegliwości związane z nerkami, trzustką lub układem kostnym[12]. Przeciętna długość życia cocker spaniela wynosi 12 do 15 lat. Pod koniec XX wieku częstym problemem rasy był tzw. rage syndrome (neurologiczne schorzenie skutkujące atakami agresji). Ponieważ występował najczęściej u osobników jednolitej maści, wzrosło zainteresowanie cockerami umaszczonymi kolorowo, które w efekcie zaczęły dominować w populacji rasy[13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. s. 320.
- ↑ a b Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. s. 160.
- ↑ Eva Maria Krämer: Rasy psów. s. 87.
- ↑ a b c J. Novotny J. Najman: Psy rasowe. s. 94.
- ↑ a b David Taylor: Księga psów. s. 64–65.
- ↑ a b c d Halina Woner, Cocker spaniel angielski, Wydawnictwo Akcydensowe, 1986, s. 5–10, ISBN 83-85024-02-6.
- ↑ ZLOTA GROTA cavalier [online], www.zlotagrota.poznan.pl [dostęp 2018-10-26].
- ↑ OpenSolution.org, Cocker Spaniel Angielski [online], bluevalley.com.pl [dostęp 2018-05-05] (pol.).
- ↑ Palmer 1995 ↓, s. 117.
- ↑ a b c Ammy Marder, Debra Horwitz: Nasz pies. Poradnik dla właścicieli psów. s. 104.
- ↑ Josep Cuello Subirana: Mój przyjaciel pies, mój najwierniejszy towarzysz. s. 84.
- ↑ Izabela Przeczek, Psy rasowe. Pochodzenie, rasy, zachowania, s. 338.
- ↑ Izabela Przeczek, Psy rasowe. Pochodzenie, rasy, zachowania, s. 337.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.
- J. Novotny J. Najman: Psy rasowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1976.
- Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 1976. ISBN 83-7073-122-8.
- Ammy Marder, Debra Horwitz: Nasz pies. Poradnik dla właścicieli psów. Warszawa: Książka i Wiedza, 1999. ISBN 83-05-13030-4.
- Rino Falappi: Czworonożni przyjaciele: rasy, pielęgnacja i hodowla psów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09354-7.
- Joan Palmer: Psy rasowe; 235 ras; pochodzenie rasy, pielęgnacja, szkolenie, przygotowanie do pokazów. Warszawa: Agencja Elipsa, 1995. ISBN 83-85152-709.
- Izabela Przeczek, Psy rasowe. Pochodzenie, rasy, zachowania. Warszawa: Wydawnictwo SBM, 2016. ISBN 978-83-8059-273-5.
- Josep Cuello Subirana: Mój przyjaciel pies, mój najwierniejszy towarzysz. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 1998. ISBN 83-11-08761-X.
- David Taylor: Księga psów. Warszawa: Świat Książki, 1995. ISBN 83-7129-102-7.