Coprinopsis acuminata

Coprinopsis acuminata

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	kruchaweczkowate
Rodzaj	Coprinopsis
Gatunek	Coprinopsis acuminata
Nazwa systematyczna
Coprinopsis acuminata (Romagn.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo Taxon 50(1): 226 (2001)

Coprinopsis acuminata (Romagn.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae).

Systematyka

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinopsis, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy opisał go w 1851 r. Henri Charles Louis Romagnesi jako odmianę czernidłaka pospolitego, nadając mu nazwę Coprinus atramentarius var. acuminatus. W wyniku badań filogenetycznych prowadzonych na przełomie XX i XXI wieku mykolodzy ustalili, że jest to odrębny gatunek. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu Redhead, Vilgalys i Moncalvo w 2001 r.

Synonimy:

• Coprinus acuminatus (Romagn.) P.D. Orton 1969
• Coprinus atramentarius var. acuminatus Romagn. 1951.

Morfologia

Kapelusz

Jest podobny do czernidłaka pospolitego, ale mniejszy i bardziej stożkowaty. Średnica początkowo 2–3 cm, potem do 5 cm, początkowo jajowaty, później dzwonkowaty. Powierzchnia za młodu brązowo-ochrowa, później szarobrązowa, włóknista, często z kontrastującym guzkiem na środku. U starszych okazów brzeg kapelusza pęka na płaty, które odginają się na boki i do góry, a kapelusz zamienia się w czarną masę wskutek autolizy.

Blaszki

Gęste, wolne lub ściśle przyrośnięte, początkowo szarobiałe, później czarne, ulegające autolizie.

Trzon

Wysokość 4–13 cm, grubość 3–5 mm, cylindryczny. Powierzchnia biała, drobno jedwabiście włóknista.

Miąższ

Biały, kruchy, po dojrzeniu ulega autolizie. Przed autolizą bez zapachu, o łagodnym smaku.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 14–26 × 6,5–8 µm, pleurocystydy 80–140 × 18–28 µm, cheilocystydy 60–100 × 18–28 µm. Zarodniki eliptyczne, o wymiarach 8–10,5 × 4–5 µm, ciemno rdzawobrązowe, z porą rostkową na środku.

Gatunki podobne

Coprinopsis romagnesiana odróżnia się charakterystyczne kontrastującymi łuskami na kapeluszu i na skórze.

Występowanie i siedlisko

Podano stanowiska Coprinopsis acuminata w Ameryce Północnej, w Chile, Europie, azjatyckiej części Rosji i Japonii. Najwięcej stanowisk podano w Europie. W wykazie podstawkowych grzybów wielkoowocnikowych W. Wojewody z 2003 r. brak tego gatunku. Po raz pierwszy jego stanowiska w Polsce podano w 2009 r. (jako Coprinus acuminatus) Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do gatunków rzadkich i wartych objęcia ochroną.

Naziemny grzyb saprotroficzny. Występuje na żyznej ziemi w lasach liściastych, na trawiastych drogach, w lasach, zaroślach, parkach i ogrodach. Owocniki tworzy od maja do listopada.

Własności trujące

Podobnie jak czernidłak pospolity jest grzybem trującym w połączeniu z alkoholem. Zawiera trującą koprynę, która zapobiega rozkładowi alkoholu przez organizm i może powodować zatrucie z bólami głowy, kołataniem serca i wymiotami.