Zasłonak sztywny
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak sztywny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius rigens (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 311 (1838) [1836-1838] | |
Zasłonak sztywny (Cortinarius rigens (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus rigens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Elias Fries w 1838 r.[1]
- Agaricus rigens Pers. 1801
- Cortinarius duracinus Fr. 1838
- Cortinarius duracinus Fr. 1838 f. duracinus
- Cortinarius duracinus f. iners Bidaud 2008
- Cortinarius duracinus Fr. 1838 var. duracinus
- Cortinarius duracinus var. raphanicus M.M. Moser 1967
- Hydrocybe duracina (Fr.) Ricken 1915
- Hydrocybe duracina (Fr.) Ricken 1915 var. duracina
- Hydrocybe duracina var. raphanica M.M. Moser 1953
- Hydrocybe rigens (Pers.) Wünsche 1877
Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1981 r., Władysław Wojewoda w 1999 r. opisywał go jako zasłonak korzeniastotrzonowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 3–6 cm, za młodu półkulisty, potem kolejno dzwonkowaty, łukowaty, w końcu płaski. Powierzchnia matowa, gładka (tylko przy brzegu radialnie włóknista) i higrofaniczna; w stanie suchym ma barwę od kremowej do jasnoochrowej, w stanie wilgotnym jest czerwona do intensywnie czerwonobrązowej. Brzeg pofałdowany, równy i ostry[4].
Przyrośnięte, szerokie i grube, początkowo ochrowobrązowe, potem rdzawobrązowe. Ostrza równe, miejscami białawe[4].
Wysokość 4–8 cm, grubość 0,5–1 cm, walcowaty lub wrzecionowaty, początkowo pełny, potem pusty, sprężysty, czasami nieco ukorzeniony. Powierzchnia początkowo żółta z białymi włókienkami, potem jasnoochrowa[4].
Cienki, w stanie suchym kremowy, w stanie wilgotnym ochrowobrązowy. Smak ściągający, zapach słaby, rzodkwiowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Skórka zbudowana ze splątanych, cienkich strzępek zawierających wewnątrz ochrowy pigment. Podstawki cylindryczne, lub słabo rozszerzone na końcach, 2 lub 4–zarodnikowe. Zarodniki elipsoidalne, bardzo słabo brodawkowane, prawie gładkie, żółtoochrowe, o rozmiarach 7,5–11 × 4 –6 μm[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane są jego stanowiska tylko w Europie i Kanadzie[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski jako Cortinarius phoeniceus) do 2003 r. podano 3 stanowiska[3]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8].
Grzyb mikoryzowy. Rośnie na ziemi w lasach zarówno iglastych, jak liściastych (pod bukami i dębami). Owocniki wytwarza od sierpnia do października[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Charakterystycznymi cechami tego gatunku są; jasny (w stanie suchym) kolor, gładki i lśniący trzon, zupełny brak odcieni niebiesko-fioletowych i mała ilość pozostałości osłony. Wśród gatunków podobnych wymieniany jest Cortinarius contractus Rob. Henry[5], ale nie rośnie on w Polsce.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-01-17]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Cortinarius rigens (Pers ex Fr)Fr. [dostęp 2018-01-17].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-01-17].
- ↑ Aktualne stanowiska Cortinarius rigens w Polsce. [dostęp 2018-01-17].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.